به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، 6 سال پیش، قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور در قالب طرحی یک‌فوریتی به مجلس شورای اسلامی رفت و روز 10 شهریورماه سال 1392 در جلسه علنی توسط نمایندگان تصویب شد. در ماده 5 این قانون با اشاره به پذیرش دانشجو بر اساس سوابق تحصیلی، صراحتاً ذکر شده است «پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها به روش ظرفیت رشته‌محل و تقاضای داوطلبان بر اساس «سابقه تحصیلی» یا «سابقه تحصیلی و آزمون (عمومی یا عمومی - اختصاصی)» صورت می‌گیرد.»

مصوبات جلسات پانزدهم و شانزدهم شورای سنجش و پذیرش دانشجو نیز در روزهای هشتم و دوازدهم دی‌ماه 92، سرانجام سرنوشت دانشجویان را از زیر پای غول کنکور بیرون کشید تا آینده تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان تنها در 4 ساعت تعیین نشود. نقطه آمال تعریف شده در مصوبات، پذیرش حداقل 85 درصد از ظرفیت پذیرش دانشجو در سراسر کشور صرفاً براساس سوابق تحصیلی بود تا آرام آرام پروژه‌ای که هیچ نهادی جرئت اجرای یک‌باره‌اش را نداشت، در چند مرحله اجرایی شود.

نخستین کنکور برای سنجش اطلاعات متقاضیان ادامه تحصیل، سال 1348 در ایران برگزار شد و اکنون دقیقا نیم قرن است با تغییراتی جزئی اما ساختاری مشابه اجرا می‌شود و داوطلبان را برای ورود به دانشگاه، گزینش می‌کند. در 50 سال گذشته، تعداد داوطلبان کنکور از 47 هزار و 703 نفر به یک میلیون و 118 هزار و 793 نفر رسیده است. هر چند ظرفیت پذیرش دانشجو در ایران با توجه به تعریف و تدوین رشته‌های نوین و میان‌رشته‌ای و تأسیس دانشگاه‌های جدید مانند فنی‌وحرفه‌ای و مؤسسات غیرانتفاعی، افزایش یافته است؛ اما همچنان داوطلبانی هستند که حداقل از قبولی در رشته‌ها و دانشگاه‌های مورد علاقه خود بازمی‌مانند.

کنکوری که حذف نمی‌شود

سال 1377، دولت مکلف شد کنکور را به شکل یک‌مرحله‌ای برگزار کند؛ اما یک دهه بعد نمایندگان مجلس تصمیم به تغییر ماهوی در نحوه ورود دانش‌آموزان به دانشگاه‌ها گرفتند. بعد از فراز و فرودهای بسیار، طرحی با عنوان «پذیرش دانشجو صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی» در ادبیات آموزش عالی پدید آمد تا داوطلبان با توجه به عملکرد چند ساله و نمرات دوران دبیرستان، قضاوت و گزینش شوند.

6 خردادماه سال 86 هم طرحی یک‌فوریتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که پذیرش دانشجو در تمام مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اعم از پیوسته و ناپیوسته را منوط به بررسی و اعمال سوابق تحصیلی داوطلب و آزمون‌های نهایی کرد.

البته نمایندگان مجلس، قانون حذف کنکور را هم تصویب کرده و سه وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش را موظف به حذف تدریجی کنکور تا سال 1391 کردند؛ اتفاقی که در عمل رخ نداد و سازمان سنجش آموزش کشور هر بار، قول سال آینده را برای اجرایی شدن این قانون داد. بسیاری از داوطلبان، کارشناسان، خانواده‌ها و حتی رتبه‌های برتر کنکور معتقد بوده و هستند آزمون سراسری کنکور به دلایل مختلفی از جمله استرس داوطلب، سؤالاتِ صرفاً تستی و اتفاقات پیش‌بینی نشده نباید تنها فیلتر ممکن برای گزینش داوطلبان و ورود به دانشگاه باشد.

امیررضا براتی، رتبه یک کنکور تجربی سال 97 در گفت‌وگو با ایسکانیوز، شیوه فعلی برگزاری کنکور را ناعادلانه توصیف کرد و گفت: «به نظرم درست نیست که ادامه راه یک دانش آموز با 4 ساعت مشخص شود چون ممکن است هر اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای در این زمان رخ دهد. چندان معقول نیست یک میلیون داوطلب را با این روش از همدیگر تفکیک کنیم.»

فرهاد فلاحتی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از جمله موافقان طرح حذف کنکور است که 15 دی‌ماه 97 در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت از این طرح دفاع کرده و گفت: 85 درصد رشته‌های دانشگاهی در دفترچه کنکور نمی‌آید و آن دسته از افراد که از ابتدا تصمیم داشتند برخی رشته‌ها یا دانشگاه‌ها را انتخاب کنند، اکنون دیگر هیچ نگرانی ندارند و با معدل می‌توانند وارد دانشگاه شده و به تحصیل خود ادامه دهند.

منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز 20 اردیبهشت‌ماه 98 در مصاحبه‌ای حذف کنکور را مشروط به کارنامه‌های استاندارد دوران تحصیل کرد: افراد باید در دوره تحصیلی در آموزش و پرورش در هر مقطعی، کارنامه‌هایی داشته باشند که قابل مقایسه با یکدیگر باشند و بشود به عنوان شاخص تشخیص استعدادها و توانمندی‌های علمی از آن استفاده کرد.

رقابت 99 درصدی برای 15 درصد از ظرفیت!

سازمان سنجش در اطلاعیه‌ای که 13 دی‌ماه 97 روی سایت رسمی خود قرار داد، اعلام کرد «پذیرش رشته‌محل‌های صرفا سوابق تحصیلی مستقل از کنکور انجام خواهد شد و آزمون سراسری برای مابقی رشته‌محل‌هایی که پذیرش آنها از تلفیق نمره کنکور و سوابق تحصیلی است برگزار می شود»؛ اما نکته جالب و حتی عجیب آن‌که سازمان سنجش آموزش کشور هیچ‌گاه مجموع تعداد کد رشته‌محل‌ها را اعلام نمی‌کند و امسال نیز تنها از امکان انتخاب 100 کد رشته‌محل توسط داوطلبان مجاز به انتخاب رشته خبر داده است.

قانون حذف کنکور و اصرار بر پذیرش براساس سابقه تحصیلی دانش‌آموزان به این دلیل بود که مشکلات و چالش‌هایی که برگزاری کنکور به وجود می‌آورد برطرف شود؛ اما ظاهراً متولیان امر راه‌حلی پیدا کرده‌اند که در ظاهر این قانون اجراشده و آمارهای ویترینی درست باشد و در باطن نیز همچنان کنکور به قوت خود پابرجاست. با بررسی دفترچه پذیرش بدون آزمون می‌توان پی برد که رشته‌های ارائه شده و دانشگاه‌های مقصد کم‌متقاضی هستند و تغییری در رقابت بر رشته‌های پرمتقاضی و التهابات کنکور به وجود نیاورده است.

تمرکز در دفترچه سال 98 روی رشته های دامپروری، باغبانی، ژنتیک خاک و دیگر رشته های زیرمجموعه کشاورزی است، در حالی که جمعیت غالب داوطلبان را جوانانی تشکیل می‌دهند که رویای دکتر و مهندس شدن در سر می‌پرورانند. رشته‌های محبوبی مانند پزشکی، مهندسی پرطرفدار و حقوق در سه گروه ریاضی، تجربی و انسانی هیچ جایی میان رشته‌های ارائه شده در پذیرش دانشجو صرفا بر اساس سوابق تحصیلی ندارند. همچنین دانشگاه‌های بزرگ کشور که با نام «دانشگاه‌های سطح یک» نامیده می شوند مانند تهران، صنعتی شریف، فردوسی مشهد، شهید بهشتی، تربیت مدرس، تبریز و ... ظرفیت اندکی در رشته های کم‌متقاضی به پذیرش بدون کنکور اختصاص داده اند یا اصلا ظرفیتی در نظر نگرفته اند؛ اتفاقی که تنور کنکور را با وجود وعده‌های فراوان برای حذف، همچنان داغ نگه می‌دارد.

نگاهی به دفترچه راهنمای ثبت نام و انتخاب رشته برای پذیرش دانشجو صرفا بر اساس سوابق تحصیلی در دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی(مرحله پذیرش سراسری - مهرماه 1398) نشان می‌دهد رشته‌هایی که خارج از قالب کنکور، دانشجو جذب می‌کنند، عمدتاً رشته‌های کم‌متقاضی هستند و رقابت داغ و نفسگیر کنکور به قوت خود باقی است. ثبت نام برای پذیرش دانشجو صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی در سال تحصیلی 99-98 از 20 اسفندماه 97 آغاز شده و تا 6 شهریورماه 98 نیز ادامه دارد؛ اما در حالی که بیش از دو ماه از آغاز ثبت نام گذشته، کمتر از 10 هزار نفر برای پذیرش دانشجو صرفا بر اساس سوابق تحصیلی اقدام کرده اند.

طبق آمار رسمی اعلام شده توسط حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش آموزش کشور در تاریخ 17 اردیبهشت‌ماه 98، 8 هزار و 731 نفر در این بخش ثبت نام کرده اند. در واقع از جمع یک میلیون و 118 هزار و 793 نفر داوطلب کنکور، کمتر از یک درصد بعد از گذشت دو ماه برای ورود به دانشگاه بدون کنکور خیز برداشته‌اند. به نظر می رسد دلیل اصلی نیز وجود رشته های پرمتقاضی پشت سد کنکور است و عملا رشته هایی بدون آزمون، اقدام به جذب دانشجو می کنند که جذابیت چندانی برای داوطلبان ندارند.

اگر بنای سیاست‌گذاران بر این است که قانونی را اصلاح کرده و موجب کاهش تنش‌های دانش‌آموزان و دانشجویان و همچنین گزینش صحیح علمی برای ورود به دانشگاه‌ها شوند باید به راه‌های بهتری به‌جای اقدامات صرفاً آماری بیندیشند.

انتهای پیام/