گزوه دانشگاه ایسکانیوز_ هومن جعفری، یکی از مهم‌ترین مسائل یا در حقیقت بحران هایی که ورزش ایران با آن دست و پنجه نرم می کند، بی توجهی کامل یا توجه ناکافی فدراسیون ها و باشگاه های ورزشی به مقوله استعدادیابی در رده های پایه و آموزش های صحیح است.

ایران یکی از با استعدادترین کشورهای منطقه در زمینه نیروهای انسانی است؛ اما متاسفانه در زمینه استعدادیابی عملکرد خوبی نداریم. دو سال است که در کشور طرح بزرگی تحت عنوان المپیاد استعدادهای برتر ورزش برگزار می شود که با نگاه آسیب شناسانه به مقوله ضعف‌های استعدادیابی طراحی و اجرا شده است. در همین زمینه با احمدسعادتمند مدیرکل دفتر توسعه آموزش‌های پایه و استعدادیابی وزارت ورزش به گفت‌و‌گو پرداختیم که مشروح آن به شرح زیر است:

ایسکانیوز: ساز و کار طرح بزرگ استعدادیابی ورزش یا المپیاد ورزشی را شرح دهید؟

سعادتمند: طرح بزرگ استعدادیابی کشور یا المپیاد را سال قبل آغاز کردیم. در وزارت ورزش و جوانان در حوزه معاونت ورزش قهرمانی وحرفه ای دفتری به نام توسعه آموزش های پایه و استعدادیابی وجود دارد. این دفتر جایی است که کلیه فعالیت های فدراسیون های ورزشی و ادارات کل ورزش و جوانان در استان ها در دو بخش استعدادیابی و آموزش را زیر نظر می گیرد. شرح وظایف آنها شامل رسیدگی، نظارت و برنامه ریزی برای ورزش قهرمانی کشور است و در همین دفتر اجرایی می شود. اینجا ما نقص بزرگی در تیم های پایه و کشف استعدادها را کشف کردیم که باید به آن رسیدگی می شد.

ایسکانیوز: منظور از نقص در تیم‌های پایه و کشف استعدادها چیست؟

سعادتمند: اینکه مسابقات پایه در بسیاری از ورزش ها یا به صورت کامل حذف شده اند و یا اینکه به گونه درستی برگزار نمی شوند. مسابقات قهرمانی کشور تنها در صورتی می تواند میزبان تمام نخبه های کشور باشد که استان ها تیم های منتخب داشته باشند. تیم های منتخبی که سازوکار انتخاب استعدادها در آن درست رعایت شده باشد. با توجه به حذف این مسابقات از ورزش کشور و بی توجهی محض به استعدادهای کشف نشده در شهرستان های دورافتاده، تصمیم گرفتیم برای پشتوانه سازی تیم های ملی و شناخت استعدادها یک «المپیاد ورزشی جدید» را راه اندازی کنیم.

ایسکانیوز: گستردگی این طرح از منظر دربرگیرندگی دستگاه های ورزشی کشور چقدر بود؟

سعادتمند: امسال برای دومین سال پیاپی، ۳۹ فدراسیون و ۳۱ دفتر اداره کل تربیت بدنی دراستان ها را در المپیاد استعدادهای ورزشی درگیر کردیم. در این طرح ۷۶۰ هزار نفر دانش آموز دختر و پسر در رده سنی سیزده تا شانزده سال را از سراسر کشور در قالب این پروژه ورزشی بزرگ به مسابقه و رقابت فراخواندیم و مفتخریم که اعلام کنیم بی اندازه از نتایج این دو دوره راضی هستیم. ما المپیک جوانان در سال ۲۰۲۲ در سنگال و المپیک ۲۰۲۴ پاریس را به عنوان هدف مدنظر قرار داریم. امید ما این است که بازیکنانی از دل این المپیاد به این دو رویداد بزرگ اعزام شوند. از این ۷۶۰ هزار نفر، بیش از ۳۲ هزار نفر به تیم های استانی و ۵ هزار نفر به عنوان نخبه های ورزشی به فدراسیون ها معرفی شدند.

