تفکر سیستمی؛ شاه کلید فزاینده مهارت و یادگیری

مهارت یادگیری به عنوان مسئله‌ای مهم در سیستم‌های آموزشی مورد توجه قرار گرفته است و آینده تحصیلی افراد و حتی جامعه را تحت الشعاع قرار می دهد. در این راستا مبحث تفکر سیستمی می‌تواند نقشی کلیدی در شکل‌گیری این مهارت ایفا کند.

به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز، پیش از این بحث مهارت یادگیری کمتر مورد توجه قرار می گرفت و بیشتر هوش را عامل موفقیت افراد می دانستند. با پیشرفت نظام های آموزشی بحث یادگیری بسیار پر‌رنگ‌تر از قبل در مرکز توجه ها قرار گرفت و سیستم های آموزشی دریافتند که با بالا بردن مهارت یادگیری می توان افراد توانمندی را تربیت کرد.

در این میان مشکلاتی مانند مشکل در درک اعداد، مشکل در سازماندهی تفکرات برای کارهای نوشتاری و غیره سر راه یادگیری قرار دارد که باید دانش آموزان و معلمان راهکارهای کنار آمدن با آن ها را بدانند.

یکی از راهکارها برای حل مشکلات مهارت یادگیری بحث تفکر سیستمی است که در ادامه به معرفی آن و چگونگی کمک این تفکر در راه مهارت آموزی می پردازیم.

تفکر سیستمی عبارتی که در مرحله آموزش جهانی به آن توجه زیادی شده است؛ اما تلاش ها برای درک آن همچنان ادامه دارد. بسیاری از دانش آموزان برای همبستگی بین تفکر سیستمی و مطالعات خود در حال جست‌و‌جو هستند.

تفکر سیستمی چیست؟

تعریف ساده تفکر سیستمی، راه تفکر در مورد سیستم‌هایی است که در آن زندگی‌و‌کار می‌کنیم. یک متفکر سیستم به جلو و پیش بینی نتایج فوری در کنار اثرات درازمدت اقدامات خود نگاه می‌کند.

«دانیل کیم» نویسنده‌ «مقدمه ای بر سیستم فکر» در مورد تعریف این اصطلاح نوشت: « تفکر سیستمی یکی از صلاحیت های مدیریت کلیدی در قرن 21 است. همانطور که جهان ما به شدت در هم آمیخته می شود و تغییرات آن با سرعت ادامه می‌یابد، نیاز است تا همه نسبت به سیستم آگاه باشند. به عنوان مثال تیم فوتبال یک سیستم است که هر عضو برای ایجاد سیستم یکپارچه و هدف خاص کنار هم قرار می گیرد؛ حتی یک کاسه میوه هم سیستم است که از قسمت های مختلف ساخته شده است، اما آن‌ها در یک سطح میکروسکوپی با هم تعامل دارند. هنگامی که یک میوه شروع به تجزیه می کند، بقیه را هم تحت تاثیر می گذارد.»

بنابراین به دلیل همین وابستگی که بین اجزا وجود دارد تفکر سیستمی امری مهم تلقی می‌گردد تا بدین گونه اجزای سیستم در تعامل با یکدیگر در حصول نتیجه پیشروی کنند.

تفکر سیستمی می تواند به بهبود مهارت های تحصیلی در راه های مختلف کمک کند از طرفی بدون عیب نیز نخواهد بود که در ادامه به معرفی برخی از معایب و مزایا می پردازیم.

فرد را قادر می‌سازد تا تصمیمات آگاهانه بگیرد

تفکر سیستمی به شما کمک می کند که اینکه چرا اتفاقات در مسیر خود رخ می دهند و یا اینکه چرا مردم به روش های خاصی رفتار می‌کنند را درک کنید.

بنابراین، اگر در رشته روانشناسی یا جامعه شناسی در حال تحصیل هستید، تفکر سیستم به شما کمک می کند تا ایده‌های خود را گسترش داده و گام هایی برای تصمیم گیری‌های آگاهانه‌تر بردارید.

