به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز به نقل از تابناک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در اواخر سال گذشته (۱۳۹۷) مجوز «ایجاد مرکز تسهیل‌گر صادرات سرویس‌های دیجیتال» را به شرکت مبین‌وان کیش اعطا کرد. این نخستین‌بار است که مجوز تسهیلگری صادرات در حوزه سرویس‌های دیجتال صادر می‌شود. در این باره با حمید نصیری، رئیس هیات مدیره و مسئول دپارتمان بین‌الملل شرکت مبین‌وان کیش گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید.

لطفا درباره جزییات این مجوز توضیح دهید.
شرکت مبین‌وان کیش سال‌ها به عنوان تجمیع‌کننده سرویس‌های ارزش‌افزوده همراه اول فعالیت داشته است. در سال‌ ۹۷ نیز به ایجاد زیر ساخت‌های روز برای تجمیع‌ سرویس‌های ارزش افزوده، تجاری‌سازی و فراهم‌سازی درگاه‌های پرداخت در عرصه بین‌المللی پرداختیم.
این کار با توجه به شرایط سیاسی کنونی و شرایط تحریم‌ها فعالیت‌های بین‌المللی دشوار است اما در مقابل آن مزیت‌هایی هم وجود دارد. ما از نظر خدمات نرم‌افزاری و نیروی متخصص دارای پتانسیل خوب و بالایی هستیم. از نظر سرویس‌های نرم‌افزاری شرکت‌های توانمند و خوبی داریم. با توجه به سابقه مبین‌وان کیش و ارتباطی که با شرکت‌های تولید‌کننده دارد، می‌تواند به خوبی نقش تجمیع‌کننده و تسهیل‌کننده صادرات را در زنجیره سرویس‌های ارزش‌افزوده ایفا کند و فرایند صادرات سرویس‌های دیجیتال را تسهیل نماید.
برای این کار آسیب‌شناسی صورت گرفت برای شناخت نیاز‌ها در سه بعد فنی، مالی و حقوقی بررسی شد. در بعد فنی زیرساخت‌های فنی ایجاد کردیم و آن را در اختیار شرکت‌هایی که می‌خواهند این سرویس‌ها را صادر کنند قرار می‌دهیم؛ از جمله پوتال، پلت‌فرم‌ها و میت‌های نرم‌افزاری پرداخت را که لازم بوده تامین کردیم. از طرفی زیرساخت‌های مالی را بررسی کردیم. درآمد‌هایی که به دست می‌آید، باید به صاحبان محتوا و تولید‌کنندگان محتوا در زنجیره ارزشی بازگردد برای این موضوع سعی کردیم کانال‌های ارتباط مالی را هم فراهم کنیم و مسائل مالی را برای شرکت‌های تولید‌کننده داخلی به نحوی تسهیل کنیم. شرکت‌های داخلی سرویس‌های خوبی را ارایه کرده‌اند که برخی از این‌‌ها قابلیت استفاده در ابعاد جهانی را هم دارند اما این شرکت‌ها با مشکلاتی در زمینه مسیر‌های رفت‌ و برگشت پول و انتقال پول داشتند که سعی کردیم آن را تسهیل کنیم.
مسئله دیگر بحث‌های حقوقی و رگولاتوری است که کار کردن در هر جغرافیای خاص، مسائل خاص خودش و قوانین ویژه‌ خود را دارد و شرکت‌های تولید‌کننده محتوا نیازمند مشاوره‌های حقوقی برای بومی‌سازی سرویس‌های خود در کشور‌های هدف هستند. ما سعی کردیم این اطلاعات را فراهم کنیم و مجموعه این اطلاعات تبدیل به یک پایگاه دانش شد که به شرکت‌های تولید‌کننده داخلی کمک می‌کند که بتوانند محصولاتشان را در سطح کشور‌های دیگر و در سطح بازار‌های جهانی تجاری سازی‌کنند.
با توجه به پتانسل‌های ایجاد شده و ارتباطی که با شرکت‌های تولید‌کننده سرویس و محتوای دیجیتال داریم و می‌توانیم این تسهیل‌کنندگی را به عنوان تجمیع‌کننده و تسهیلگری در زمینه صادرات هم داشته باشیم و طرحی با عنوان «تسهیلگری صادرات سرویس‌های دیجیتال» را با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مطرح کردیم و همکاری لازم صورت گرفت و تسهیلاتی را معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در اختیار ما گذاشتند و متعاقبا ما این تسهیلات را در اختیار شرکت‌های تولیدکننده و تامین کننده محتوای دیجیتال قرار می‌دهیم که عمدتا این شرکت‌ها همان شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق هستند که این سرویس‌ها شامل حال آن‌ها می‌شود.
انشاء‌الله و با به یاری خداوند در سال ۱۳۹۸ می‌توانیم این خدمات را به شرکت‌های تولید‌کننده و تامین‌کننده سرویس‌های دیجیتال ارایه دهیم.