یکبار دیگر دقیق تر آمار را اعلام می کنم. این طرح با حمایت ۳۹ فدراسیون در ۳۱ استان انجام شده است. مناطق آزاد نیز در این طرح حضور داشته اند. از همه مهمتر اینکه بیش از ۱۴ هزار هیات استانی در طول برگزاری آن حضور فعال داشته اند. تعداد رشته های ورزش برای پسران ۵۸ و برای دختران ۴۱ رشته بود و بیش از ۹ هزار نفر به عنوان داور، مسئول و مربی در این المپیاد حضور داشته اند.

ایسکانیوز: چقدر اطمینان دارید که این طرح دربرگیرنده تمام شهرها و روستاهای کوچک و استعدادهایی بوده که کسی به آنها توجه نمی کند؟

سعادتمند: یکی از مهمترین ایده های ما برای برگزاری این مسابقات، این بود که فرصتی برابر و عادلانه در اختیار بسیاری از استعدادهای ورزش کشور قرار داد. استعدادهایی که فرصتی برای نشان دادن توان و ظرفیت خود ندارند. حتما بسیار استعدادهایی داشته ایم که راهی به تیم های ورزشی رشته خود پیدا نکرده اند. برای همین روی طرح بزرگ استعدادیابی ورزشی کار کردیم و سرانجام هم اجرایی شد.

ایسکانیوز: امکانش هست کسی از قلم افتاده باشد؟

سعادتمند: تاکید اصلی ما این بود که هیچ استعدادی از چشم استعدادیاب ها دور نماند. بی اندازه برایمان مهم بود که چنین اتفاقی رخ ندهد و نوجوان های مستعد به خاطر زندگی در روستا و نقاط مرزی از این امتیاز محروم نمانند. ارزیابان و استعدادیاب های مختلف در تمام استان ها دستور مشخصی داشتند. اینکه حتی اگر در یک روستا فقط دو نفر در یک رشته فعالیت کنند باید بین آنها مسابقه ای برگزار شود و نفر برتر به مرحله بالاتر راه پیدا کند. نمی گویم ۱۰۰درصد استعدادهای ورزشی کشور شناخته شده اند؛ چون شاید تعداد اندکی باشند که به هر دلیلی در تست ها شرکت نکرده باشند. حرف من این است که درصد بالایی را کشف کردیم. مهم تر از آن اینکه ما توانستیم سازوکاری را راه بیندازیم که طی آن، این استعدادها هر سال این فرصت را پیدا کنند تا در این چرخه شرکت کنند و کشف شوند. در حقیقت چرخه را ساختیم و در مسیر قرار دادیم. این چرخ می چرخد و می چرخد و برای ما استعداد کشف می کند.

ایسکانیوز: این طرح چقدر هزینه داشته و چقدر قرار است از دل آن منفعت کسب شود؟

سعادتمند: در مورد هزینه های طرح باید یک نکته را تاکید کنم. نمی خواهم عدد و رقم بگویم چرا که طرح‌های مشابهی توسط نهادهای دیگر صورت گرفته است. ما آمار دقیق آنها را داریم. اگر رقم دقیق را بگویم در چند نهاد دعوا راه می افتد. رقمی که برای این طرح هزینه شد، یک ششم رقمی بود که در آخرین طرح مشابه چند سال قبل توسط یک نهاد دیگر صورت گرفت. خودتان تورم را هم حساب کنید تا دستتان بیاید که آنچه امسال صورت گرفته در قیاس با آنچه چند سال قبل رخ داده، چقدر دقیق و با وفاداری به اقتصاد مقاومتی صورت گرفته است. بی اندازه دقیق عمل کردیم. در مورد نتایج طرح می توانم بگویم که آنچه به دست آوردیم قیمت ندارد.

اول اینکه ما یک سیستم بسیار دقیق و حساب شده و منعطف را طراحی کرده ایم که تا سال های سال می تواند استعدادیابی ورزشی کند.

دوم اینکه ما یک سیستم بسیار با ارزش داریم که برای ما میلیاردها تومان استعداد ورزشی کشف کرده است. استعدادهایی که اگر قرار بود توسط فدراسیون ها به صورت جداگانه کشف شوند، هزینه هایشان سر به فلک می زد.

