به گزارش گروه بین‌الملل ایسکانیوز، سال‌ها تصور می‌شد روابط راهبردی و گسست ناپذیری در میان ایالات متحده و عربستان سعودی وجود دارد. نفت و دلار، اسلحه و الزامات ژئوپولتیکی نیز همسویی دو کشور را به نوعی از همبستگی و همگرایی ارتقا داده بود. در این میان مقامات دو کشور نیز همواره این فرضیه و برداشت را مورد تایید قرار می دادند.
پیش‌بینی می‌شد روی‌کارآمدن «دونالد ترامپ» این معادله را بیشتر تعمیق بخشد و فصلی جدید از همکاری‌های دو طرف آغاز شود. با این حال روند جدیدی بر مناسبات دو طرف حاکم شد. ترامپ با ادبیاتی مختص به خود که بیشتر سر از توهین درمی‌آورد به سعودی ها تاخت و تامین امنیت آنان را منوط به پرداخت پول کرد.
به عبارت بهتر روابط استراتژیک دو طرف به یک بده بستان مالی یک طرفه تنزل یافت در حالی که امنیت برای سعودی ها همچنان یک کالای کمیاب محسوب می شود. در این میان خواهیم پرسید چرا روابط دو متحد از پارامترهای استراتژیک تهی شد و این مناسبات جدید مبتنی بر پرداخت پول یا همان امنیت وارداتی برای عربستان تا کی ادامه خواهد یافت؟
پول بده
دور جدید بده بستان ریاض-واشنگتن با گزارش حاشیه دار «رویترز» آغاز شد. این خبرگزاری روز جمعه به نقل از منابع آگاه در پنتاگون مدعی شد که آمریکا قصد دارد در واکنش به ماجرای حمله پهپادی ماه گذشته به تأسیسات نفتی شرکت سعودی آرامکو، چند هزار نیرو را به عربستان سعودی اعزام کند.
به فاصله چند ساعت، خبرهای بیشتری از این تحول جدید منتشر شد. «مارک اسپر»، وزیر دفاع امریکا تصمیم کشورش را از بابت اعزام ۳۰۰۰ نیروی آمریکایی به عربستان به درخواست «محمد بن‌سلمان»، ولیعهد سعودی اعلام کرد.
اسپر در کنفرانس خبری با «مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد من با بن‌سلمان که درخواست مساعدت بیشتر از ما در زمینه برقراری امنیت در منطقه کرده بود، صحبت کردم.
اما همه چیز به این جا ختم نشد و رئیس جمهور پرده از واقعیت ماجرا برداشت. رئیس جمهور آمریکا اعزام نیرو به خاورمیانه را منوط به دریافت پول کرد.
وی تاکید کرد که ما نیروها و چیزهای دیگری به خاورمیانه برای یاری به عربستان می‌فرستیم؛ اما آیا شما آماده هستید؟ درخواست من از عربستان این است که در مقابل همه آنچه انجام می‌دهیم، پول پرداخت کند. این در وهله اول است؛ عربستان و کشورهای دیگر. اکنون عربستان موافقت کرده در ازای هر آنچه انجام می‌دهیم به ما هزینه بپردازد، ما این را می‌پسندیم.
به نظر می رسد دور جدیدی از دوشیدن سعودی ها آغاز شده است و آنان آماده هستند با فراغ بال دلارهای خود را در ازای تامین امنیت به واشنگتن منتقل کنند.
تنزل روابط استراتژیک
اگرچه این موضوع در چند سال گذشته به فور به وقوع پیوسته است؛ اما ناخودآگاه و با دیدن این تصویر نگاه ها به سمت و سوی روابط شرکت های امنیتی خصوصی و طرف های خواهان امنیت سوق می یابد. در این روابط دو کالا رد و بدل می شود؛ یکی پول و یکی هم امنیت و در آن هیچ گونه اثر و ردی از روابط تاریخی، استراتژیک و دوستانه وجود ندارد.
اکنون آمریکا در قامت یک شرکت امنیتی خصوصی با رگه هایی از اخاذی و شیادی ظاهر می شود و جایگاه سعودی ها نیز از یک کشور مرفه، ثروتمند و بعضا معتبر به یک گاو شیرده تنزل یافته که هر‌از‌گاهی نیز با تحقیرهای ترامپ حقارت بیشتری را تحمل می کند.
حلقه گمشده این بازی نیز اهمیت راهبردی دو کشور برای یکدیگر است. در خوانش جدید به روابط بین الملل و مناسبات جهانی ایالات متحده به این باور رسیده است که در نتیجه تعهدات خارجی دردسرساز قدرتش روبه فرسایش گذاشته است. این مسئله به وفور در سخنرانی‌های ترامپ تکرار می شود و تاکید می کند که با صرف بیش از هشت تریلیون دلار در خاورمیانه زیرساخت و توانمندی های ایالات متحده را فرسوده ساختیم.
ترجمان این سخن یعنی اینکه ایالات متحده دیگر آماده نیست به خاطر متحدان و دوستانش تعهدات جدیدی برعهده گیرد و در صورتی که حتی به این مسئله روی خوش نشان دهد باید هزینه های آمریکا پرداخت شود؛ یعنی الگویی جدیدی مبتنی بر پذیرش تعهد از جانب ایالات متحده و پرداخت هزینه از جانب طرف مقابل شکل خواهد گرفت.
در این میان آمریکایی ها هیچ تعهدی نیز مبنی بر موفقیت خود در این پروژه ها ارائه نمی دهند و هر لحظه امکان شکست این پروژه ها نیز وجود دارد.
اما در مقابل این تغییرات در ساختار سیاست خارجی واشنگتن، سران سعودی با یک برداشت تاریخی خوش‌بینانه به این معادله نگاه می کند و براین باور هستند که قدرت ایالات متحده غیرمحدود و پایان ناپذیر است و زمانی که آنان را کنار خود داشته باشند امنیتشان به صورت خودکار تامین می شود.
حال آنکه قدرت ایالات متحده روبه فرسایش است و قدرت های جهانی و منطقه ای در حال تقلیل جایگاه این کشور هستند؛ بنابراین سعودی ها روی اسب مرده شرط بندی کرده اند و حتی با سرازیر کردن تمامی دارایی‌های خود به واشنگتن نمی توانند در خاورمیانه جدید امنیت چندانی داشته باشند.
به نظر می رسد تا زمانی که سعودی ها درک واقع بینانه ای از دگردیسی در سیاست خارجی آمریکا و جهان امروز نداشته باشند، روند پرداخت پول به ایالات متحده و خرید سطوحی از امنیت ادامه خواهد داشت و آمریکایی ها نیز مشتاق هستند فرآیند تنزل جایگاه خود در سیاست بین الملل را با دریافت پول از سعودی ها و تزریق آن به اقتصادشان، حداقل در کوتاه و میان مدت به تاخیر بیندازند.
جان کلام اینکه مطالبات امنیتی عربستان و الزامات اقتصادی آمریکا موجب می شود دو طرف همچنان نمایش مضحک موجود را ادامه دهند؛ اما در این میان یک نکته انکار ناپذیر نیز خود را به این داستان تحمیل می کند. این فرآیند جدید نه روند رو به فرسایش جایگاه آمریکا را متوقف خواهد ساخت و نه امنیت را برای عربستان به ارمغان خواهد آورد.