جزئیات تغییر وضعیت دانشجویان کارشناسی ارشد به شیوه آموزش‌محور/ دانشجویان در «موارد خاص» می توانند 6 واحد درسی به جای پایان‌نامه اخذ کنند

مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی امیدوارند با در نظر گرفتن ظرفیت‌هایی بتوان امکان برگزاری دوره آموزش‌محور را برای دانشجویان فراهم کرد؛ اما فعلا چنین امکانی در برخی واحدها وجود ندارد.

گروه دانشگاه ایسکانیوز، سارا طاهری_ تبدیل وضعیت دانشجویان پژوهش‌محور به آموزش‌محور موضوعی است که این روزها زیاد از آن بحث شده است. حرف از این موضوع به دی ماه سال گذشته برمی گردد. زمانی که محمد مهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی این نوید را داد که امکان فارغ التحصیلی در دانشگاه آزاد از نیمه دوم سال تحصیلی 98-97 بدون تدوین پایان‌نامه فراهم می شود.

بر اساس آن چه دکتر طهرانچی اعلام کرده بود دانشجویانی که نمی توانند پایان‌نامه ارائه دهند، می‌توانند شیوه آموزش‌محور را انتخاب کنند؛ اما برای این تغییر وضعیت شروطی وجود دارد که کمتر از آن سخن گفته شده است. برخی از دانشجویان می گویند واحدهای دانشگاهی اجازه این تغییر وضعیت را به آن ها نداده و تاکید دارند دوره آموزش‌محور در واحد دانشگاهی آنان وجود ندارد.

تعدادی از دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش مدیریت ساخت واحد علوم و تحقیقات تهران نیز جزو این دسته از دانشجویان هستند که خواهان طی کردن دوره خود به صورت آموزش محور هستند و برای این درخواست‌شان نیز ادعا می کنند پس از اتمام دروس مقطع کارشناسی ارشد به دلیل محدودیت تعداد اساتید گروه و زیاد بودن تعداد دانشجو، امکان انتخاب استاد راهنما برای دانشجویان میسر نبوده؛ بنابراین حالا پس از گذشت 5 نیم‌سال ترجیح می دهند به جای اخذ پایان نامه شیوه آموزش محور را انتخاب کنند.

اما علت این که در برخی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی از جمله واحد علوم و تحقیقات شیوه آموزش محور ندارند، چیست؟ در بخشنامه ای که دانشگاه آزاد اسلامی در این خصوص ابلاغ کرده صراحتا آمده است که تمام دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد در تمام رشته ها ملزم به اخذ و دفاع از پایان‌نامه هستند.

در بخش دیگری از این بخشنامه شرط گذراندن دوره به صورت آموزش محور نیز بیان شده است: «دانشجویان در موارد خاص چنانچه تمام واحد های آموزشی دوره را با میانگین کل حداقل ۱۴ گذرانده و پایان نامه را اخذ کرده باشند؛ ولی به دلایلی نتوانند از پایان نامه دفاع کنند، واحد دانشگاهی می تواند در صورت تایید گروه آموزشی، موافقت شورای پژوهشی و شورای آموزشی واحد دانشگاهی، مراتب را از طریق استان به کمیسیون موارد خاص سازمان مرکزی ارسال کند تا در صورت موافقت معادل تعداد واحد پایان نامه از واحدهای درسی مصوب رشته خود و در صورت نبود درس، از رشته های مرتبط به تشخیص گروه آموزشی، اخذ و در صورت گذراندن آن با رعایت سایر مقررات به شیوه آموزش محور دانش آموخته شوند.»

بنابراین در بخشنامه نیز تاکید شده است که در «موارد خاصی» به دانشجویان چنین اجازه ای داده می شود که این موارد خاص باید به تایید گروه آموزشی، موافقت شورای پژوهشی و شورای آموزشی واحد دانشگاهی نیز برسد.

بخشنامه دانشگاه آزاد در راستای بخشنامه وزارت علوم ابلاغ شد؛ هرچند وزارت علوم سال گذشته با ابلاغ آیین نامه یکپارچه نظام آموزشی در ماده 26، آموزش محور شدن را منحصرا در دانشگاه های دولتی سطح 1 و 2 ممنوع کرد. دانشگاه هایی که با بهره مندی از بودجه دولتی و پرداخت عمده هزینه های تحصیل توسط دولت ظاهرا تمام موانع سر راه دانشجویان را برای ارائه پایان نامه برداشته اند.

