به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بزرگترین سیستم یک‌پارچه دانشگاهی ایران و منطقه با دربرگیری 38‌درصد از جمعیت دانشجویی کشور، اثرگذارترین زیرنظام آموزش عالی ایران به‌شمار می‌رود. این دانشگاه دو سال پس از انقلاب فرهنگی در سال 61 با برگزاری آزمون در تعدادی از مراکز استانی، 3 هزار دانشجو را برای اولین بار پذیرش کرد. تحولات دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه به گستردگی و ساختار اثرگذار آن در نظام آموزش عالی کشور همواره از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و جمعیت دانشگاهی را تحت تأثیر قرار داده است.

تحولاتی همچون تغییر مفاد اساسنامه دانشگاه در سال 89، تغییر رئیس دانشگاه پس از 29 سال در 91 ازجمله اتفاقات مهم دانشگاه آزاد اسلامی که در سال‌های گذشته خبرساز شده است. مهم‌ترین تحول دانشگاه آزاد پس از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی، انتصاب دکتر علی‌اکبر ولایتی در 30 دی ماه سال 95 با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی به ریاست هیئت مؤسس دانشگاه است.

در بخشی از متن حکم رهبر معظم انقلاب به دکتر ولایتی و خطاب به اعضای هیئت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی آمده است: «جناب آقای دکتر علی‌اکبر ولایتی از اعضای آن هیئت را به‌عنوان رئیس هیئت مؤسس منصوب می‌کنم تا هیچ‌گونه وقفه‌ای در تمشیت قانونی امور آن دانشگاه - که نقش مؤثری در امر آموزش عالی کشور دارد به‌وجود نیاید.» تأکید رهبر فرزانه انقلاب به نقش مؤثر دانشگاه آزاد و انتخاب دکتر ولایتی به عنوان رئیس هیئت امنای دانشگاه نشان‌دهنده اهتمام ایشان در ادامه راه و ساماندهی امور این دانشگاه است.

دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد در 9 بهمن سال 95 در حاشیه نشست خبری کنگره بین‌المللی جندی شاپور در جمع خبرنگاران گفت: «دانشگاه آزاد به نحوی حرکت خواهد کرد که نظرات رهبری در خصوص علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان را تامین کند. ما از همه افرادی که مایل هستند در جهت تقویت دانشگاه آزاد همکاری کنند، از آنها کمک فکری خواهیم گرفت.»

اولین اظهار نظر رئیس جدید هیئت امنا و موسس دانشگاه آزاد اسلامی حاکی از تحولات این دانشگاه در حوزه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان بود که این تحولات پس از یک سال از اصلاح ساختار داخلی دانشگاه شروع شد. تأسیس معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری، مجزاسازی عمل‌گرهای پژوهشی با فناوری با ایجاد پژوهشگاه و شبکه یکپارچه آزمایشگاهی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های متعدد با صنایع، برگزاری فن‌بازارهای تخصصی، راه‌اندازی بازار فناوری و سراهای نوآوری و راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری از رویکردهای فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی در دوران جدید دانشگاه آزاد اسلامی به‌شمار می‌رود.

بازار فناوری و سرای نوآوری؛ الگوی ایرانی فناوری

دانشگاه آزاد اسلامی پس از مهیاسازی زیرساخت‌های تحولات فناوری و ورود به ریل‌گذاری جدید دانشگاه در راستای اشتغال‌زایی دانش‌آموختگان و کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای و نیل به‌سمت دانشگاه کارآفرین و حل مسئله، سال 98 را با تغییر و بازتعریف رویکردها و جهت‌گیری‌های جدید در حوزه فناوری شروع کرد. یکی از تعابیری که رئیس و مدیران این دانشگاه از همان ابتدای سکانداری در اغلب جلسات و نشست‌ها به آن تأکید می‌کردند، «سرای نوآوری» است. در حقیقت سراهای نوآوری وظیفه انتقال کارکردهای پژوهشی دانشگاه به سوی کارکردهای فناورانه و کسب‌وکار را برعهده دارند.

دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تحقق بند 5 سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری، اقدامات ذیل راهبرد 3 نقشه علمی کشور و موارد ذیل راهبرد هفتم بند 7 سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها و در راستای آموزش و ترویج تفکر خلاق، ایده‌پردازی و توسعه فرهنگ نوآوری در کشور و تحقق کارآفرینی مبتنی بر نوآوری، شناسایی و حمایت از دانشجویان، متخصصان و استادان خلاق، نوآور و کارآفرین و فراهم‌سازی زمینه تجاری‌سازی دستاوردهای علمی آنها برای ورود به فعالیت‌های کارآفرینانه و همچنین خلق ارزش و تولید ثروت از فناوری و بسترهای لازم برای اشتغال دانش‌بنیان از طریق الگوی ایرانی- اسلامی «بازار فناوری و سرای نوآوری» اقدام کرد.

