به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، لایحه بودجه 99 توسط دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی شد و سازمان برنامه و بودجه، سهم دانشگاه‌ها از بودجه سال آینده را مشخص کرد؛ سهمی که هرچند روی کاغذ با افزایش 10 درصدی روبرو بوده؛ اما با توجه به رشد قیمت‌ها بعید است کفاف هزینه‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی را بدهد.
بودجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در لایحه بودجه سال 99، مبلغ 209 هزار و 13 میلیارد و 476 میلیون ریال بودجه هزینه‌ای و تملک دارایی سرمایه‌ای (عمرانی) است. بودجه مصوب امسال وزارت علوم 134 هزار و 287 میلیارد و 11 میلیون ریال بوده و حالا در ظاهر با رشدی قابل توجه روبرو شده؛ اما دانشگاهیان را به آینده‌ای درخشان امیدوار نمی‌کند.
دانشگاه‌ها با معضلات بسیاری روبرو هستند؛ معضلاتی که تقریباً تمامی آنها ریشه در کسری بودجه دارد. افزایش حقوق کارمندان، استادان و اعضای هیئت علمی در سال آینده را نیز باید به چالش‌های مدیریت مالی دانشگاه‌ها اشاره کرد. دولت در لایحه بودجه سال آینده، میزان افزایش حقوق کارمندان را 15 درصد تعیین کرده؛ درصدی که حتی از نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی با وضعیت تورمی منطبق نیست.
دانشگاه تهران، سوگلی وزارت علوم
بیشترین سهم از بودجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به دانشگاه‌های سطح یک کشور به‌ویژه دانشگاه‌های بزرگ پایتخت تعلق می‌گیرد؛ رقمی که در لایحه بودجه 99 افزایش یافته است؛ اما تعداد بالای دانشجویان و بودجه مورد نیاز برای فعالیت‌های علمی، پژوهشی و فرهنگی و البته تأمین امکانات رفاهی سبب شده رؤسای دانشگاه‌ها همیشه از کمبود یا تأخیر در تخصیص بودجه گلایه کنند.
دانشگاه تهران، دانشگاهی است که بودجه‌ای به مراتب بیشتر از دیگر دانشگاه‌ها دریافت می‌کند. این دانشگاه 25 دانشکده، 9 پردیس و 11 مرکز پژوهشی دارد و بنا بر اعلام مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، بیشترین تعداد دانشجو را در بین دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم داراست. این دانشگاه بیش از 55 هزار دانشجو دارد که تعداد قابل توجهی از آنها، از شهرستان‌های دور و نزدیک به پایتخت می‌آیند و طبیعتاً تأمین خوابگاه، امکانات رفاهی و البته تغذیه برای این دسته از دانشجویان، بار مالی سنگینی را به دانشگاه تحمیل می‌کند.
بودجه دانشگاه تهران در سال جاری 602 میلیارد و 879 میلیون و 500 هزار تومان بود و در بودجه سال آینده 688 میلیارد و 684 میلیون تومان برای این دانشگاه در نظر گرفته شده است. همچنین در حالی که دانشگاه‌هایی مانند صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت ایران از شهرت بیشتری در بین مردم برخوردارند؛ اما دومین دانشگاه از نظر دریافت بودجه، دانشگاه شهید بهشتی است.
این دانشگاه در سال 98، ردیف بودجه‌ای 392 میلیارد و 483 میلیون و 700 هزار تومانی داشت و در سال 99، مبلغ 423 میلیارد و 775 هزار و 200 میلیون تومانی دریافت خواهد کرد. با توجه به جمعیت 20 هزار نفری دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، اوضاع برای این دانشگاه به مراتب بهتر از دانشگاه تهران بوده؛ چراکه تعداد دانشجویان این دانشگاه تقریباً نصف تعداد دانشجویان دانشگاه تهران است.
دانشگاه‌های فردوسی مشهد و دانشگاه تبریز بعد از دانشگاه تهران، پرجمعیت‌ترین دانشگاه‌های دولتی ایران هستند؛ البته دانشگاه‌های پیام نور، جامع علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای بیشترین تعداد دانشجو را دارند؛ اما دانشگاه‌های تهران، فردوسی مشهد و تبریز بیشترین تعداد دانشجو را در بین دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم دارا هستند.
همان بودجه کم هم کامل پرداخت نمی‌شود
البته نکته مهم این است که تقریباً هیچ دانشگاهی بودجه را به‌صورت کامل دریافت نمی‌کند. جبارعلی ذاکری، رئیس دانشگاه علم و صنعت آذرماه سال جاری میزان تخصیص بودجه دانشگاه علم و صنعت را حدود 54 درصد عنوان و اظهار امیدواری کرد اعتبارات سال ۹۹ به‌گونه‌ای باشد که بتوانند برنامه‌های راهبردی دانشگاه را اجرا کنند.
