به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بعد از مدرسه، دانشگاه اساسیترین رکن تربیت نیروی انسانی یک جامعه به شمار میرود که به عنوان نهادی آموزشی وظایف مشخصی دارد. در واقع شاید بتوان گفت اتاق فکر یک کشور در حل مسائل و مشکلات جامعه همان دانشگاهها، استادان و دانشجویان یک کشور هستند و از طریق آموزشهایی که در محیط دانشگاه فرامیگیرند، بدنهای محکم در راستای رفع مسائل و بحرانهای پیش رو در جامعه به حساب میآیند.
تربیت نیروی متخصص در یک کشور و حفظ آنها برای تعالی و توسعه یک جامعه، گامی مهم در حل مسائل مختلف است. از صنایع نظامی یک کشور تا محیط زیست، اقتصاد و بسیاری از موارد دیگر که شامل خدمات رسانیهای مختلف به مردم یک کشور میشود، به بدنه دانشگاهی متصل میشوند؛ بنابراین نقش بیبدیل دانشگاهها در حل مسائل جامعه انکار ناپذیر است.
دانشگاه آزاد در راستای رفع نیازهای کشور و قرار گرفتن پژوهش در مسیر حل مسائل موجود با ایجاد یک پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکهای در قالب طرح پایش و شناسایی مسائلی که در حوزههای مختلف علم و فناوری کشور دارای اولویت هستند و ارائه سیاستها و برنامههای راهبردی هدفمند در راستای حل مسائل کشور با عنوان طرح پایش آزاد قدم در این مسیر گذاشته است که تحقق اهداف این طرح، مستلزم ایجاد یک بستر شبکهای در سطح ملی متشکل از نخبگان، محققان و پژوهشگران در عرصههای مختلف علم و فناوری است.
در حال حاضر، علیرغم رشد چشمگیر تحصیلات تکمیلی در نظام آموزشی کشور حوزه پژوهش دچار سردرگمی و عدم کارآیی است. در حوزه پژوهش متاسفانه راهبرد و برنامه مشخصی وجود ندارد و علیرغم سرمایهگذاریهای عظیمی که در این حوزه صورت گرفته است، امکان تولید دانش افزوده همگرا و ثروت ملی از پژوهشها وجود ندارد.
در یک مدل دانشگاهی آموزش محور در کشور، هیات علمی با یک برنامه درسی مشخص در چارچوب نظام آموزشی و قوانین و مقررات حرکت میکند؛ اما در پژوهش برنامه منسجم علمی که اعضای هیات علمی و دانشجویان ذیل آن فعالیت کنند، وجود ندارد.
طرح پایش آزاد که در واقع پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکهای دانشگاه آزاد اسلامی است، با در نظر گرفتن فقدان برنامههای پژوهشی و با هدف ارائه پژوهشهای موثر در نظام آموزش عالی کشور، برای حل مشکلات و چالشهای موجود در حوزههای اقتصادی، نوآوری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از پتانسیل اعضای هیات علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی طراحی شد.
در طرح پایش، دانشگاه آزاد روی ۴۰ موضوع اصلی کشور کار میکند، سال 96، هشت چالش ملی مورد بحث و بررسی قرار گرفت که خروجی آنها بیش از ۵ هزار برنامه پژوهشی در حوزههای مختلف حمل و نقل، اعتیاد، محیط زیست، مدیریت بحران، تربیت بدنی بود.
دانشگاه آزاد در تلاش است تا در طرح پایش چالشهای کشور را به موضوعات پایاننامههای کارشناسی ارشد و رسالههای دکتری دانشجویان به صورت منسجم و هدفمند تبدیل کند. در واقع این نظام موضوعات مبتنی بر سیاستهای کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام و برنامههای توسعهای کشور و اسناد بالادستی است.
