شایان دنیادیده_ به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، امروزه دانشگاه‌ها، خود را از بند آموزش‌های کلاسیک و تئوریک رها کرده و به سمت کارآفرین شدن و حل مشکلات جامعه حرکت می‌کنند. توجه به نقش دانشگاه در روند توسعه اقتصادی و رونق تجارت، موجب شکل گیری ایده‌های منحصر به فردی در دانشگاه‌های مطرح جهان شده چرا که تجاری سازی طرحهای پژوهشی، رابطه مستقیمی با توسعه اقتصادی یک کشور دارد.

دانشگاه با تاثیرگذاری بر روند تولید و سازوکار بازار، نقش مهمی را در پیشرفت یا عدم پیشرفت یک جامعه ایفا می‌کند؛ به همین دلیل هدفمند سازی پژوهش‌های دانشگاهی و حمایت از نخبگان کارآفرین، زمینه را برای تبدیل علم به ثروت فراهم خواهد کرد. از طرفی، بی توجهی به نقش دانشگاه‌‎ها در توسعه جامعه، آثار منفی را به بار خواهد آورد؛ به طوری که اعتقاد به بیهوده بودن علم آموزی را در افکار عمومی نهادینه خواهد کرد.

اما دانشگاه‌ها می توانند با جذب نخبگان، تربیت نیروهای توانمند، توسعه پژوهش های کاربردی و امتناع از آموزش‌های کلاسیک یا پشت میز نشینی، مشکلات جامعه را شناسایی و با نگاه علمی و تخصصی، در حل این مشکلات گام بردارند. جوامع نوین دارای مشکلات فراوانی هستند که فقط با نگاه علمی نهادهای پژوهشی قابل حل است؛ البته افزایش قابل توجه جوامع انسانی و حرکت به سمت صنعتی شدن، پیچیدگی این مشکلات را دو چندان کرده که با انجام اقدامات سطحی و گذارا قابل حل نیست.

متاسفانه نگاه تئوریک و کلاسیک به موضوع علم آموزی به ویژه در کشور ایران، باعث ایجاد معضلات بزرگی مانند به مدرک گرایی، توجه به نمره در نظام رتبهبندی، تفکرغلطِ فقط دکتر و مهندس شدن و... شده است. اما هدفمندسازی علم آموزی در راستای حل مشکلات جامعه و تولید ثروت، تا حد زیادی میتواند مشکلات این حوزه را برطرف کند.

از همین روی، مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری جهان که حدود 40 درصد از بار نظام آموزشی عالی کشور را بر دوش میکشد، تصمیم گرفتهاند که تغییرات بنیادین را در رویکرد آموزشی این دانشگاه ایجاد کنند تا سال 1404، انتخاب اول متقضیان ورود به دانشگاه باشد.

طرح پایش؛ نقطه عطف تحولات آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان اولین گام در راستای تغییر و تحولات آموزشی، طرحی را تحت عنوان«پایش» یا همان پژوهش اثرگذار یک پارچه شبکه ای ارائه داد.

ششم آذرماه سال گذشته بود که دکتر محمد طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی طی مراسمی، از طرح پایش آزاد رونمایی کرد؛ وی در این مراسم با تاکید بر ایجاد شبکه تحقیق به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی، طرح پایش را یک پشتوانه نرم افزاری برای استادان، دانشجویان، صنعتگران و پژوهشگران دانست تا در قالب نظام موضوعات خاص، به یک دیگر متصل شوند.

دکتر طهرانچی با اعلام این که طرح پایش کار خود را 8 برنامه علمی آغاز می کند، از ارتقا 8 برابری برنامه های علمی تا زمان اجرایی شدن این طرح خبر داد. وی همچنین یکی از ویژگی های این طرح را، ایجاد فضایی برای فعالیت صنعتگران و متخصصان در کنار دانشجویان و پژوهشگران به عنوان استاد مشاور دانست.

به طور مشخص طرح پایش، در ایجاد شبکه گسترده تحقیقاتی در سراسر کشور ایفای نقش میکند، در همین راستا موجب ارتباط گیری پژوهشگران، استادان و دانشجویان با صنعتگران و متخصصان خواهدشد. نکته قابل توجه این طرح، وجود نظام موضوعات خاصی است که بر اساس آمایش سرزمینی هر شهر و استان شکل گرفته و شبکه تحقیقاتی در همین مبنا انجام خواهدشد.

به گفته دکتر طهرانچی در مدت اجرای آزمایشی این طرح، 112 استاد، 155 دانشجو و 174 پژوهشگر به سامانه پایش مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند.

چرا طرح پایش اهمیت زیادی دارد؟

اجرای طرح پایش را میتوانیم از جوانب مختلف، دارای اهمیت زیادی بدانیم. چرا که به گفته بیژن رنجبر سرپرست معاونت مرکز جذب و امور هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، شناسایی مسائلی که در حوزه‌های مختلف علم و فناوری کشور دارای اولویت هستند و ارائه سیاست‌ها و برنامه‌های راهبردی هدفمند در راستای حل مسائل کشور، از اهداف طرح پایش آزاد است.

هدفمندسازی پژوهش، اولین گام برای رسین به آیندهای روشن برای کشور محسوب می شود؛ هدفمندسازی بدین معنی است که هر پژوهش و تحقیقی بر اساس نیاز و مشکلات جامعه انجام شود تا شاهد ارائه راه حلهای علمی و تخصصی برای حل این مشکلات باشیم.

