محمدرضا سنگری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، درباره تحولات گسترده زبان فارسی بعد از انقلاب اسلامی اظهار کرد: عده بسیاری حتی در دانشگاه‌ها معتقدند یکی از افتخارات زبان فارسی این است که می‌توانیم متن‌های هزار سال پیش خود را بفهمیم. چنین اتفاقی در عین حال که ارزش محسوب می‌شود، نشان می‌دهد زبان فارسی در بستر درگیری اجتماعی قرار نداشته و در نتیجه تغییر و تحول پیدا نکرده است. تحولی که زبان فارسی در سه، چهار دهه اخیر داشته، به اندازه هزاره گذشته ماست. به‌قدری تغییر و تحول زیاد بوده که اگر فردی فارسی‌زبان از صد سال پیش زنده شود و یک مقاله علمی امروزی را بخواند، ممکن است بسیاری از کلمات را درنیابد.

وی ادامه داد: تولید واژه بسیاری در دهه‌های اخیر انجام شده که محصول ترکیب‌ها و وندهاست؛ منظور از وندها؛ پیشوندها و پسوندها به اضافه میان‌وند بوده که البته میان‌وندها تعداد اندکی دارند. زبان فارسی، زبان وندی محسوب می‌شود؛ برخلاف زبان عربی که زبان صرفی و اشتقاقی است. یک عرب‌زبان توانایی ساخت 240 صیغه دارد؛ اما فارسی‌زبان می‌تواند با پسوندها و پیشوندها یا ترکیب دو واژه با یکدیگر، کلمه جدید بسازد.

نویسنده و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: گاهی می‌توان در زبان فارسی دو کلمه را با یکدیگر ترکیب و هم پیشوند و هم پسوند به آن اضافه کرد. به طور مثال دو واژه جوان و مرد با همدیگر ترکیب می‌شوند که نه معنی جوان و نه مفهوم مرد را منتقل می‌کنند، در ادامه می‌توان با پیشوند «نا» و پسوند «نه»، کلمه جدید «ناجوانمردانه» را ساخت که استعداد زبان فارسی را نشان می‌دهد؛ استعدادی که در زبان‌های دیگر وجود ندارد.

سنگری در مورد انتقاد برخی کارشناسان از به‌کار بردن واژگانی کهن مانند «وی» در ادبیات رسمی خاطرنشان کرد: باید در نشست‌هایی بررسی کرد این اتفاق برای زبان فارسی، تهدید است یا فرصت؛ مثلاً باید کارشناسان بررسی کنند و به اتفاق نظر برسند که آیا خبرنگاران از «وی» استفاده کنند یا «او» یا اصلاً از ضمیر متصل بهره ببرند. این اقدام باید انجام شود؛ چون در نهایت خدمت به زبان و فرهنگ فارسی و هم خدمت به انقلاب و اسلام است. زبان فارسی هم محمل فرهنگ اسلامی و هم زبان انقلاب اسلامی بوده و باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

وی غلط‌نویسی متداول در فضای مجازی، بی‌توجهی به املای صحیح کلمات و کاربرد نادرست هکسره گفت: متأسفانه در داخل کشور چه سازمان‌های دولتی و چه نهادهای خصوصی از رسم‌الخطی واحد استفاده نمی‌کنند. در فضای مجازی هم‌ زبانی نوشتاری و زبانی محاوره‌ای گفتاری داریم که شنیداری است. همین اتفاق در حوزه ادبیات داستانی وجود دارد. در این حوزه، زبان نوشتار کاملاً زبان محاوره‌ای است.

مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان تأکید کرد: یک زبان محاوره معیار و یک زبان معیار فارسی هم داریم. به طور مثال گوینده اخبار به زبان فارسی رسمی و معیار حرف می‌زند؛ اما وقتی همان گوینده اخبار با فردی مصاحبه می‌کند، وارد قلمرو جدیدی می‌شود که محاوره معیار است. محاوره معیار هم زبانی‌ست که مردم تهران در گفت‌وگو با همدیگر به کار می‌برند.

انتهای پیام/