نیوشا یعقوبی-گروه دانشگاه ایسکانیوز، مصاحبه دکتری برای متقاضیان تحصیل در مقطع تحصیلات تکمیلی به کابوس تبدیل شده است، کابوسی که از مدتها قبل گریبانشان را میگیرد و رهایشان نمیکند. متقاضیان در صورتی که با موفقیت مرحله کتبی آزمون را پشت سر بگذارند و برای شرکت در مصاحبه مجاز شناخته شوند، باید به سمت دانشگاههایی روانه شوند که مدینه فاضله دانشجویان است و نام دولتی را یدک میکشد.
فرض کنید داوطلب با هزار آرزو برای شرکت در مصاحبه از شهرستان بار سفر میبندد و به شهری دیگر میرود. اگر از هزینههای این مصاحبه نیز صرفنظر کنیم، نمیتوان از فشار روانی که بر متقاضی وارد میشود، صرفنظر کرد. حال تصور کنید این فرد با استرس در جلسه مصاحبه حاضر میشود، با استناد به گفته داوطلبانی که امسال در مصاحبه دکتری دانشگاههای دولتی شرکت کرده بودند، 20 دقیقه بیشترین زمانی بود که استادان برای مصاحبه با متقاضی صرف میکردند. در بهترین حالت با توجه به رزومه کاری، سوابق پژوهشی داوطلب از او سؤالاتی میپرسند، در برخی موارد نیز پر کردن فرم و مطرح کردن یک یا دو سوال فرمالیته بسنده میکنند.
شاخصها و معیارهای سنجش متقاضیان مصاحبه دکتری در چارچوبی خاص پیش میرود و در کمتر مواردی خلاقیت چاشنی سؤالات میشود. این درحالی ست که روشهای متفاوت برای رسیدن به مسئله، توانایی فرد در فکر کردن و مواردی از این دست در دانشگاههای بزرگ جهان مورد ارزیابی قرار میگیرد؛ مواردی که یا در مصاحبههای دکتری دانشگاههای کشور اصلاً رعایت نمیشود یا تعداد دانشگاههایی که فرای چارچوب متداول مصاحبه دکتری پیش میروند، بسیار محدود است. به همین منظور خبرنگار ایسکانیوز معیارهای سنجش متقاضیان مصاحبه دکتری در چند دانشگاه برتر جهان را بررسی کرده است.
پوشش متقاضیان باید ساده باشد
با اینکه در بسیاری از کشورهای جهان از لحاظ پوشش محدودیتی وجود ندارد؛ اما در دانشگاههای آنها چارچوب مشخصی برای پوشش دانشجویان در نظر گرفته شده است. یکی از مواردی که در مصاحبه دکتری دانشگاه هاروارد مورد توجه کمیته پذیرش قرار میگیرد وضعیت متقاضیانی است که برای آزمون شفاهی مقطع دکتری در این دانشگاه حاضر شدهاند. متقاضیان باید لباسهای ساده و مناسب بپوشند به طوری که بیش از اندازه کوتاه نباشد؛ همچنین لازم است در صورت امکان خالکوبیهای بزرگ را بپوشانند.
برخی از دانشگاههای جهان برای رفاه حال متقاضیانی که از سایر کشورها برای شرکت در آزمون دکتری درخواست دادهاند، در صورت تمایل داوطلب بخشی از مصاحبه را به صورت آنلاین برگزار میکنند، جالب آنجاست در مواردی که برای مصاحبه دانشگاه تورنتو آمدهt تأکید شده است که پوشش متقاضی در مصاحبه آنلاین باید ساده باشد و توجه مصاحبهکننده را به خود جلب نکند.
این موضوع نیز در دانشگاههای کشور مورد اهمیت است، البته چارچوب قاطعی وجود ندارد که متقاضیان برای شرکت در مصاحبه دکتری باید حتما از مانتو فرم استفاده کنند یا با پوشش چادر سر جلسه مصاحبه حاضر شوند؛ اما باید پوشش آنان در شأن و مقام دانشجو باشد.