با اجرای طرح پایش آزاد، تحولی در نظام پژوهشی صورت گرفته و دانشگاهها میتوانند نقش مؤثری در اجرای رسالت ارائه خدمات به جامعه داشته باشند و مشکلات و مسائل کشور را به شیوهای علمی و صحیح رفع کنند؛ زیرا باوجود سرمایههای علمی بیشمار در دانشگاهها و مغز متفکر دانشجویان دیگر هیچ مسئله غیرقابلحلی در اجتماع باقی نخواهد ماند.
طرح پایش در راستای حل مسائل و مشکلات موجود در جامعه، انقلابی در آموزش عالی کشور است که با بهرهمندی از نیروی علم و پژوهش گامهای استواری را در مسیر حل مسائل جامعه برداشته است و به این ترتیب دانشگاه آزاد به عنوان بازویی پرتوان با ابزار علم و پژوهش در مسیر حل مسائل و مشکلات موجود در زمینههای مختلف وارد شده است. در همین راستا و برای بررسی ابعاد مختلف طرح پایش به سراغ کارشناسان امر در این زمینه رفتیم که خلاصه آن به شرح زیر است:
راه اندازی سامانه پایش منجر به ساماندهی و جهتدهی برنامههای تحقیقاتی دانشجویان خواهد شد
به گفته مرتضی موسی خانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان قزوین راه اندازی سامانه پایش یا پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکهای منجر به سامان دهی و جهت دهی برنامههای تحقیقاتی صدها هزار دانشجو خواهد شد که با ایجاد این شبکه منسجم اطلاعات بسیاری در زمینههای مختلف در این سامانه جمع آوری میشود که منجر به مدیریت دانش و اطلاعات شده تا با بهرهگیری از این دانش جامعه را با تدبیر اداره کنیم.
وی معتقد است، یکی از کارکردهایی که در جامعه ما مغفول مانده اثر گذاری مراکز تحقیقاتی دانشگاه در رفع نیازهای جامعه و حل مسائل موجود است که با ایجاد سامانه پایش در دانشگاه آزاد اسلامی تسهیلات خوبی در زمینه امور تحقیقاتی و جهت دهی امر پژوهش در کشور به وجود میآید و دانشگاه آزاد با تکیه بر این منبع اطلاعاتی غنی در امور پژوهشی و مراکز تحقیقاتی سرآمد دانشگاههای کشور خواهد شد.
طرح پایش آزاد با استفاده از پتانسیل اعضای هیات علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی طراحی شده است
به گفته بیژن رنجبر قائم مقام رئیس دانشگاه آزاد طرح پایش آزاد در واقع پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکهای دانشگاه آزاد اسلامی است که با در نظر گرفتن فقدان برنامههای پژوهشی و با هدف ارائه پژوهشهای موثر در نظام آموزش عالی کشور، برای حل مشکلات و چالشهای موجود در حوزههای اقتصادی، نوآوری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از پتانسیل اعضای هیات علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی طراحی شده است.
طرح پایش زمینه ساز اشتغال دانشجویان
فرج اله براتی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان نیز معتقد است تا زمانی که فعالیتهای پژوهشی ما، کاربردی نباشند قطعا نمیتوانند چالشها و نیازهای جامعه را در حوزههای مختلف برطرف نمایند و موثر واقع شوند. دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد هم با تمرکز بر اثرگذاری طرحهای علمی و تحقیقاتی، تحول جدیدی را در حوزه پژوهش کشور ایجاد کرده است که قطعا میتواند موجب پیشرفتهای چشم گیری شود.
وی معتقد است، دانشگاهی که بتواند به سوالات بیرون از محیط دانشگاه پاسخ دهد قطعا میتواند هم به اشتغال دانشجویان کمک کند و هم در بسیاری از موارد موجب درآمدزایی واحدهای دانشگاهی گردد که این موضوع در مجموع منجر به رشد و ارتقای کل جامعه خواهد شد.
بهترین راه برای کاربردی شدن پایاننامهها، اجرایی شدن طرح پایش است
به گفته عزیز جوانپور رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی بهترین راه برای کاربردی شدن پایاننامهها، اجرایی شدن طرح پایش است که انتظار میرود کاری که دانشگاه انجام میدهد هدفدار باشد، ما باید تلاش کنیم که طرح پایش عملی شود و اگر ایراداتی داشت آنها را در مسیر برطرف کنیم.