یکی از مهمترین اهداف طرح پایش نیز همین مسئله است، چرا که سبب می شود پایان نامه‌ها و پژوهش های دانشجویی بر اساس آمایش سرزمینی استان و شهر مربوطه ساماندهی شوند. این مشکلات به صورت یک نظام موضوعات در سامانه پایش ثبت شده که دانشجویان و پژوهشگران می توانند با انتخاب هر موضوع، مبنای پایاننامهها و طرح های پژوهشی خود را تدوین کنند.

سالانه ۸۰ هزار نفر در مقطع کارشناسی ارشد و ۱۰ هزار نفر در مقطع PHD از دانشگاه آزاد اسلامی فارغ التحصیل می شوند لذا ساماندهی و هدفمندسازی پایان نامه‌های این ظرفیت بزرگ، می تواند نوید دهنده آینده ای روشن برای کشور باشد. به همین دلیل، طرح پایش از اهمیت زیادی برخوردار است.

چگونگی کارکرد سامانه پایش آزاد

شاید سوال مطرح شود که دانشجویان، استادان و صنعتگران چگونه می توانند از سامانه پایش استفاده کنند. گروه‌های متخصص علمی، نظام موضوعاتی را بر اساس چالش‌ها و مشکلات جامعه طراحی کردهاند که در سامانه پایش آزاد به نشانی https://irn.iau.ac.ir/# قرار داده شده است. دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی بر اساس علایق خود، یکی از موضوعات مندرج در سامانه را انتخاب و بر اساس آن فعالیتهای خود را انجام میدهند. همچنین دانشجویان باید یک استاد راهنما را برای انجام فعالیت‌هایخود انتخاب کنند.

در سامانه پایش، سه درگاه ورود برای دانشجویان، استادان و صنعتگران طراحی شده که هریک می توانند به راحتی وارد بخش‌های مربوط خود شوند.همچنین در صفحه اول سامانه، جزئیات نظام موضوعات و طرح‌های علمی به صورت واضح و مشخص درج شده است.

پاسخ به چند ابهام درباره طرح پایش

شاید دانشجویان و پژوهشگران ابهاماتی را درباره طرح پایش داشته باشند که بررسی و پاسخگویی به آن‌ها، در پیشبرد اهداف این طرح اثر قابل توجهی دارد. یکی از اصلی ترین نگرانی ها در این راستا، موضوع تقلب علمی است که همواره جزو دغدغه های پژوهشگران بوده است.

محمد علی اکبری رئیس دبیرخانه پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌و‌گو باخبرنگار ایسکانیوز به این ابهام چنین پاسخ داد: قرار است با سامانه مشابهت یاب، امکان استفاده یک دانشجو از پایان نامه یک دانشجوی دیگر را به حداقل برسانیم.

علی اکبری همچنین تاکید می کند: «درصورتی که یک پایان نامه فاقد محتوا باشد، آن را در کمیته علمی بررسی کرده و با دانشجو برخورد خواهد شد. در دانشگاه آزاد یک سامانه به نام پژوهشیار وجود دارد که تمام امور مرتبط با گردش کار طرح های پژوهشی شامل ارسال پروپزال، داوری، کارشناسی، عقد قرارداد تا خاتمه کار در این سامانه قابل انجام است؛ بنابراین، شروع به محتوا سنجی می کنیم و اجازه نمی دهیم که یک پایان نامه تقلبی ارائه شود».

ابهام دیگر در طرح پایش، موضوع محتوای پایان نامه‌های دانشجویی است؛ به عنوان مثال، چگونگی انتخاب موضوع پایان نامه یک دانشجوی رشته نرم افزار در شهرستان تبریز که چالش‌های صنعت چرم برای آن تدوین شده، یکی از ابهامات طرح پایش است.

علی اکبری به این ابهام نیز چنین پاسخ می دهد: « ما هیچ دانشجویی را به کاری وادار نمی کنیم. سامانه پایش دانشجوهای کل کشور را رصد می کند. لذا یک دانشجو می تواند به طور مثال از واحد زابل وارد سامانه شده و مهندسی برق دانشگاه زاهدان را اخذ کند».

وی همچنین می گوید:« ترجیحا دانشجویان از واحد خود استاد انتخاب کنند؛ اگر اساتید واحد پر بود از استان و سپس از خارج استان استاد مورد نظر خود را انتخاب کنند. در واقع این سه مرحله را به تفکیک انجام خواهیم داد. بنابراین اصلا دانشجوی نرم افزار تبریز مجبور نیست در زمینه صنعت چرم کار کند».

زمینه سازی برای توسعه و ترقی ایران

دست آخر این که، همواره تبدیل علم به ثروت و تجاری سازی محصولات پژوهشی جزو دغدغه‌های نظام آموزش عالی کشور بوده است. هدفمندسازی طرح‌های پژوهشی از طریق طرح پایش آزاد را میتوانیم گامی در راستای زمینه سازی برای توسعه و ترقی ایران اسلامی بدانیم؛ امروز کشور ایران با تحریمهای ناجوانمردانه دست و پنجه نرم میکند و لذا استفاده از ظرفیت‌های داخلی و حل مشکلات با نگاه علمی، بیش از پیش احساس میشود. طرح پایش میتواند در گام دوم انقلاب اسلامی، نه تنها دانشگاه آزاد اسلامی را به دانشگاهی نسل چهارم و کارآفرین تبدیل کند بلکه کشور را از تکانههای ناشی تحریمها ایمن نگه دارد.

انتهای پیام/