درست است که این آیین نامه دانشگاه آزاد اسلامی را شامل نمی شود؛ اما از آن جایی که این دانشگاه نیز تمام موانع سر راه دانشجویان برای ارائه پایان نامه را برداشته است عملا نمی تواند شیوه آموزش محور را در تمام واحدهای خود اجرا کند؛ بنابراین به نظر می رسد سخن دکتر طهرانچی در خصوص طی دوره آموزش محور به جای اخذ پایان نامه، شامل تمام دانشجویان دوره کارشناسی ارشد در تمام واحدهای دانشگاهی نمی‌شود.

نکته دیگر این که مسئولان دانشگاه می گویند اجرای این رویکرد به بررسی دقیق علمی نیازمند است و نکات زیادی باید در آن مورد توجه قرار گیرد. مثلا برخی از دانشجویان هستند که نیازی به کار پژوهشی ندارند و بعد از کسب مهارت وارد بازار کار می شوند. چنین دانشجویانی می توانند در صورت تمایل پایان نامه ارائه ندهند؛ اما برخی از دانشجویان نیز در برخی از رشته ها حتما باید کار پژوهشی را از دوره کارشناسی ارشد بیاموزند تا بتوانند در دوره دکتری از آن استفاده کنند. این دانشجویان حتی اگر نخواهند پایان نامه اخذ کنند نیز دانشگاه به آنان چنین اجازه ای نمی دهد. علت هم مشخص است؛ ورود دانشجو بدون یادگیری کار پژوهشی در دوره دکتری نه مورد تایید وزارت علوم و نه مورد تایید دانشگاه آزاد اسلامی است.

نکته دیگری که نباید از آن غافل شد، مسئله اعتبار مدرک کارشناسی ارشد است. این که یک دانشجو بدون اخذ پایان نامه به دوره دکتری ورود کند مورد تایید نیست. همانطور که بهروز طهماسب کاظمی رئیس مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی نیز چندی پیش در گفت و گویی بر همین مسئله تاکید کرده و گفته بود از آن جایی که نباید مدرک دوره کارشناسی ارشد خدشه دار شود؛ بنابراین شاید نیاز باشد بر اساس تصمیمات بالادستی، کسانی که به‌ صورت آموزش‌محور دوره کارشناسی ارشد را سپری می‌کنند وارد مرحله دکتری نشوند.

هرچند مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی امیدوارند که با در نظر گرفتن ظرفیت هایی بتوان این امکان را برای دانشجویان فراهم کرد اما فعلا چنین امکانی وجود ندارد.

با تمام این اوصاف باز هم تعدادی از دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش مدیریت ساخت واحد علوم و تحقیقات تهران خواهان گذراندن شیوه آموزش محور هستند که جواد علمایی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی و سودابه سلیمانی معاون آموزشی واحد علوم و تحقیقات در گفت و گو با ایسکانیوز به برخی از سوالات آنان پاسخ دادند.

علمایی می گوید طبق بخشنامه‌ای که در این راستا در دانشگاه وجود دارد، اگر دانشجویی نتواند از پایان نامه خود دفاع کند می تواند به جای آن 6 واحد تئوری بگیرد. او این بند را اینگونه تفسیر می کند: این که دانشجو نتواند از پایان نامه دفاع کند به این منظور است که او پایان نامه ای را گرفته است؛ اما به دلیل مشکلات بیماری و ناتوانی جسمی و یا شرایط خاصی نتواند آن را به پایان برساند. بنابراین نمی توان گفت اگر دانشجویی از نظر فکر و علم نیز نتوانست پایان نامه اخذ کند باز هم می تواند به شیوه آموزش‌محور تغییر وضعیت دهد.

آن طور که او تاکید می کند این افراد به کمیسیون پزشکی فرستاده می شوند و در صورت تایید کمیسیون پزشکی مبنی بر وجود بیماری و ناتوانی دانشجو، می توان وضعیت او را به شیوه آموزش محور تغییر داد. با این اوصاف راهی نیست جز آن که دانشجو اول درس را بگیرد؛ یعنی فرایند طولانی را طی کند و در نهایت اگر به دلیل بیماری نتوانست ادامه دهد آن زمان می تواند تغییر وضعیت دهد.