از سوی دیگر مشکلات صنفی دانشجویان با توجه به فراگیری فضای مجازی در سال‌های اخیر و بازتاب وسیع کوچک‌ترین اتفاقات در شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش نمود داشته و از تجمع و تحصن در اعتراض به غذاهای بی‌کیفیت دانشجویی تا ساختمان‌های فرسوده که هرازگاهی ناامنی دانشگاه را به دانشجویان یادآوری می‌کند، به خبرهایی تکراری در رسانه‌ها تبدیل شده است.
براساس اعلام مرکز آمار، میانگین افزایش قیمت اقلام خوراکی در فروردین 98 نسبت به فروردین 97 برای 10 دهک هزینه‌ای در سراسر کشور برابر 85.3 درصد بوده است؛ افزایشی که در 10 ماه اخیر نیز با شیب صعودی همراه بوده است. طبیعتاً قیمت و کیفیت غذاهای دانشجویی نیز تحت تأثیر تورم قرار گرفته‌اند. نرخ رسمی ژتون غذای دانشجویان برای سال تحصیلی جاری، رشدی 10 درصدی داشت؛ اما از آنجایی که آشپزخانه و سلف دانشگاه‌های کشور به‌صورت مناقصه‌ای واگذار می‌شود، پیمانکاران نیز حاشیه سود را در اولویت قرار می‌دهند و کیفیت غذا را فدا می‌کنند.
دانشجویان دانشگاه‌های امیرکبیر، علم و صنعت ایران و سهند تبریز از جمله دانشجویانی بوده‌اند که در اعتراض به کیفیت نامطلوب غذاهای دانشگاه، دست به اعتصاب و تحصن زده‌اند. البته دانشجویان تنها معترضان وضعیت متأثر از کمبود بودجه در دانشگاه‌ها نیستند. استادان دانشگاه مانند دیگر اقشار جامعه، حقوق دریافتی خود را ناکافی می‌دانند و تصمیم خبرساز مجلس شورای اسلامی نیز بر حجم نارضایتی آنها افزود. تابستان سال جاری، رئیس مجلس شورای اسلامی در مکاتبه با رئیس جمهور، تبصره‌ای به ماده 2 و بند 5 قانون مدیریت خدمات کشوری اضافه و تأکید کرد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها را دیگر مستثنی از رعایت سقف حقوق نمی‌داند؛ تبصره‌ای که با اعتراض جامعه دانشگاهی روبرو بود.
دغدغه مالی استاد، کاهش کیفیت آموزشی
تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف کشور در گفت‌وگو با ایسکانیوز، با گلایه از درگیری استادان دانشگاه با دغدغه معیشتی یادآور شدند استادی که از نظر مالی تأمین نباشد، نه می‌تواند فارغ‌التحصیل ماهری تربیت کند و نه فعالیت‌های پژوهشی باکیفیتی انجام دهد. محمدتقی نظرپور معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم آبان‌ماه سال 98 صراحتاً اعلام کرد در صورت تخصیص نیافتن حداقل بودجه، بخشی از دانشگاه‌ها در پرداخت حقوق استادان با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند حقوق کارکنان و قراردادهای مرتبط با پخت‌وپز سلف، فضای سبز یا آسانسور را پرداخت کنند.
در شرایط تحریم، نیاز به تکیه بر توانمندی‌های دانشگاه بیش از پیش احساس می‌شود. هرچند دولت با برگزاری نشست‌هایی نشان داده در حال بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها برای مقابله با فشار تحریم‌های آمریکاست؛ اما وقتی بودجه لازم و کافی برای حمایت از پژوهش به دانشگاه‌ها اختصاص نیابد، نمی‌توان انتظار خروجی‌های باکیفیت و مطلوب در راستای حل مسائل کشور داشت؛ حتی محسن شریفی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری پژوهشی وزارت علوم در گفت‌وگو با ایسکانیوز، تأکید کرد نظام ارتقا، انگیزش، تشویق و حمایت مالی باید به‌گونه‌ای عمل کند که در راستای اهداف عالی و نیازهای اصلی جامعه باشد.
پژوهش موتور محرک هر جامعه‌ای است؛ به‌ویژه وقتی صاحبان قدرت، کشوری را در تنگنا قرار می‌دهند و راه‌های ارتباطی را محدود و مسدود می‌کنند، توان داخلی تنها روزنه امید برای برون‌رفت از بحران و کاهش فشار اقتصادی بر مردم است. در چنین شرایطی دولت باید نگاهی ویژه به وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری به‌عنوان متولیان آموزش در کشور داشته باشد؛ اما لایحه بودجه 99 نشانی از امیدواری به آینده آموزش عالی در کشور ندارد.
انتهای پیام/