جوانپور معتقد است، نگاه دانشگاههای دیگر این است که یک مسئله علمی را حل کنند که این مسائل هیچگونه بازخورد و کاربردی در جامعه ندارند، دانشگاه آزاد با اجرای این طرح با هدف حل مسائل میتواند به وسیله عملیاتی کردن پایاننامهها در جامعه و حل مشکلات موجود، الگویی برای دیگر دانشگاهها نیز باشد.
مهمترین هدف سامانه پایش ایجاد نظم در پایاننامههای دانشجویی و حل مسائل کشور است
به گفته داوود ثمری مدیرکل مراکز تحقیقاتی و ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد اسلامی، شروع اصلی سامانه پایش نشانهگذاری خوبی است که از پایاننامهها شروع شده و به ابرچالشهای موجود در کشور میپردازد که خرد شدن این ابرچالشها به موضوعات کوچکتر و تمرکز کردن چند رساله دکتری و پایاننامه حول این موارد میتواند برای ما ارزش افزوده هم داشته باشد و تعداد پایاننامههایی که میرود به سمت محصول محور شدن و تولید فناوری، بیشتر خواهد شد و دیگر پایاننامههای ما صرفا به درد استخراج یک مقاله نمیخورد و نشانه اصلی سامانه پایش این است که همان قدر که برای تولید مقاله و علم از پایاننامه زحمت میکشیم برای تولید محصول هم تلاش کنیم.
آنچه مسلم است، مهمترین هدف سامانه پایش ایجاد نظم در پایاننامههای دانشجویی و حل مسائل کشور است. وقتی مسائل جامعه، صنعت و دانشگاه نشانهگیری شده و به عنوان نظام موضوعات مطرح میشود، قطعا زمانی که صنعت و جامعه ببینند پروژهای در راستای حل مشکلات کشور در حال انجام است صنعت هم علاقهمند به ارتباط با دانشگاه خواهد شد و این امر پایه و اساس ارتباط با صنعت ارگانیگ را شکل خواهد داد که در حال حاضر به واسطه مشکلاتی که وجود دارد این ارتباط چندان منسجم نیست و نظام پایش سرآغازی خواهد شد برای ارتباط مستحکم دانشگاه با صنعت و جامعه، قطعا برای اینکه این امر عملیاتی شود باید زیرساختهای لازم فراهم شود.
مهمترین زیر ساخت، پرتال این سامانه است که در 6 آذرماه رونمایی شد و از همه مهمتر محتوی بخشی به این پرتال است که در قالب نظام موضوعات انجام میگیرد و در حال حاضر 9 برنامه علمی تا پایان سال برنامه ریزی شده که به عدد 40 هم خواهد رسید و دانشگاه آزاد از این منظر میتواند تحول خوبی را در نظام آموزش عالی به وجود آورد تا جایی که در مقطع ارشد وقتی دانشجو باید 32 واحد را پاس کند که 6 واحد آن پایان نامه است، یک برنامه مشخص تعیین شدهای است؛ اما برای پاس کردن پایاننامه، وجود این سامانه منجر به نظم بخشی شده و فرصت زمانی مشخصی به دانشجو تعلق گرفته که هم دانشجو توانمندتر شده و هم استاد ما با توجه به زمینه کاری و تخصصی که دارد پایاننامههایی را نظارت میکند که بتواند مسائل موجود در کشور را حل کند و همه این موارد در سامانه پایش تحقق یافته که منجر به هدفمند شدن مسائل پژوهشی و برنامه پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی خواهد شد.
