به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، حبیبه رحیمیان: ستاد زیست فناوری بهعنوان یکی از ستادهای فناوریهای راهبردی زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شد و هدف از تشکیل آن ارتقا دانش و فناوری های زیستی به منظور کسب ثروت و رفاه عمومی است.
در همین راستا گفتوگویی را با «سید حسن سعادت» رئیس گروه پژوهش، زیرساخت و توسعه فناوری ستاد توسعه زیست فناوری ترتیب دادیم تا از نزدیک با فعالیت های این مجموعه بیشتر آشنا شویم.
ستاد زیست فناوری در این حوزه پژوهش و فناوری چه برنامه هایی را در دستور کار خود قرار داده است؟
این ستاد وظیفه اصلی سیاستگذاری و برنامهریزی ملی، هماهنگی و همافزایی منابع و امکانات کشور و نظارت بر پیشرفت زیستفناوری در کشور را بر عهده دارد.
پایش مستمر نظام پژوهش، زیرساخت و توسعه زیستفناوری، بررسی قوانین، آیین نامهها و مقررات موجود کشور در زمینه زیستفناوری، به منظور شناسایی چالشهای موجود نظیر پروژههای غیرهدفمند و موازی، ارایه راهکارهای مناسب برای ارتقای عملکرد و رفع موانع براساس سند زیستفناوری کشور و سایر قوانین بالادستی، کمک به مأموریت محوری و تقسیم کار موضوعی هوشمندانه بین مراکز و دستگاههای پژوهشی متناسب با اولویتهای زیستفناوری، جهتدهی بلند مدت و ترسیم دورنمای لازم برای فعالیتهای پژوهشی، تأمین زیرساختهای لازم و توسعه فناوری، نظارت و ارزیابی بر نحوه اجرای روشهای حمایتی و تشویقی و بررسی میزان اثربخشی آنها در دستیابی به اهداف تعیین شده و تعیین شاخصهای اثربخشی، برنامه ریزی به منظور ارتقای همکاریهای پژوهشی با مراکز و مجامع بیوتکنولوژی و استانداردسازی در حوزه زیستفناوری در سطح ملی، منطقهای و بینالمللی و عضویت فعال در آنها، طراحی و ایجاد سامانه کارآمد در چارچوب مدیریت به هنگام نظام پژوهشی، توسعه فناوری و نوآوریهای مرتبط، ایجاد کریدور خدمات پژوهشی و فناوری، با ایجاد و توسعه شبکه ملی آزمایشگاه های زیستفناوری ایران از جمله وظایف گروه پژوهش و زیرساخت توسعه فناوری است.
همچنین این گروه در راستای هماهنگ سازی و افزایش بهره وری ظرفیت ها و فعالیت های حوزه فناوری زیستی در سطح کشور، تعیین اولویت های تحقیقاتی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و یکپارچه سازی آن به منظور جلوگیری از تعدد تحقیقات بر روی موضوعات واحد و نیز شناسایی موضوعات مهم؛ طرح تقسیم کار ملی زیست فناوری را در دستور کار خود قرار داد ه است.
مکاتبه با 110دانشگاه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پژوهشگاه و مراکز تحقیقاتی جهت اعلام محورهای زیست فناوری دستگاه مربوطه با توجه به توانمندی ها و زیرساخت های موجود، تشکیل کمیته پایش، ارزیابی و شبکه بندی تقسیم کار ملی زیست فناوری و راستی آزمایی خود اظهاریهای دریافتی جدید و انطباق با ویژگیهای آمایشی استان و شاخصهای مذکور، انعقاد توافقنامه همکاری با 43دانشگاه و مرکز پژوهشی، تهیه مقدمات اینترنت پایه کردن تقسیم کار ملی، رصد فناوری های نوین جهت واگذاری به دانشگاه های توانمند و علاقهمند از جمله اقدامات مهم برای هماهنگ سازی و افزایش بهره وری ظرفیتها و فعالیتها در این حوزه است.
