علیاصغر سعیدی در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درخصوص ماهیت اجتماعی و فرهنگی وقف در جامعه و مناسبات ایرانی اظهار کرد: پدیده وقف معمولاً از دو دیدگاه در ادبیات خیریه بررسی میشود. نهاد وقف اغلب در تمامی کشورها و ادیان دیده میشود و کلیساهای کاتولیک و پروتستان در کشورهای غربی متولی امر وقف بهشمار میروند.
وی افزود: اگر نظام اقتصادی کشوری دچار مشکلاتی شود، انباشت اقتصادی و سرمایههای اجتماعی را تحت تأثیر قرار میدهد و نتایج آن در دستگاه وقف نیز دیده میشود. علیرغم مشکلاتی که در مدیریت وقف و نظام اقتصادی کشور وجود دارد، دستگاه وقف و خیریه ایران از پشتوانه و قدرت عظیمی برخوردار است.
جامعهشناس و عضو هیئت علمی گروه برنامهریزی اجتماعی دانشگاه تهران بیان کرد: جامعه ایرانی بهدلیل رویکردهای دینی و مذهبی و ایفای نقش اجتماعی، داراییها و اموال خود را در قالب وقف به نسلهای آینده انتقال میدهند. وقف در دو حوزه درمان و آموزش و بهویژه آموزش عالی در دنیا ظهور و بروز داشته است. از آنجایی که وقف خاستگاهی دینی دارد از قدیمالایام برای اثبات کارکردهای دینی از امر وقف و تشویق به امور خیریه ورود میکردند.
سعیدی درباره نقاط ضعف نظام وقفی کشور در سالهای اخیر عنوان کرد: امر وقف در ایران اغلب به حوزههای درمان و کمک به اقشار کمبرخوردار جامعه محدود شده و مأموریتگرایی در حوزه وقف و بازتعریف نسبت به شرایط کشور، انجام نشده است. اخیراً در بعضی از خیریهها و کمیته امداد امام خمینی(ره) به موضوع اعطای هزینههای تحصیل افراد تحت پوشش و مددجویان رسیدگی میشود که جای امیدواری دارد.
وی بازتعریف مأموریتهای اوقاف را امری ضروری دانست و تأکید کرد: ایجاد فلسفه توانمندسازی افراد از طریق آموزش، بهویژه آموزش عالی و مهارتی که منجربه توسعه اجتماعی، اقتصادی و افزایش سرمایه فرهنگی نیز میشود دیدگاهی راهبردی برای نظام وقف است و بهنوعی الزامی است. ایجاد چنین رویکردی موجب تکامل و رویش وقف در جامعه میشود.
عضو هیئت علمی گروه برنامهریزی اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه تداوم وقف به کارکرد آن بستگی دارد، تصریح کرد: اگر دستگاه وقف کارا باشد و نیازهای اساسی جامعه را توام با دوراندیشی پاسخ دهد شاهد توسعه و زایایی این امر میشود. کارایی وقف نیز در گرو بازتعریف آن است، بازتعریف وقف و هدایت آن به سوی نظامات آموزش عالی و مولد مهر تضمینی برای تداوم امور خیریه است.
سعیدی گفت: حمایت از فقرا فقط در تأمین معیشت آنها خلاصه نمیشود، بلکه تغییر وضعیت و توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی آنها با آموزشهای هویتساز میتواند تحولات بنیادی داشته باشد و منجر به کارایی هرچه بیشتر وقف شود. نهادهای خیریه بزرگ میتوانند با راهاندازی و تقویت شرکتهای تابع در حمایت و تأسیس کسبوکارهای نوبنیاد و استارتآپی مشارکت داشته باشند.
وی با اشاره به ضرورت ایفای نقش نهادهای مهم حوزه وقف و خیریه ازجمله آستان قدس رضوی و سازمان اوقاف، خاطرنشان کرد: اکنون وقف نه تنها در حمایت از گروههای آسیبپذیر و کمبرخوردار بلکه در توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور نیز بسیار تأثیرگذار است. البته علمایی نظیر آیتالله بروجردی وجوهات وقف را در راستای توسعه و آبادانی کشور نیز قرار میدادند که میتواند الگوی مناسبی برای بازتعریف وقف و بازسازی نظری امور خیریه باشد.
عضو هیئت علمی گروه برنامهریزی اجتماعی دانشگاه تهران بیان کرد: امروز سرمایهگذاری و حمایت از آموزشهای مبتدی و باسوادی برای جهانی که همواره درحال جهانی شدن است، کافی نیست و باید حمایت از آموزش عالی و رشتههای دانشبنیان و کاربردی بهعنوان اهرم توسعه و پیشرفت کشور در متن سیاستگذاریهای امور وقف قرار گیرد.
انتهای پیام/