به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز، وقتی بحث از ترور و تروریسم میشود همیشه نوع سخت، نظامی، بمبگذاری و کشتارهای آن به ذهن متبادر میشود که پایه ترور و تروریسم نیز با این موارد تشکیل میشود. ولی در حال حاضر این واژه دچار دگردیسی شده و عملکردهای متفاوتی را از این واژه مشاهده میکنیم. ترور و تروریسم وقتی با رسانهها و پیشرفتهای رسانهای و ارتباطی مواجه شدند، یک نوع همزیستی مسالمتآمیزی با هم پیدا کردند به گونهای که هر دو برای رسیدن به اهداف خود سعی کردند از هم بهترین استفاده را ببرند.
دو مسئله مهم در این حوزه وجود دارد؛ اول اینکه گروههای تروریستی چگونه از رسانه ها استفاده می کنند و هدف آنها چیست؟ و دوم این که رسانه ها چگونه خود به تروریست تبدیل می شوند و از این عمل چه اهدافی را دنبال میکنند(این مورد در گزارش بعد بررسی می شود)؟
تروریسم رسانه ای: تغییر فعالیت از سطح محلی به بین المللی
گروههای تروریستی چگونه از رسانه ها استفاده میکنند و هدف آنها چیست؟ تروریسم وقتی در واژگان سیاسی کشورها و سیاست بین الملل تعریف شد ابتدا در سطوح منطقهای و محلی آن مطرح بود و حتی عمل و کنش آنها نیز در محل و کشور خاصی انجام میشد. از طرفی با توجه به اینکه گروههای تروریستی در یک مکان خاص شکل میگیرد و این گروهها مورد تخاصم دولتها و قدرتهای نظامی هر کشور و نظام های بین المللی هستند، رسانه رسمی در اختیار ندارند که بتوانند مستقل از آنها برای معرفی خود و فعالیت هایشان استفاده کنند. گروههای تروریستی وقتی در گذشته شکل میگرفتند از افرادی استفاده میکردند که در منطقه حضور داشتند و به سختی عضوگیری می کردند و حتی هیچ فردی پیدا نمیشد که از کشورهای دیگر به یک گروه تروریستی ملحق شود. ولی تروریسم و اعمال تروریستی وقتی وارد فضای نوین و تازهای شد دیگر کارکرد گذشته خود را کنار گذاشت و محدودۀ تاثیر خود را از سطح محلی به سطح بین المللی رساند. این کار نیز از زمانی شروع شد که تروریستها رسانه ها را محلی برای معرفی خود دیدند. یکی از رسانه های که این عمل را گسترش داد اینترنت و با پیشقراولی رسانه های اجتماعی بود و از نمونه های آن میتوان به داعش اشاره کرد که از کشورهای مختلفی عضو دارد.
از این رو وقتی نقش و کارکرد رسانه ها در اختیار پیشبرد گفتمان تروریستی قرار گرفت، تروریسم رسانهای به وجود آمد. تروریست ها از طریق قدرت رسانه ها در جهت شکل دادن به افکار عمومی و قدرت نفوذ آنها، نام و انگیزه خود را مطرح میکنند. وقتی عملی تروریستی اعلام میشود هدف گروههای تروریستی از این کار به رعب و وحشت انداختن مخاطبان است و از طرفی به گفته بریجیت ناکوس؛ تروریست ها با اعمال خشونت در پی تحقق سه هدف اصلی توجه، به رسمیت شناخته شدن و مشروعیت هستند. بنابراین در دسترسترین و محتملترین راه رسیدن به این اهداف جز با رسانه امکان پذیر نخواهد شد.
شبکه های اجتماعی و تروریسم رسانه ای
شبکه های اجتماعی از جمله رسانه های هستند که نظارت دولتها بر آن در سطح پایین و امکان کنترل آن بشدت ضعیف است و بدین ترتیب دروازهبانی اطلاعات که در رسانه های دیگر امکان پذیر است در این رسانه ها تغییر کرده و افراد هر اطلاعاتی که بخواهند در این شبکه ها انتشار میدهند. با توجه به این موارد کار برای گروههای تروریستی راحت شد و آنها گفتمان تروریستی مدنظر خود را گسترش دادند.
در این زمینه پژوهشی با عنوان«طراحی مدل مقابله با چالشهای تروریسم رسانهای در شبکههای اجتماعی» توسط علی اکبر فرهنگی و حجت اله عباسی انجام شده است. آنها در این پژوهش مطرح کرده اند که تنها از طریق خشونت پراکنی و هراس افکنی در میان طیف گستردهای از عموم است که تروریسم ظرفیت حداکثری را برای تاثیرگذاری اساسی بر سیاستها به دست میآورد. این مهم نیز تنها از طریق رسانهای محقق میشود که بتواند بدون واسطه و طیف وسیعی از مخاطبان را شامل شود. شبکه های اجتماعی این کار را میسر میکند.
در این مقاله مزیتهای شبکه های اجتماعی برای داعش و گروههای تروریستی در نظر گرفته شده است که از جمله آن کارکرد اطلاع رسانی مانند تولید و انتشـار اطلاعـات و اخبـار، راه اندازی جنگ روانی، هدایت افکار عمومی و افراطی کردن فضا، جاسوسی و سرقت اطلاعات؛ کارکرد فرهنگی- اجتماعی مانند بـرهم زدن امنیـت و نظـم، شعله ور کردن اختلافات قومی و مذهبی، ایجاد فضای رعب و وحشت، آموزش و تبلیغ و کارکرد سیاسی- اداری مانند جذب و سازماندهی منـابع، برنامهریزی، همـاهنگی و ارتباطـات حمـلات تروریسـتی، هـدایت و کنتـرل عملیـات تروریستی و فعالیتهای تجاری و مالی است. توییتر از جمله شبکه های اجتماعی است که ظرفیت بالایی برای انتشار اخبار رویدادها در زمان وقوع آن دارد و داعش از آن به بهترین نحو استفاده میکند.
از طرف دیگر وقتی گروههای تروریستی فعالیت خود را در شبکههای اجتماعی آغاز کردند، «منجر به شبکهای شدن فعالیتهای تروریستی» شد. یعنی از این طریق اجتماعات شبکه ای این گروهها شکل گرفت و به گونه ای بود که افراد در این اجتماعات به شکل ناشناس حضور پیدا میکردند. شاید در گذشته شکل گرفتن این اجتماعات به صورت واقعی محال بود ولی این شبکهها با امکاناتی که دارند با کمترین هزینه و بیشترین نفوذ این فرصت را برای گروههای تروریستی فراهم میکنند.
با تمام این موارد آن چیزی که اهمیت دارد هدفی است که گروههای تروریستی با ورود به این رسانه ها دنبال میکنند. وقتی ویدیو یا عکسی از فعالیتهای تروریستی در شبکههای اجتماعی به طور وسیعی منتشر میشود این نهایت هدف آنها را محقق میسازد؛ یعنی« کشتن یک نفر، ترساندن هزاران نفر». و این همان کاری است که هر گروه تروریستی برای رسیدن به مقاصد خود به دنبال آن است.
انتهای پیام/
