به گزارش گروه سیاسی ایسکانیوز، منصور غلامی چند هفته قبل درباره بازرسی آژانس انرژی اتمی از دانشگاه‌ها گفت: بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قبلاً از چند دانشگاه بازدید کردند و حتی اسامی این دانشگاه‌ها توسط سخنگوی سازمان انرژی اتمی رسانه‌ای شده است. این بازرسی‌ها صحت دارد، اما در دوره مسئولیت من اتفاق نیفتاده است! وی با بیان اینکه در حال حاضر موضوع بازرسی از دانشگاه‌ها منتفی شده است، افزود: شورای عالی امنیت ملی قبلاً برای فراهم کردن زمینه بازدید بازرسان آژانس انرژی اتمی از دانشگاه‌ها مستقیماً خودش با مسئولان دانشگاههای مربوطه هماهنگ می‌کرد و به وزارت علوم مربوط نمی‌شد. وزیر علوم همچنین گفت: "نکته مثبت بازرسی‌ها این است که بازرسان آژانس انرژی اتمی به دنبال بهانه و پیدا کردن چیزی در دانشگاه‌ها بودند، اما موردی را پیدا نکردند. با توجه به اینکه تعهدات جمهوری اسلامی نسبت به برجام کاهش پیداکرده، دیگر از دانشگاه‌ها بازدیدی صورت نمی‌گیرد."
موضوع بازرسی آژانس اتمی از دانشگاههای ایران نخستین بار خردادماه سال گذشته رسانه‌ای و اعلام شد که بازرسان آژانس از 2 دانشگاه علم و صنعت و صنعتی شریف بازرسی کرده‌اند. اقدامی که البته محدود به این دو دانشگاه نماند و در ادامه مشخص شد این نهاد نزدیک به آمریکا و رژیم صهیونیستی نه تنها از دانشگاه‌ها که حتی از مقالات علمی دانشمندان ایرانی نیز تحقیق و بازرسی به عمل آورده است. این رویداد از همان ابتدای علنی شدنش، با دو سوال مهم همراه بود: نخست اینکه چرا پای آژانس بین المللی انرژی اتمی که در موارد متعددی افشای اطلاعات دانشمندان هسته‌ای و انتقال آن به دستگاه‌های جاسوسی چون سیا و موساد را در کارنامه دارد، به نهادهای علمی و دانشگاهی ایران باز شده است. این نگرانی زمانی تشدید شد که همزمان با ترورهای سریالی دانشمندان هسته‌ای ایران در اواخر دهه 80، مقامات مسئول بر افشای هویت آنان توسط ماموران آژانس اتمی تاکید داشتند. همچنین ارنست مونیز، وزیر سابق انرژی آمریکا نیز گفته بود بازرسان آژانس از سوی آمریکا در ایالت نیومکزیکو آموزش می‌بینند. دغدغه دوم در این خصوص به چرایی و اصل این بازرسی‌ها مربوط می‌شد. از آنجایی که اینگونه بازرسی‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی انجام شده است، تداوم آن با توجه به نوع رفتار طرف‌های دیگر برجام مورد سوال واقع شد. چرا که از اردیبهشت ماه سال گذشته نه تنها آمریکا از توافق هسته‌ای خارج و در دور نوبت تحریم‌های ضدایرانی را بازگردانده است، که حتی کشورهای اروپایی طرف برجام نیز به تعهدات خود در این توافق نسبت به ایران عمل نکردند. طبق توافقات ایران و سه کشور اروپایی در اردیبهشت و خرداد سال گذشته مقرر شده بود که اروپا علاوه بر انجام تعهدات برجامی خود، تبعات خروج آمریکا از این توافق را هم برای ایران جبران کند. خرید نفت و برقراری مراودات، مالی، بانکی و تجاری میان ایران و اروپا دو محور عمده تعهدات تروئیکای اروپایی به ایران بود که نه تنها محقق نشد که حتی شاهد سنگ اندازی اروپا در مسیر فروش نفت کشورمان نیز بوده ایم.(توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط نیروی دریایی انگلیس در منطقه جبل طارق).
ابتدا تکذیب، سپس فرافکنی
چنانکه اشاره شد موضوع بازرسی از دانشگاه‌ها نخست خردادماه سال گذشته رسانه‌ای والبته از سوی وزیر علوم تکذیب شد. تیرماه پارسال منصور غلامی در حاشیه مراسم چهلمین روز درگذشت حجت‌الاسلام احمدی در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره خبر بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دانشگاه‌ها گفته بود: "این بحث مربوط به شورای عالی امنیت ملی است، ولی اخیرا یعنی از زمانی که من این مسؤلیت را بر عهده گرفته‌ام چنین اتفاقی نیفتاده و بازرسی از دانشگاه‌ها انجام نشده است."
این سخنان وزیر علوم با واکنش برخی اعضای هیئت علمی دانشگاههای مذکور مواجه شد و آنها ضمن تاکید دوباره بر حضور ماموران آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد بودند که وزیر علوم به خاطر بی اطلاعی آنچه که در زیرمجموعه خود می‌گذرد، باید توسط مجلس استیضاح شود. در ادامه مجلس و کمیسیون امنیت ملی هم به این چالش ورود کردند و سیدحسین نقوی‌حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره بازرسی بدون اطلاع بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت تهران، با بیان اینکه این موضوع در کمیسیون امنیت ملی بررسی خواهد شد، اظهار کرد: سازمان انرژی اتمی مسؤل پاسخگویی در این زمینه است و معلوم نیست چرا سوال جامعه درباره بازدید مأموران آژانس بین‌المللی از مراکز علمی ما را بی‌جواب می‌گذارد؟ وی اضافه کرد: پروتکل الحاقی را آقایان با امضای برجام به طور داوطلبانه پذیرفتند و واقعیت این است که مطابق این پروتکل اکنون مأموران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توانند از مکان‌هایی که فعالیت هسته‌ای در آن انجام می‌شود، بازدید کنند. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: "جمهوری اسلامی از قبل اعلام کرده به هیچ‌وجه اجازه بازدید از اماکن نظامی و تسلیحاتی را نخواهیم داد."