جای خالی خلاقیت در سنجش متقاضیان آزمون دکتری
فقط کافی است پیش از زمان برگزاری مصاحبه دکتری، سری به محل برگزاری آن بزنید و با متقاضیان پس از انجام مصاحبه گفتوگو کنید. اکثر آنها میگویند حتی مصاحبههای دکتری بیش از 20 دقیقه طول نمیکشد، حتی یکی از شرکتکنندگان مصاحبه دکتری در یکی از دانشگاههای دولتی مدعی شده بود که مصاحبه یک دانشگاه در کمتر از 5 دقیقه برگزار شد. متقاضی طبیعتاً در طول 5 دقیقه تنها میتواند فرم معرفینامه به همراه روزمه کاری و سوابق پژوهشی را پر کند؛ نهایتاً بتوانند یکی دو دقیقه درباره پژوهش خود به سؤالات مصاحبهکنندگان پاسخ دهد.
خلاقیت در سنجش متقاضیان ورود به آزمون دکتری یکی از مواردی است که در دانشگاههای کشور توجه کمتری به آن میشود. معمولاً در مصاحبههای دکتری از متقاضی سؤالاتی پیرامون خود، روزمه کاری و سوابق پژوهشی مطرح میکنند و از فرد میخواهند درباره تحقیقاتی که تاکنون انجام داده توضیحاتی ارائه دهد.
با حفظ کردن مفاهیم درسی دستتان رو میشود
اما در دانشگاههای خارجی چارچوب مشخصی برای انجام مصاحبههای دکتری در نظر گرفته نشده است؛ البته سوابق پژوهشی فرد در دانشگاههای جهانی نیز حائز اهمیت است؛ اما از مهمترین و اصلیترین معیارهای سنجش دانشجویان به شمار نمیرود. کمیته پذیرش دانشجوی دکتری دانشگاه هاروارد، سؤالات غیرمنتظرهای پیرامون رشته تحصیلی فرد مطرح میکنند؛ به همین منظور داوطلبان لازم است به طور کامل با رشته تحصیلی و چالشهای آن آشنایی داشته باشند.
جالب آنجاست که مصاحبهکنندگان این دانشگاه، برای پاسخهای واضحی که به صورت کاملاً مشابه با وبسایتها باشد، امتیاز منفی در نظر میگیرد. این امر در راستای سنجش قدرت درک دانشجویان از مفاهیم درسی که در طول دوران تحصیل با آن مواجه شدهاند در نظر گرفته شده است. طبیعتاً متقاضیانی که چند روز پیش از انجام مصاحبه اقدام به مطالعه مفاهیم درسی و حفظ کردن آن کرده باشند، در مصاحبه دکتری دانشگاه هاروارد عملکرد مناسبی نخواهند داشت.
ارزیابی انعطافپذیری متقاضی در بحث کردن
در مصاحبه دکتری دانشگاه آکسفورد توانایی فرد در فکر کردن و میزان یادگیری وی مورد ارزیابی قرار میگیرد، سؤالات این مصاحبه فاقد چارچوب خاص است؛ اما براساس ارزیابی توان بالقوه تحصیلی دانشجو طراحی میشود.
توانایی فرد برای فکر کردن به طور مستقل و مشارکت با ایدههای جدید فراتر از برنامه درسی دانشگاه از جمله مواردی است که در مصاحبه دکتری مورد ارزیابی استادان قرار میگیرد. کارشناسان و استادانی که مصاحبه دکتری این دانشگاه را انجام میدهند، باید بررسی کنند قدرت فکری فردی که در مصاحبه شرکت کرده، تا چه اندازهای میتواند در یادگیری و گسترش سیستم آموزشی کشور مؤثر واقع شود.
تفکر، دقت و تحلیل سه فاکتور مهمی است که در مصاحبه دکتری دانشگاه آکسفورد مورد ارزیابی قرار میگیرد؛ همچنین انعطافپذیری در بحث کردن و شور و شوق آنان در پاسخگویی به سؤالات نیز از چشم مصاحبهکنندگان این دانشگاه دور نمیماند و برای این موضوع امتیازهایی برای فرد قائل میشوند.