معاونت علمی ریاست جمهوری چه تسهیلاتی برای این شرکت‌ها در نظر گرفته است؟
تسهیلات معاونت علمی و فناوری تحت عنوان EMC یا شرکت مدیریت صادرات در سایت معاونت علمی ذکر شده است. تسهیلاتی چون امکان حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، تامین بخشی از هزینه‌های دعوت از میهمان خارجی و در این مسیر کمک‌های مالی به صورت وام نیز صورت می‌گیرد. البته این وام به گونه‌ای است که اگر منجر به صادرات سرویس دیجیتال شود، بخشی از آن به صورت بلاعوض محسوب می‌شود. البته با توجه به هزینه های ارزی صادرات مبلغ این وام چندان زیاد نیست و شرکت مبین‌وان کیش خود نیز برای شتابدهی روند صادرات بخش دیگری را به این تسهیلات مالی می‌افزاید.

از نظر شرکت مبین‌وان کیش و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کشور خاصی در اولویت سرمایه‌گذاری و صادرات دیجیتال قرار دارد؟
شرکت‌های تامین‌کننده یا تولید‌کننده سرویس باید خود کشور‌های هدف را بررسی کنند و با توجه به محتوای خودشان به صادرات بپردازند. اما اگر بخواهیم به صورت کلی طبقه‌بندی کنیم، برخی از محتواهای موجود که به زبان‌ فارسی است، در کشور‌های فارسی‌زبان و برای ایرانیان خارج از کشور (که بیش از ۶ میلیون در آمار‌های رسمی ایرانیان مقیم خارج از کشور داریم) می‌توانند مورد بهره‌برداری واقع شوند. با توجه به مسائل فرهنگی نیز کشور‌های منطقه خاورمیانه و برخی کشورهای آفریقایی نیز از نظر فرهنگی و بلوغ IT نزدیک به ما هستند و از نظر نوشتاری که برای بومی‌سازی سرویس‌ها مهم‌اند، در اولویت قرار دارند و شرکت‌های تولیدکننده باید این موارد را مورد توجه قرار دهند. اگر سرویس‌های درخور و قابل بهره‌برداری در بازار‌های کشور‌های پیشرفته نیز موجود باشند، می‌توانند به زبان انگلیسی تولید و به این کشور‌ها نیز صادر شوند.

آیا این مجوز فقط در انحصار شرکت مبین‌وان کیش است؟
وقتی ما این طرح را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ارایه کردیم، برایشان جذاب بود و موجب شد که مبین‌وان به عنوان اولین تسهیلگر صادراتی سرویس‌های ارزش افزوده فعالیت خود را آغاز کند. اما این مجوز محدود به مبین‌وان نیست و شرکت‌ها‌هی دیگری که این قابلیت‌ها و مزیت‌هایی مثل مبین‌وان را داشته باشند نیز می‌توانند این فرایند را دنبال کنند.
البته مبین‌وان تجمیع‌کننده این سرویس‌هاست و با بیش از ۷۰ شرکت تامین‌کننده در حال کار است و از لحاظ فنی ، مالی و حقوقی می‌تواند امکاناتش را به اشتراک بگذارد. در معاونت علمی ریاست‌جمهوری از جنبه‌های مختلف این قابلیت‌ها در کمیته‌های نرم‌افزار و آی‌تی بررسی شد و نهایتا مبین‌وان موفق به اخذ این مجوز گردید.