به گفته او در بخشنامه نیز به هیچ دانشجویی مجوز اخذ 6 واحد به جای پایان نامه را نمی دهد و در آن تاکید نشده که تمام دانشجویان تنها با فعل «خواستن» بتوانند آموزش محور شوند.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلام تاکید می کند: دانشجویان باید پایان نامه خود را اخذ کنند که این پایان نامه آموزش محور نیست، بلکه آموزشی پژوهشی است؛ یعنی به این صورت نیست که پژوهش محور باشد؛ چون در شیوه پژوهش محور، دانشجو درسی نمی گذراند. ما چیزی به عنوان پژوهش محور نه در دوره ارشد و نه در دکتری نداریم، بلکه ما دانشجوی آموزشی پژوهشی داریم که اگر پایان نامه خود را نگذراند آموزش‌محور می شود. شرایط آموزش محور نیز به این صورت است که ابتدا باید پایان نامه خود را بر مبنای آموزشی پژوهشی بودن بگیرد و اگر نتوانست آموزش محور می شود.

نکته دیگری که این دسته از دانشجویان مطرح کرده بودند در خصوص نسبت استاد به دانشجو است. آن ها می گویند به دلیل محدودیت تعداد استادان گروه و زیاد بودن تعداد دانشجو، امکان انتخاب استاد راهنما برای دانشجویان میسر نشده بود؛ چرا که پذیرش دانشجو در واحد علوم و تحقیقات تهران در سال‌های 94 و 95 زیاد بوده و تبعات آن حتی به سنوات بعدی نیز تسری یافته است. بنابراین آن ها کافی نبودن اعضای هیات علمی را دلیل درخواست خود برای تغییر وضعیت به شیوه آموزش محور مطرح کردند.

علمایی در پاسخ به این موضوع گفت: هر هیئت علمی در مرتبه استادیار 10 نفر و در مرتبه استاد تمام و یا دانشار تا 15 دانشجو را می تواند راهنمایی کند. اگر تعداد این استادان را 4 استاد در مقابل 10 دانشجو در نظر بگیریم تعداد اعضای هیات علمی کافی بوده است. تعداد این دانشجویان معترض نیز تنها 30 نفر است.

به گفته وی مشکلی در تامین استاد نداریم، ضمن این که بر اساس طرح تعاون طبق قانون استادان دانشگاه‌های همجوار نیز می‌توانند هم در حوزه آموزش و هم پژوهش کمک کنند. به طور مثال دانشجوی تهران‌جنوب می تواند از علوم و تحقیقات استاد بگیرد.

سودابه سلیمانی سرپرست معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی واحد علوم و تحقیقات نیز در این خصوص گفت: واحد علوم و تحقیقات شیوه آموزش‌محور در دوره ارشد ندارد و دانشجویان حتما باید پایان نامه را اخذ کنند.

سلیمانی در خصوص ادعای این دانشجویان مبنی بر کافی نبودن استاد راهنما تاکید کرد: گروه های آموزشی ما می توانند تمام دانشجویان را به همراه استادان مدعو خود پوشش دهند؛ بنابراین نگرفتن پایان نامه به دلیل نداشتن استاد راهنما صحت ندارد. حتی اگر در باره استادان تمام‌وقتمان ظرفیت محدود داشته باشیم از استادان مدعو دانشگاه های خوب استفاده می کنیم.

به گفته معاون آموزشی واحد علوم و تحقیقات، هر استاد مدعوی می تواند 4 دانشجوی دکتری و 3 دانشجوی ارشد داشته باشد؛ بنابراین از نظر پوشش‌دهی دانشجویان توسط استادان مشکلی وجود ندارد، مگر آن که هر دانشجویی بخواهد با استاد خاصی پایان نامه خود را اخذ کند و در آن زمان استاد مورد نظر ظرفیت خالی نداشته باشد. در غیر این صورت اگر حساسیتی در خصوص انتخاب استاد نداشته باشد ما مشکلی از نظر پوشش دهی نداریم.

انتهای پیام /

کد خبر: 1026518

وب گردی

وب گردی