عمده دستاوردهای پژوهش و فناوری در سال گذشته بیشتر در چه بخشهایی بوده است؟
حمایت و تشویق سرآمدان حوزه زیست فناوری در بخشهای مختلف پزشکی و دارویی، غذایی، کشاورزی، صنعت و محیط زیست، تدوین آئین نامه های جدید به منظور حمایت از رساله ها، دوره ها و طرحهای تحقیقاتی مسئله محور که بتواند به حل مشکلات صنعت و جامعه کمک کند.
آیا دستاوردهای پژوهشی در بخش زیست فناوری منتج به محصول شده و درآمدزایی در این حوزه به چه صورت است؟
از آنجا که رویکرد جدید گروه پژوهش حمایت از طرحهای مسئله محور است و زمان زیادی از اجرا و پیاده سازی کامل آن نمیگذرد، اطلاعات در این بخش در حال جمع آوری و بررسی است. این گروه هدف اصلی خود را حمایت از پژوهش و دستیابی به فناوری های تقاضا محور، کاربردی و محصول محور، توسعه بازار و برطرف کردن نیاز صنایع مختلف میداند و در راستای این مهم تلاش دارد منطبق با وظیفه ستادی خود در جهت دستیابی به اهداف این بخش تلاش کند.
سالانه چه تعداد پژوهش در حوزه زیست فناوری انجام میشود و این ستاد برای حمایت از پژوهشها، مقالات و رساله دکتری چه برنامه هایی را در اولویت کاری خود قرار داده است؟
پژوهشهای صورت گرفته در بخشهای مختلف مورد توجه گروه قرار گرفته اند. حمایتهای ما مبتنی بر آئین نامههای مختلفی است که در سایت ستاد زیست فناوری قرار دارد و برخی از آنها شامل حمایت از مقالات، حمایت از پایان نامه ها و رساله های دکتری، حمایت از دوره های فرصت مطالعاتی، دوره های پسادکتری، نشست های استانی و طرح های تحقیقاتی است. هر سال در مجموع در حدود 500تا 800رساله، پایان نامه، مقاله، طرح پژوهشی، تقاضای دوره فرصت مطالعاتی و پسادکتری و تقاضای برگزاری نشست استانی و ... در حوزههای مختلف زیست فناوری )اعم از پزشکی و دارویی، کشاورزی، صنایع غذایی، صنعت و محیط زیست و ...( توسط گروه پژوهش دریافت میشود. این تقاضاها توسط گروه مورد بررسی و داوری اولیه قرار می گیرند و مواردی که اولا منطبق با محورهای تقسیم کار ملی هستند و ثانیا دارای ارزش تجاری و کاربردی بیشتری هستند جهت بررسی نهایی به شوراهای منتخب پژوهش ارجاع می شود.
این شوراها شامل تیم های تخصصی در حوزه های مختلف زیست فناوری است. در این شوراها ضمن بررسی دقیق تقاضاهای دریافتی در صورت لزوم جلساتی با متقاضیان، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و نمایندگان صنعت برگزار می شود و در نهایت پس از جمع بندی، مواردی که فرایند داروی طی کرده اند و مورد پذیریش قرار میگیرند.
برای کاربردی کردن مقالات و رساله های دانشگاهی چه باید کرد؟
باید به نیاز و تقاضای صنعت توجه شود. در واقع رویکرد گروه پژوهش حمایت از رساله ها و پایان نامه هایی است که بتواند بخشی از نیاز یک صنعت یا شرکت دانش بنیان را برطرف کند و بر این اساس حمایت از طرح های پژوهشی مسئله محور و کاربردی که قابلیت تجاری سازی و ورود به بازار را دارند مورد توجه قرار می دهیم.
برای حمایت از نخبگان و طرح های پژوهشی گروه پژوهش، زیرساخت و توسعه فناوری ستاد توسعه زیست فناوری چه اقداماتی را انجام داده است؟
در سنوات گذشته آئین نامه حمایت از سرآمدان حوزه زیست فناوری توسط این گروه تدوین شد و هر ساله ضمن فراخوان و اطلاع رسانی برای شرکت نخبگان، داوری مستندات و مدارک توسط شورای متتخب گروه صورت گرفت و مراسم بزرگداشت منتخبین توسط گروه برگزار شد. در سال گذشته آئین نامه حمایت از سرآمدان جوان حوزه زیست فناوری تدوین شد که جامعه هدف آن علاوه بر اعضای هئیت علمی جوان دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، دانشجویان توانمند و پرتلاش نیز بوده است و بر این اساس در سال گذشته برای اولین بار از سرآمدان جوان حوزه زیست فناوری تقدیر و به تعداد 10پژوهشگر جوان علاوه بر جوایز نقدی، گرنت پژوهشی اعطا شد. هدف از تدوین آئین نامه و حمایت در این بخش تشویق جوانان پرتلاش و ارتقای توانمندی های آنان در حوزه های تخصصی زیست فناوری است.