سوم اینکه شما نمی توانید روی ۳۲ هزار استعداد ورزشی قیمت بگذارید. ما ۳۲ هزار نوجوان را کشف کرده ایم که در رشته های ورزشی خاص خودشان استعداد و پتانسیل دارند. اینها در سراسر کشور پخش شده اند و در حمایت حلقه های پنج‌گانه ای قرار دارند که بعدا در موردش توضیح می دهم. ۳۲ هزار دانش آموز برگزیده به اضافه تعداد دیگری که در آزمون ها شکست خوردند؛ ولی هنوز می توانند در سال های بعد بخت خود را دنبال کنند. به اینها اضافه کنید منتخبانی که از دل این تعداد برگزیده شده اند و تعداد زیادی از آنها در اردوهای تیم های ملی مختلف عضویت پیدا کرده اند. ما جوان هایی را برگزیده ایم که قرار است چهارسال دیگر برای ما مدال آوری کنند. آنها سن خوبی دارند و اگر مدارج را درست طی کنند و کارهای آموزشی روی آنها درست صورت گیرد تا ۱۵ سال آینده در تیم های ملی برای ما مدال کسب خواهند کرد.

دخترانی از روستا قهرمان جهان شدند

یکی از اتفاقات خوبی که برای ما رخ داد این بود که ما استعدادهایی را شناسایی کردیم که در هیچ مسابقات رسمی شرکت نداشتند مثلا در فوتبال خانم ها سی و چهار تیم شرکت کردند. تیم کردستان دوم شد و شش نفر از دختران این تیم برای روستایی بودند از توابع شهر قروه که اصلا کسی آنها را نمی شناخت. خانم گل این رقابت ها از همین روستای کوچک بود. در بازی فینال من و تاج حضور داشتیم. در پایان این رقابت ها از بین همین دختران سی و دو بازیکن برگزیده شدند و عازم رقابت های کافا شدند و به قهرمانی رسیدند. شما اسم این را چه می گذارید؟ شما روی این چه قیمتی می گذارید؟ دختر با استعدادی که در روستا زندگی می کرده حالا دنیای جدیدی پیش رویش باز شده است.

ایسکانیوز: داستان حلقه‌های مراقبتی چیست؟

سعادتمند: پنج حلقه مراقبتی و محافظتی را برای ورزشکاران درنظر گرفته ایم. این ۵ هزار و ۲۰۰ نفر برگزیده تحت پوشش حقوقی، پزشکی و تحصیلی قرار دارند. به صورت ماهانه و منظم از آنها تست های ورزشی گرفته می شود. رهایشان نکرده ایم بلکه به صورت دقیق آنها را رصد می کنیم.

اما حلقه های نظارتی که حلقه اول وزارت ورزش و جوانان خاصه دفتر استعدادیابی است، حلقه دوم کمیته ملی المپیک و حلقه سوم فدراسیون مربوط. این سه حلقه به عنوان حلقه های کلان و ملی هستند. حلقه چهارم ادارات کل تربیت بدنی در استان ها و حلقه پنجم نیز حلقه بی اندازه مهم هیات های استانی هر ورزش هستند که این دو حلقه آخر حلقه های استانی و شهری به حساب می آیند.

طرح ما همین الان هم بین المللی شده است

این طرح همین حالا هم بین المللی شده است. بسیاری از فدراسیون های جهانی و حتی فدراسیون های ورزشی کشورهایی که با آنها مراودات ورزشی مناسبی داریم که از این طرح با خبرند. بعضی از آنها در وب سایت های خود از این طرح گزارشی تهیه کرده اند. این طرح کشور ما را در یک مسیر بزرگ قرار می دهد. کشف استعدادهای ورزشی، پرورش آنها و بعد صادرات شان به کشورهای مختلف برای رقابت های باشگاهی. هر ریالی که در این طرح هزینه شده در سال های آینده با سود و برکات فراوان به کشور و ورزش برخواهد گشت.