چقدر این طرح مورد استقبال شرکت‌ها قرار گرفت؟
ما قبل از آن‌که این مجوز را بگیریم، کار را شروع کرده بودیم و خوشبختانه از آن استقبال خوبی شده است. شرکت‌های مختلفی که با آن‌ها در ارتباط هستیم، در جلسات حضور یافتند و همچنان در حال مذاکره هستیم. جالب آن‌که توانمندی و آمادگی صادرات در خیلی از شرکت‌ها وجود نداشت. امروز در دنیا بحث تولید و بازاریابی معمولا معطوف به یک جغرافیای خاص نمی‌شود. مخصوصا در حوزه دیجیتال، جغرافیا محدودکننده نیست. اما در بازار ایران این امر مهم، مغفول مانده است و تولید‌کننده و تامین کننده ما بیشتر ذهن و ایده خود را معطوف به جغرافیای ایران کرده است. وقتی که کار را آغاز کردیم، احساس کردیم بسیاری از شرکت‌ها این آمادگی را نداشتند. شرکت‌های حوزه سرویس‌های دیجیتال، مانند سایر صنایع دیگر اغلب از ابتدا تفکر بین‌المللی ندارند اما حداقل انتظار ما از تامین‌کنندگان سرویس‌های دیجیتال این است که این اتفاق نیفتند زیرا سرویس دیجیتال مرز جغرافیایی نمی‌شناسد. شما در بستر اینترنت می‌توانید به خوبی محصول خود را معرفی و عرضه کنید. در ابتدا شرکت‌هایی که سرویس‌های خود را در طراز بین‌المللی عرضه می‌کنند، کم بودند اما الان شرکت‌ها با کمک مبین‌وان در تلاش هستند با مشاوره‌های حقوقی، فنی و بازاریابی به این توانمندی دست بیابند. داریم سعی می‌کنیم این شتابدهی به وجود آید. آمادگی رضایت‌بخشی وجود نداشت و خیلی از شرکت‌ها با توجه به بزرگی بازار ایران فقط نگاه به داخل داشته‌اند اما می‌توانند تفکرات و ذهنیت خود را توسعه دهند و جهانی بیندیشند.

در شرایطی که اقتصاد ایران با تحریم دست‌و پنجه نرم می‌کند، این طرح چقدر می‌تواند در صادرات سرویس‌های دیجیتال راهگشا باشد؟
تحریم‌ها به هر حال وجود داشته و دارد اما این نباید مانع از فعالیت‌ ما بشود. ما باید ریسک‌ها را ببینیم و آمادگی داشته باشیم. من همیشه این نکته را مطرح می‌کنم که اگر همین فردا بگویند تحریم‌ها لغو شده است، چقدر از سرویس‌های ما قابلیت جهانی شدن دارند؟ خیلی از سرویس‌های ما حتی دو‌زبانه نیستند. ما نباید مایوس شویم زیرا سرویس خوب مخاطب خود را در هر جا پیدا می‌کنند. معتقدم که تحریم ریسک‌هایی دارد که ما این ریسک‌ها را به شرکت‌ها نشان می‌دهیم.
امیدواریم مبین‌وان بتواند در زمینه تجاری‌سازی و تسهیلگری صادرات موفق عمل کند و به بلوغ و آمادگی شرکت‌های تولید‌کننده و تامین‌کننده سرویس‌های دیجیتال کمک کند که جهانی فکر کنند و جهانی طراحی و تولید کنند.