نکته جالب توجه در این میان تایید بازرسی ماموران آژانس از دانشگاههای ایران توسط سخنگوی سازمان انرژی اتمی تنها یک روز پس از تکذیب وزیر علوم بود. نیز تلویحا تایید شد. بهروز کمالوندی در گفتگو با خبرنگاران در این خصوص گفت: ما درباره دسترسی‌هایی که در داخل سایت‌های هسته‌ای‌مان به آژانس می‌دهیم هم اطلاعاتی نمی‌دهیم و از آژانس هم خواستیم اطلاعاتی ارائه ندهد و این سیاست کلی ما است. به علاوه دسترسی‌های تکمیلی طبق پادمان و پروتکل الحاقی محرمانه است؛ به همین دلیل علاقه نداریم بگوییم از کجا و به چه دلیل بازرسی شده است.
هر چند نقض حریم دانشگاه‌ها و مراکز علمی با اعلام این موضوع که این بازرسی‌ها با مجوز شورای عالی امنیت ملی و بدون هماهنگی با وزارت علوم صورت گرفته، در بهار و تابستان سال گذشته تقریبا فیصله یافت اما چند ماه بعد رئیس سازمان انرژی اتمی ابعاد تازه‌ای از رژیم بی سابقه بازرسی‌های اتمی در ایران را رسانه‌ای کرد. علی اکبر صالحی بهمن ماه سال گذشته در پاسخ به سوالی درباره نگرانی‌ها نسبت به بازرسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دانشگاههای کشور اظهار کرد: "هر کشوری که عضو پروتکل الحاقی باشد در چارچوب این پروتکل و بر مبنای دستورالعمل آن که تمام کشورهای عضو پذیرفته‌اند، از آن بازرسی می‌شود. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون از چندین دانشگاه کشور از جمله دانشگاههای صنعتی شریف، علم و صنعت، صنعتی امیرکبیر و کاشان بازرسی کرده‌اند و این بازرسی‌ها طبیعی است». صالحی در پاسخ به این سوال که «آیا پیش از امضای برجام نیز بازرسی از دانشگاه‌ها انجام می‌شد؟» گفت: «قبل از امضای برجام ایران به‌صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کرد جز بازه زمانی اوایل سال ۸۳ که قریب به 2 سال ایران پروتکل الحاقی را اجرا کرد. به گفته صالحی، بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طبق دستورالعملی است که بر مبنای آن همه تحقیقاتی که از مواد هسته‌ای استفاده می‌شود بازرسی و حسابرسی می‌‌شوند؛ این حسابرسی مواد هسته‌ای از جمله اورانیوم در تمام کشورها انجام می‌شود؛ اگر در مقالات منتشرشده کشور نیز استفاده از مواد هسته‌ای مطرح شده باشد مورد بازرسی و سؤال بازرسان قرار می‌گیرد و پیشنهاد سازمان انرژی اتمی کشور این است درصورتی که در مقالات پژوهشگران استفاده از مواد هسته‌ای مطرح شده است، این مواد را به سازمان انرژی اتمی تحویل دهند تا در حسابرسی آژانس انرژی اتمی به مشکلی برنخوریم اما هرگز بازجویی از اساتید دانشگاه انجام نخواهد شد».
پایان بازرسی از دانشگاه‌ها
با همه اینها به نظر می‌رسد پس از گذشت یکسال صبر استراتژیک ایران و آغاز راهبرد جدید هسته‌ای کشورمان که در کاهش گام به گام تعهدات هسته‌ای بازتاب یافته است، بازرسی از دانشگاه‌ها نیز دیگر موضوعیتی نخواهد داشت چنانچه سخنگوی سازمان انرژی اتمی اخیرا به این موضوع تصریح کرده است. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال که آیا با کاهش تعهدات برجامی کشورمان بازرسی نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دانشگاههای کشورمان متوقف خواهد شد یا خیر؟ اظهار کرد: «در قضیه بازرسی نمایندگان آژانس از دانشگاه‌ها بعضی مسائل وجود داشت که این مسائل برطرف شد و هم‌اکنون موضوعی در رابطه با بازرسی نمایندگان آژانس از دانشگاه‌ها وجود ندارد. وی ادامه داد: اصلاً موضوع بازرسی به‌صورت معمول مطرح نبوده، زیرا در یک دانشگاهی ممکن است بنا به ملاحظات و نیازهای فنی از برخی مواد استفاده شده باشد؛ لذا وقتی این مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد باید بر اساس پادمان از سوی دانشگاه به سازمان انرژی اتمی اعلام می‌شد. کمالوندی ادامه داد: «پس وقتی این موضوع از سوی دانشگاه‌ها به سازمان انرژی اتمی اعلام نمی‌شود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران سؤال می‌پرسد و ما هم مواد موجود در دانشگاه‌ها را به سازمان انرژی اتمی منتقل و بعد از اعلام به آژانس بین‌المللی اتمی در صورت نیاز دانشگاه‌ها مواد را باز می‌گردانیم». سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: «تلاش ما بر این بود تا تمامی بازرسی‌ها آژانس از دانشگاه‌ها برطرف شود؛ بنابراین دیگر مشکلی به‌نام بازرسی از دانشگاه‌ها وجود ندارد.»
انتهای پیام/