ایسکانیوز: چه تضمینی وجود دارد که این المپیاد در آینده به حیات خود ادامه دهد؟

سعادتمند: آیین نامه، اساسنامه و دفترچه اجرایی این طرح تدوین شد و در اختیار استادان و کارشناسان زیادی قرار گرفت و بیش از 250 نظر اصلاحی یا الحاقی دریافت شد. این نظرها را لحاظ کردیم و بعد تمام موارد را مورد تدوین نهایی قرار دادیم. سازمان مدیریت و برنامه کشور را از این طرح با خبر کردیم و در آنجا از این طرح دفاع کردیم. با افتخار اعلام می کنم که این طرح در سازمان برنامه و بودجه هم تصویب شده و بودجه جداگانه خودش را دارد.

وقتی رئیس هیات مدیره استقلال بودم، همین طرح را برای این باشگاه نوشتم. محاسبه کردم که می شود در 31 استان با استفاده از امکانات و تجهیزات وزارت ورزش و مربیان بومی و پیشکسوتان خوشنام استقلال در عرصه مربیگری، در سرتاسر کشور برای این باشگاه بزرگ استعدادیابی کرد. ابعاد و ارقام طرح کاملا دقیق بود. سازوکاری که برای استقلال در نظر گرفته بودم به سالی 2 هزار بازیکن آموزش دیده پایه ختم می شد. در نظر بگیرید چه حجمی از استعدادیابی در فوتبال صورت می گرفت. بعید می دانم استعدادیاب های فدراسیون فوتبال چنین سازوکاری داشته باشند. کل هزینه این طرح سه و نیم میلیارد تومان بود یعنی با پرداخت سه و نیم و میلیارد تومان در سی و یک استان صاحب پایگاه می شدیم.

حتی می توانستیم از طریق همین پایگاه ها مدارس فوتبال یکدست و منظم باشگاه استقلال را راه اندازی کنیم و هزینه های طرح را با سود به باشگاه برگردانیم. به این طرح علاقه ای نداشتند. حتی می توانم بگویم به این طرح خندیدند. یکی از 18 دلیل استعفایم از باشگاه استقلال همین بود. باشگاه های ورزشی ما در این کشور به روزمرگی افتاده اند و هیچ برنامه ای برای مهمترین بخش کارخودشان یعنی استعدادیابی و پرورش آنها ندارند. این لیگ بی کیفیت حاصل فوتبالی است که در آن تیم ها هیچ برنامه ای برای استعدادیابی و انجام دادن مهم ترین کارهای خود ندارند. سابق بر این هم تیم های پایه بهتری داشتیم و هم باشگاه هایی که وظیفه شان ساختن و شکل دادن بازیکنان جوان بود. همه این ها نابود شدند و طرح جایگزینی هم نبود که بخواهد این استعدادها را همچنان در فوتبال حفظ کند. به امروز رسیده ایم که وضع خراب تر از حد تصور است.

ایسکانیوز: دانشگاه آزاداسلامی بیشترین میزان و سرانه فضای ورزشی کشور را دارد. با چنین نهادی به صورت اخص یا با دیگر نهادهای دانشگاهی نخبه گرا به صورت کل، چه تعاملی داشته اید؟

سعادتمند: در این طرح از استادان دانشگاه و همچنین برخی پایگاه های ورزشی دانشگاهی هم استفاده شد. در مورد دانشگاه آزاد اسلامی و ظرفیتی که دارد و همچنین دیگر دانشگاه ها، به عنوان مسئول استعدادیابی و همچنین آموزش وزارت ورزش رسما اعلام می کنم که آمادگی همکاری را داریم. اگر طرحی دارند یا ایده ای،استقبال می کنیم. در هر فرصتی از گفت و گوی شفاف و سازنده پیرامون دو مقوله مهم استعدادیابی و آموزش استقبال می کنم. یکی از معضلات ما دوری ورزش باشگاهی، فدراسیونی و ورزش دانشگاهی از همدیگر بوده که بسیار آسیب زننده است. در ورزش حرفه ای دنیا مربیان باسوادترین و به روز‌ترین آدم های هر باشگاهی هستند؛ همچنین مدیران و کارمندان نیز هر کدام در زمینه های تخصصی خود تحصیلات مرتبط دارند.

انتهای پیام /