حل خلاقانه مسائل را در رشته مطالعاتی یاد می‌گیرید

تفکر سیستم، مهارت های حل خلاقانه را افزایش می دهد. با تفکر «خارج از جعبه»، توانایی خود را برای نوآوری و جوانسازی ایده ها گسترش می دهید.

تفکر و یادگیری عمیق

دانستن چگونگی سیستم‌ها در طول زمان در دل سیستم‌های بزرگتر، شما را غرق ایده های عمیق‌تر می‌کند و عادت‌های یادگیری خود را گسترش خواهید داد.

به جای در نظر گرفتن و اندیشیدن به تنها یک وجه، به طور ناگهانی زوایای دیگر را کشف خواهید کرد که پیشتر به آن فکر هم نکرده بودید.

از هنجار‌ها بگذرید

از شیوه های تفکر سنتی فاصله بگیرید، تفکر سیستم، چشم‌انداز تازه‌ای را ارائه می دهد. بنابراین، هنگامی که مقاله ای می نویسید، تفکر سیستم ها فریم فکر شما را گسترش می دهد و ایده های جدیدی را به پروژه های علمی و دانشگاهی شما تزریق می کند.

در کنار تمامی موارد مطرح شده باید این نکته مورد توجه قرار گیرد که سیاه یا سفید دیدن پدیده‌ها مانع تفکر سیستمی است. نگرش «صفر و یک » و تفکر «یا این یا آن» به ایستائی تفکر می‌انجامد. این نوع تحلیل، نوعی ساده‌اندیشی است و با پیچیدگی‌های جهان کنونی منطبق نیست. کسانی که چنین عمل می‌کنند، بدون این‌که بخواهند، خلاقیت را نابود می‌کنند. یا اینکه مثلا توجه صرف به عدد و رقم از موانع تفکر سیستمی است.

مدل کوه یخ

راه دیگری برای فهمیدن تفکر سیستم، در مدل کوه یخ وجود دارد. هر سطح درک عمیق تر از سیستم مورد بررسی و همچنین افزایش قدرت نفوذ برای تغییر آن را ارائه می دهد.

کوه یخ یکی از مدل هایی است که متفکران سیستمی با استفاده از آن به تحلیل مسائل می پردازند که استفاده از این روش، شامل کاربردهای وسیعی می‌شود. در واقع این مدل بیان می کند که متفکران سیستمی، علاوه بر توجه به ظاهر مسائل که بر همگان آشکار است، بعد های پنهان آن‌ها را نیز باید در مدلسازی خود مدنظر قرار دهند.

1. رویداد: در بالای سطح یک رویداد واحد را نشان می دهد.

2. الگوی: در زیر سطح، سطح عمیق تر الگوهای وقایع و یا روند بررسی را نشان می دهد.

3. ساختار: در زیر سطح روند ساختار پایه ای است که پشتیبانی می‌کند و رفتارهای بالاتر در هرم را ایجاد می‌کند.

4. مدل ذهنی: در سطح بعدی، مدل های ذهنی بر ساختارهایی که ما قرار داده ایم و ساختارهایی که در بخش های بالای کوه یخ شناخته می شوند، تأثیر می گذارد.

نتیجه گیری

تفکر سیستم می تواند در زمینه های حرفه ای مانند مراقبت های بهداشتی و مدیریت بسیار مفید باشد؛ زیرا با درک اینکه چگونه یک سازمان به عنوان یک کل یا سیستم عمل می کند، می توان مشکلات را حل و یا تغییر سازمانی را تسهیل کرد.

دانشجویانی که تفکر سیستمی دارند در برخورد با مسائل دید وسیع‌تری به شما می دهد به طوری‌که تمامی جنبه های آن را در نظر خواهید گرفت به این صورت می‌توان ضرر‌های کمتری را متوجه شد.

با تربیت افرد با این نگرش می توان توانایی‌های آن ها را در مورد نوآوری گسترش داد به گونه‌ای که جامعه با افرادی خبره با نگرشی وسیع و توانا در حل مساله رو‌به‌رو است که دارای مهارت‌های یادگیری قوی هستند.

*مژگان الیکائی

انتهای پیام/

کد خبر: 1002058

وب گردی

وب گردی