مسعود فرزاد کارشناس مدیریت منابع آب، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، اظهار کرد: ایران کشوری کم آب و بیشتر اقلیم آن خشک بوده و نیاز است که بحث‌های مصرف، تأمین و توزیع بازنگری اساسی گردد. امروزه که پیشرفت تکنولوژی در همه عرصه‌های زندگی بشر رخنه کرده و هر روز با دستاورد جدیدی در این عرصه روبرو هستیم.
باید سطح آگاهی کشاورزان در مدیریت آب ارتقا داد
وی با بیان اینکه فناوری و تکنولوژی نوین به بخش آب و کشاورزی ورود کرده است، گفت: این تکنولوژی به نوعی به ما هشدار می‌دهد که بر اساس این آب‌وهوا چه نوع محصولی را بکاریم، بنابراین این امر مهم، خود می‌تواند بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عامل صرفه‌جویی در مصرف آب گردد.
کارشناس مدیریت منابع آب، تصریح کرد: در استان‌هایی که به‌شدت دچار کمبود آب و یا سطح آب‌های زیرزمینی‌شان پایین رفته است. متأسفانه کشاورزان به دلیل نداشتن آگاهی مناسب اقدام به کشت محصولات آب بر زیان‌ده می‌کنند که عمدتاً قیمت این محصولات هم در زمان برداشت بسیار پایین است و هر ساله نسبت به سال‌های قبل متضررتر می‌شوند.
وی ادامه داد: در چند دهه گذشته در کشور تلاش‌های زیادی در اصلاح شیوه آبیاری سنتی (که عمدتاً به‌صورت غرقابی بود) صورت گرفت تا مزارع به شکل‌های بارانی و قطره‌ای آبیاری شوند که این کار هم در بعضی مناطق پیاده شده است. همچنین با این بحران بی‌آبی در کشور نه تنها روش سنتی بلکه کشاورزی بارانی هم به علت درصد تبخیر بالا به صلاح نیست و شیوه قطره ای هم به‌علت مرطوب بودن مداوم ریشه گیاه باعث سست شدن تضعیف گیاهان می‌گردد.
فرزاد تصریح کرد: صنعت آبیاری در کشورهای توسعه‌یافته آن‌چنان تکامل یافته و هوشمند شده است که فناوری آبیاری‌شان، نه تنها مقدار رطوبت موجود در خاک را سنجیده بلکه بر اساس نوع محصول و روش کشت دستور آبیاری را به سیستم می‌دهد. حتی زمان آبیاری را بر اساس گرمای محیط و شدت آفتاب در جهت پایین آمدن تبخیر تعیین می‌کند.
وی در پاسخی به سؤالی مبنی بر اینکه در راستای سند راهبردی توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست چه اقداماتی در این صورت گرفته است؟ گفت: در همین راستا ستاد راهبردی که به ریاست معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور و با حضور وزیر جهاد کشاورزی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر نیرو، رئیس سازمان محیط‌زیست، دبیر ستاد توسعه فناوری‌ها تشکیل شد.
فرزاد، دستیابی به فناوری‌های شناسایی منابع جدید آب غیرمتعارف، فناوری‌های مرتبط با استفاده از آب‌های شور و زه‌آب، توسعه و بومی‌سازی روش‌های نوین کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری، فناوری‌های کاهش تبخیر بارش و کاهش تبخیر از سطوح آزاد آب را ازجمله اولویت‌های مهم این ستاد عنوان کرد.
وی گفت: همچنین در جهت شناسایی تأمین آب از راه‌های غیرمتعارف اقداماتی انجام پذیرفته ازجمله حفاری چاه‌های عمیق و ژرف دریکی از مناطق کشور، توجه به استحصال آب از پساب صنایع و معادن، شیرین‌سازی و نمک زدایی آب دریا، استفاده از فناوری نانو در استحصال آب، توجه به سامانه‌های هشدار سیل وامدادرسانی بازسازی پس از سیل و نیز در بحث کشاورزی توجه به صنعت شور ورزی و کشت در زمین‌های شور و نمکی و کشت دریایی تاکنون اقداماتی انجام‌شده است.
بومی‌سازی فناوری‌های نوین متناسب با اقلیم و جغرافیای ایران
کارشناس مدیریت منابع آب، در رابطه با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت آپ در این حوزه و نیز نقش دانشگاه‌ها در این زمینه اظهار کرد: حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها در صنعت آب می‌تواند خرد و تدبیر را در چگونگی مصرف به این صنعت برگرداند.
اساساً شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها متشکل از نخبگان علمی و دانشگاهی است که محصولاتشان تولید محتوا و دانش و فناوری و روش‌های خلاقانه بر حول محور فعالیتشان است، در این وانفسای کم‌آبی و بحران مدیریت مصرف و همچنین تأمین آب می‌تواند جامعه ایرانی را از این بلای خشکسالی و کم‌آبی آبی برهاند.
وی اضافه کرد: همانطور که مطرح شد در کشورهای توسعه‌یافته گام‌های بزرگی در جهت روش‌های نوین آبیاری برداشته‌شده است. یکی از کارهایی که این مجموعه‌ها می‌توانند؛ انجام دهندبومی‌سازی این فناوری‌ها با اقلیم و جغرافیای ایران است. مثلاً در سیستان و بلوچستان که با شدت کمبود آب مواجه است علاوه بر تأمین و استحصال آب به روش‌های نوین، نسبت به هوشمند سازی آبیاری و نیز توجه به کشت‌های گلخانه‌ای می‌تواند رهیافت ذی‌قیمتی برای آن مناطق باشد.
فرزاد تصریح کرد: ایران که دارای تنوع آب‌وهوایی و اقلیم های متفاوتی است این فرصت را به این شرکت‌ها می‌دهد که دست به ابداعاتی بزنند. به‌عنوان نمونه نیشکر در ایران فقط در استان خوزستان کاشته می‌شود این محصول در کشورهای پرآبی چون برزیل، کوبا و... کاشته می‌شود که دارای منابع بی‌پایان آبی هستند. در مزارع نیشکر معمولا ذهآب دوباره به رودخانه‌ها بازمی‌گردد که همین امر موجب آلودگی رودخانه می‌شود.
وی تصریح کرد: در کشورهای مزبور به علت آب فراوان و بارش‌های زیاد مشکلی پیش نمی‌آید؛ اما در ایران که مزارع نیشکر از دو رود دز و کارون تأمین می‌شوند؛ با توجه به اینکه این دو رود نقش اساسی در توسعه کشاورزی استان خوزستان دارد برگشت ذهآب بلای جان این استان شده است به شکلی که امکان استفاده از این آب برای شرب و صنعت از بین می‌رود.
جلوگیری از هدررفت آب با ابداعات جدید دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان
وی ادامه داد: همچنین در بعضی مواقع آن‌چنان آلوده می‌شود که حتی برای هدایت این ذهآب به‌سوی تالاب شادگان هم تردید به وجود می‌آید. اگرشرکت‌های دانش‌بنیان و یا دانشگاه‌ها بتوانند در این مقوله دست به ابداعی بزنند از هدر رفت چندین میلیارد مترمکعب آب در سال جلوگیری به عمل می‌آید.
فرزاد خاطرنشان کرد: حضور دانشگاه‌ها در ایجاد فناوری‌ها و تکنولوژی جدید در صنعت آب نه تنها می‌تواند راهی به‌سوی برون‌رفت از مشکلات موجود بیابد بلکه در نهادینه کردن تکنولوژی‌های جدید در آحاد اجتماعی جامعه نقش اساس را ایفا کند.
انتهای پیام/