سنجش روش خلاقانه حل مسئله
طبیعتاً میتوان برای پاسخگویی به یک سوال از چندین روش استفاده کرد؛ بسیاری از دانشجویان روشی که در کلاس درس آن را فرا گرفتهاند را به خاطر میسپارند، کمتر دانشجویی در دانشگاههای کشور مشغول به تحصیل هستند که بخواهند از روشی غیر متداول استفاده کرده و با خلاقیت خود مسئلهای را حل کنند. استادان دانشگاه آکسفورد مسئلهای را برای متقاضی مطرح میکنند و از او میخواهند آن را حل کند، روش بررسی و حل مسئله وی از جمله مواردی است که مورد توجه استادان این دانشگاه قرار میگیرد. مصاحبهکنندگان از این طریق میخواهند از روند فکری فرد آگاهی پیدا کنند. آنها به دنبال شواهدی هستند که متقاضیان با ایدههای جدید ارتباط برقرار کنند و میزان انعطاف پذیری آنها را مورد ارزیابی قرار دهند.
همچنین موضوع فرضیه و آزمایش نیز از جمله مواردیست که در مصاحبه دکتری دانشگاه کالیفرنیا مورد ارزیابی قرار میگیرد به همین منظور مصاحبهکنندگان از متقاضی میخواهند توضیحاتی از آزمایشهایی که تاکنون انجام داده، ارائه دهد و نتایج به دست آمده را برای آنها شرح دهد. مصاحبهکنندگان این دانشگاه فرضیهای را اعلام میکنند و در بازه زمانی محدود، از متقاضی میخواهند برای این فرضیه آزمایشی طراحی کند.
توجه به علایق متقاضی و پژوهشهای جامعهمحور
همواره دانشجویانی که بر اساس علاقه شخصی، رشته تحصیلی خود را انتخاب کردهاند، تمایل بیشتری برای ادامه تحصیل دارند. همچنین بازدهی افرادی که شغل خود را بر اساس علاقه خود انتخاب کردهاند، بیشتر است. متاسفانه کم نیستند افرادی که در تحصیل و اشتغال علاقه خود را دنبال نکردهاند. این افراد پس از مدتی یا قید تحصیل را میزنند و به دنبال تحصیل در رشته مورد علاقه خود میروند یا مجبور میشوند شرایط را تحمل کنند.
موضوع علاقمندی افراد از جمله مواردیست که مصاحبه دکتری دانشگاه تورنتو در اولویت بوده و مورد ارزیابی قرار میگیرد. استادان این دانشگاه به رابطه مستقیم علاقه و پیشرفت واقفاند و معتقدند افرادی که به حوزه خاصی علاقه دارند، میتوانند در پژوهشهای خود پیشرفت بیشتری داشته باشند؛ بههمین منظور علاوه بر تجربیات پژوهشی داوطلب، علایق وی در این حوزه نیز مورد ارزیابی مصاحبهکنندگان قرار خواهد گرفت.
مدتی است که توجه به مشکلات جامعه و به نوعی هدایت پژوهشها به سمت حل مشکلات آن در دستور کار قرار گرفته است، این درحالیست که این امر یکی از معیارهای سنجش متقاضی در مصاحبه دکتری دانشگاه کالیفرنیا محسوب میشود. به طوری مصاحبهکنندگان تمام پژوهش متقاضی را با دقت مطالعه کرده و از یک جنبه خاص پژوهش فرد سوالی مطرح میکنند و از متقاضی میخواهند توضیحات لازم را ارائه دهد و بیان کند پژوهش وی چگونه میتواند به پیشرفت کشور کمک کند.
ابداع روشهای نوین با چاشنی خلاقیت از جمله فاکتورهایی است که در مصاحبههای دکتری دانشگاههای جهان از اهمیت بالایی برخورد است، استادان با مطرح کردن مسئلههای مختلف روشهای فکری متقاضیان را ارزیابی میکنند و برای پاسخهای خلاقانه و خارج از روال معمول، امتیاز مثبت در نظر میگیرند.
طبیعتاً داوطلبانی در این آزمون موفق عمل میکنند که اهل ریسک و خلاق باشند و از رویارویی با چالشها و مسائل دنیای جدید نهراسند و برعکس؛ متقاضیانی که براساس یک چارچوب فکری مشخص پیش میروند و به نوعی قاعده think outside the box را رعایت نمیکنند، نمیتوانند در آزمون دانشگاههای بزرگ جهان موفق عمل کنند.
انتهای پیام/