تا به امروز چه تعداد از پژوهشگران ایرانی مقیم خارج از کشور و پژوهشگران خارجی جذب شدند و آیا از پژوهش و تحقیقات آنها استفاده است بیشتر در چه زمینه هایی بوده است؟
این گروه ضمن تدوین آئین نامه حمایت از پژوهشگران ایرانی مقیم خارج قصد دارد از دانش و فناوری کسب شده توسط این افراد در داخل کشور در قالب کارگاه ها، دوره های آموزشی و تحقیقاتی کاربردی و ... بهره ببرد. در این راستا ضمن فراخوان حمایت از این افراد موارد به اطلاع دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی نیز رسیده است. با این وجود تعداد تقاضاها در این بخش در دو سال گذشته بسیار اندک بوده است. همچنین تعاملاتی با امور روابط بین الملل ستاد در جهت تحقق اهداف این بخش صورت گرفته است.
برای مدیریت به هنگام نظام پژوهشی، توسعه فناوری و نوآوری های و ایجاد کریدور خدمات پژوهشی و فناوری این ستاد چه برنامه هایی را در اولویت کار خود قرار داده است؟
گروه پژوهش، زیرساخت و توسعه فناوری در طی یکسال گذشته طرح وب بیس کردن حمایت ها در راستای محورهای تقسیم کار ملی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی را پیگیری نموده است. بر این اساس ملزومات و موارد و محتوای سامانه پیشنهادی اولیه توسط گروه انجام شده که به منظور تسهیل ارسال، دریافت و بررسی تقاضاها است. قصد داریم در سال آتی این سامانه را به شکل کامل راه اندازی کنیم تا بتوان ضمن حمایت یکپارچه، هدفمند و مبتنی بر ظرفیت های هر دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی، اطلاعات جامعی از نحوه و میزان حمایت ها در هر بخش دانشگاهی و تحقیقاتی به دست آوریم و ضمن کوتاه تر کردن فرایند بررسی تقاضاها، با توجه به اصل شفاف سازی اطلاعات، حمایت های این گروه را به مخاطبین این حوزه اعلام کنیم.
برای توسعه و ارتباط تنگاتنگ بین صنعت و دانشگاه باید چه اقدماتی صورت گیرد؟
محور اصلی طرح تقسیم کار ملی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی هدف اصلی راهبری این مراکز است با توجه به اهمیت کاربردی بودن تحقیقات، حمایت های گروه پژوهش مبتنی بر نیاز صنعت در قالب محورهای تقسیم کار ملی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است. در واقع هدف ما این است که در ابتدا فعالیت های دانشگاه ها و مراکز، در حوزه زیست فناوری متمرکز و مبتنی بر چند محور اصلی باشد. ضمن این که فعالیت ها مبتنی بر نیازهای صنعت باشد و در نهایت نتایج به دست آمده در صنعت مورد استفاده قرار گیرد و در صورت دستیابی به فناوری و محصول از طریق شرکت های دانش بنیان روند تجاری سازی و توسعه بازار آن دنبال شود.
ستاد توسعه زیست فناوری برای حمایت از شرکت های دانش بنیان چه برنامه هایی را انجام داده است؟
عمده حمایت ها از شرکت های دانش بنیان در بخش دیگری از ستاد توسعه زیست فناوری (گروه تولید، تجاری سازی و بازار) دنبال می شود و یکی از حمایت های اصلی این گروه حمایت از توسعه فعالیت های شرکت های دانش بنیان حوزه زیست فناوری در بخش های پزشکی و دارویی، کشاورزی، غذایی و دامی، صنعت و محیط زیست است.
انتهای پیام/