به گزارش خبرنگار گروه علموفناوری ایسکانیوز، امروزه فناوری فضایی در رخدادهای طبیعی، چالشهای زیست محیطی و ابعاد گوناگون زندگی امروزی کاربردهای فراوانی دارد. ایران نیز در سالهای اخیر با دستیابی به دانش فناوری فضایی توانسته در میان کشورهای صاحب چرخه کامل این فناوری جای بگیرد. فناوری فضایی در مدیریت بحرانهای حاصل در کشور نیز تاثیر میگذارد؛ زیرا در هنگام بروز هرکدام از این حوادث، ماهوارههای فضایی میتوانند به بهترین شکل ممکن با تهیه تصاویر جامع، ایجاد ارتباطات امن و ... مدیریت بحران ها را سادهتر کنند.
لازم به ذکر است حفاظت و مهندسی رودخانه و مدیریت سیلاب از جمله محورهای مهم بحث منابع آب است. رودخانهها شریانهای حیاتی جوامع انسانی به شمار می آیند که علاوه بر تـأمین نیازهای آبی در زمینه های دیگری نیز مورد بهرهبرداری قرار میگیرند، لذا حفاظت و مدیریت بهینه رودخانهها در راستای بهرهبرداری مناسب از آن و نیز جلوگیری از تجاوز و تخریب یکی از بارزترین چشم اندازهای طبیعت به عنوان یکی از اولویت های مهم مدیریت منابع آب به شمار می رود. از طرفی وقوع سیلاب موجب شده تا در مدیریت سیلاب همواره برنامهریزیها بر پایه شناخت کامل از رودخانه ها و پیرامون آن و مناطق سیل گیر انجام شود. گسترش فناوریهای جدید موجب شده تا بسیاری از پارامترهای مهم و دخیـل در تصمیم گیریها به صورت مناسبتر در دسترس قرار گرفته و پایه گذار تصمیمات موثر در این زمینه گردد. در این راستا فناوریهای سنجش از راه دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی توانستند با سرعت بالا ضمن کاهش بسیاری از هزینه ها موجب فراهم شدن اطلاعات لازم و تحلیل های مناسب و بهینه شدن عملکردها شوند. شناسایی مسیر جریان و پهنه های سیلابی، شناخت تغییرات و جابجایی رودخانه ها، آلودگی جریان و غیره همگی از مواردی است که با کمک فناوری RS و GIS بسیار کم هزینهتر، توانمندتر و با دقت و زمان مناسبتر انجام می شود.
سنجش از راه دور میتواند تغییرات دوره ای پدیده های سطح زمین را نشان دهد و در مواردی چون بررسی تغییر مسیر رودخانه ها، تغییر حد و مرز منابع آبی چون دریاچه ها، دریاها و اقیانوسها، بررسی تغییرات سطح زمین و غیره بسیار کارساز است. امروزه اکثر کشورها از اطلاعات حاصل از تصاویر ماهواره ای در موارد گوناگون استفاده می کنند که مطالعه آبهای سطحی، شبکه رودخانه ها، بررسی تغییرات آبهای ساحلی، بررسی و پایش سیل و طغیانهای آبی و خسارات ناشی از آنها و تهیه نقشه های مختلف از جمله کاربری اراضی، قابلیت اراضی از آن جمله اند.
در همین رابطه حسین صمیمی، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، با اشاره به سیل اخیر معتقد است برای مدیریت بحران در این زمینه نیازمند اطلاعاتی هستیم که برخی از آنها با اخذ تصاویر ماهوارهای و پردازش آنها توسط متخصصان فناوری فضایی به دست می آید و در حوادث اخیر نیز، پژوهشگران پژوهشگاه فضایی ایران، در حرکتی خودجوش با دریافت و پردازش اطلاعات ماهوارهای، این اطلاعات را به مدیریت بحران استان گلستان و مسئولان ذیربط ارائه کردند.
بنابراین برای رفع چالش درحوزه زیست محیطی و رخدادهای طبیعی باید با مدیریت کارآمد و برنامهریزیهای سنجیده در جهت برطرف کردن این بحران اقدام هایی در سطح گسترده انجام داد.
دو نوع «سنجنده» «اپتیکی» و «راداری» در این زمینه موجود است. سنجندههای اپتیکی نسبت به شرایط جوی بسیار حساس هستند، به گونهای که اگر هوا ابری باشد، تصاویر خوبی را ارائه نمیدهند؛ اما سنجندههای«راداری» مستقل از شرایط جوی هستند و در شرایط جوی نامساعد نیز تصاویر مناسبی را ارائه خواهند داد.
دانش و فناوری فضایی به راحتی می تواند این ضعفها را پوشش دهد و در حل معضلهای این چنینی به کمک متولیان امر بیاید. دسترسی نامحدود به کل جغرافیای زمین، امکان پوشش ناحیه وسیعی از زمین، دسترسی سریع به هر نقطه از زمین در مدت زمان کوتاه و ... از جمله ویژگی هایی است که فضا را از دیگر فناوریها متمایز میکند. ماهوارهها مناسب ترین ابزار گردآوری اطلاعات کامل از منابع زمین به شمار می روند؛ زیرا با داشتن اطلاعات کامل در ابعاد ملی بدون استفاده از فضاکاری بسیار پیچیده و دشوار است.
بنابراین این نکته را میتوان متذکر شد که در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران به حوزه فناوری فضایی بسیار توجه شده که لزوم کاربردی شدن این فناوری میتواند در سهولت زندگی مردم در تمام جهات تاثیر بسزایی داشته باشد.
در برنامه ششم توسعه و همچنین در سند چشم انداز 20 ساله نظام از دستیابی به علوم و فناوریهای نوین در راستای تامین خدمات فضایی ایران، توسعه زیرساخت های فضایی، توسعه پژوهش و آموزش علوم و فناوری های فضایی به عنوان یکی از راهبردهای بخش ICT کشور نام برده شده است که تمامی برنامه های 10 ساله فضایی کشور این اهداف را دنبال می کند.
انتهای پیام/