بدون تردید، در سامانه پایش دیتاسازی و کپیبرداری به درد ما نمیخورد چون به خوبی تمام این موارد رصد میشود. سامانه پایش نشان میدهد که چقدر اعضای هیات علمی و دانشجویان برای انجام یک پایاننامه وقت میگذارند و گزارشهای مربوط به هر پایاننامه در این سامانه ثبت خواهد شد و مستندسازی در سامانه پایش از پایاننامه فروشی جلوگیری خواهد کرد. سامانه پایش به سامانه یکپارچه دانشگاه آزاد اسلامی وصل شده و نیازهای انجام پایاننامه و رسالههای دکتری ممکن است شامل استفاده از آزمایشگاهها شود که میتواند به سامانه ساها هم متصل شده تا نیازهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی افرادی که روی پایایاننامهها کار میکنند را تسهیل کرده و اینکه در کنار تمام زیر سامانههای دانشگاه آزاد همه اینها بهم متصل شوند برای ما یک دیتا بانکی خلق خواهد شد که بسیار ارزشمند است.
دنیای جدید دنیای دیتاها و داده است که این سامانه محل مناسبی برای تولید دیتا خواهد بود و بسیاری از دانشگاهها در سراسر دنیا از این راه درآمدزایی دارند و ما از دیتاهایی که در قبال این پایاننامهها به دست آوردیم غافل شدیم. این سامانه باعث میشود که در بحث علم دیتاها هم وارد شده و از این دیتاها استفاده بهینه کنیم و اگر دانشگاه به دنبال خلق ارزش از این پایاننامههاست که یک ظرفیت بسیار عظیم بوده توجه به این دادهها هم مسئله مهمی است که در این سامانه در نظر گرفته شده است.
نقطه قوت سامانه پایش اتصال اعضای هیات علمی و دانشجویان است
گفتنی است، سامانه پایش با توجه به انسجامی که دارد قطعا شرایط جامع یک سامانه مرجع را دارد و نقطه قوت آن اتصال اعضای هیات علمی و دانشجویان است. در سامانه پایش، دانشجو گرفتار پیدا کردن موضوع نیست و مهمتر از همه تولید دیتا و دادههای لازم در این سامانه است همچنین کاربردهایی که پایاننامههای دانشجویی در بخش صنعت و حل مسائل کشور دارند در این سامانه سازماندهی شده است. در حال حاضر، با توجه به اهداف و کارکردهایی که برای سامانه پایش تعیین شده ایرادی به این سامانه وارد نیست و قطعا میتواند منجر به تغییرات مثبت در نظام ارائه پایاننامههای دانشجویی شود.
بدون تردید، نظام آموزش عالی کشور نیاز به تحول دارد و توجه دانشگاه آزاد به فراهم آوردن شرایط تغییر با توجه به ایجاد سامانه پایش در این دانشگاه برای ایجاد این تغییرات بسیار ارزشمند محسوب شده و میتواند الگویی برای سایر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور باشد. اگر قرار است تغییری در نظام پایاننامههای دانشجویی ایجاد شود سامانه پایش بهترین پیشنهاد است. دکتر طهرانچی که اولین بار چنین طرحی را مطرح کرد فردی صاحبنظر در آموزش عالی است که تاریخچه آموزشی آن را به خوبی میداند و این سامانه قطعا باعث تحول زیادی در آموزش عالی خصوصا در حوزه پایاننامه نویسی خواهد شد تا بتوانیم از این پایاننامهها استفاده درستی داشته باشیم که منجر به حل مسائل کشور شده و تغییرات اساسی را در نظام آموزش عالی و پژوهشی ما به وجود آورد.
متاسفانه تا به امروز پژوهش ما در خدمت آموزش بوده است؛ اما این طرح آموزش را در خدمت پژوهش قرار میدهد و به این ترتیب، دانشگاه آزاد از مسیر تربیت نیروی انسانی صرف فاصله گرفته و به سمت دانشگاهی تحول آفرین حرکت خواهد کرد و همه این موارد زمانی اتفاق میافتد که پژوهش از حالت ویترین درآمده و به عنوان یک باید اصلی قرار گیرد و بقیه زیر نظامهای آموزشی در خدمت پژوهش قرار گیرد.
انتهای پیام/