بازار فناوری هرآنچه که به‌عنوان زیرساخت‌ها و محل استقرار سراهای نوآوری، پردیس‌های پارک علم و فناوری، نهادهای مالی و شتاب‌دهنده‌ها و ساختارهای متقاضی شناخته می‌شود را در خود جای می‌دهد. سرای نوآوری نیز به عنوان یک نهاد اجتماعی از طریق ایجاد شبکه‌های فناوری ازجمله مدارس کسب‌وکار، شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد و ... با تمرکز بر یک حوزه فناورانه منجر به پیشرفت فعالیت‌های بوم کسب‌وکار و اقتصاد دانش‌بنیان می‌شود.

سرا‌های نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با ساختاری یکپارچه برای انسجام‌دهی به روند «ایده تا محصول» طراحی شده است. به‌نوعی که این طراحی شامل زیرساخت‌های فناوری و نوآوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، شتاب‌دهند، کسب‌وکار، ثبت اختراع و مراکز خدمات فناوری هستند. صورت‌های عملیاتی سراهای نوآوری پس از تشکیل معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری شکل جدی‌تری به خود گرفت.

اولین سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در واحد علوم و تحقیقات به‌منظور فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و باغبانی از ایده‌های نو و فناورانه و تبدیل آن به عرصه کارآفرینی و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در اواسط آبان ماه سال جاری افتتاح شد. مرکز رشد و نوآوری واحد علوم و تحقیقات قرار است با ۵۶ دفتر کار اختصاصی از ۴ تا ۴۰ مترمربع، ۱۱۴ صندلی اشتراکی و اختصاصی و یک سالن اجتماعات مجهز به ایده‌پردازان خدمات حمایتی ارائه کند.

تقویت ظرفیت‌های صنعتی و تلفیق فناوری در صنایع منطقه

سراهای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی براساس ظرفیت‌های آموزشی و پژوهشی، فناوری واحدهای دانشگاهی و پتانسیل‌های منطقه‌ای منطبق بر آمایش سرزمینی فعالیت می‌کنند؛ به‌طوری که صنایع مرتبط و پرفروغ مناطق در این سراها تقویت و فناوری‌های نوین در روند صنعت و بازار تأثیر بگذارد. به‌عنوان مثال دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در راستای برنامه علمی «کفش و چرم» مأموریت گرفته است؛ لذا راه‌اندازی سرای نوآوری با موضوعیت «کفش و چرم» در این واحد دانشگاهی مقرر و مصوب شده است. در مثالی دیگر می‌توان به سفر معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری به شهر ملایر و تأکید وی به راه‌اندازی سرای نوآوری «مبل و منبت» در راستای تقویت صنایع سنتی و رونق این صنعت توام با فناوری در این منطقه اشاره کرد.

تعبیر دیگری که می‌توان برای سراهای نوآوری متصور شد «دانشکده‌های فناوری» است. با این فرق که سراها در حوزه‌های تخصصی فعالیت خواهند کرد؛ ولی دانشکده‌ها در معنای نزدیک صرفاً در زمینه‌های موضوعی فعالیت می‌کنند. مدلی که امروز با نام سراهای نوآوری از آن سخن به میان آمده است ضمن اینکه کارکردهای تسهیل کسب‌وکار و روندسازی «ایده تا محصول» در آن صورت گرفته، محلی برای گردهم آمدن اهالی صنعت و دانشگاه تلقی می‌شود.

سراهای نوآوری نردبانی برای ورود به نسل سوم دانشگاه‌هاست

شاید بتوان سراهای نوآوری را نیاز و خلأ اساسی دانشگاه‌های امروز دانست. کارکردهای ناقص و معیوب پژوهشی و گاهاً صرف آموزشی دانشگاه‌ها آسیب‌هایی در بین دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاهی ایجاد کرده که امکان جبران آن بعضاً بسیار سخت است. سراهای نوآوری کاتالیزوری برای تحول و پلی برای عبور و انتقال دانشگاه به نسل سوم نظامات آموزش عالی به‌شمار می‌رود. ایجاد فضاهای اشتغال و زمینه کسب‌وکارهای فناورانه توسط سراها می‌تواند پیشران مهمی در رونق دانش‌بنیان و اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی شود.

تمرکزگرایی فناورانه در سراهای نوآوری

سراهای نوآوری با تمامی کارکردهای اصلاح‌گر و زیرساختی در حوزه فناوری، چندی پیش از سوی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به واحدها و مراکز دانشگاهی ابلاغ شد. آموزش‌های فناوری و خلاقیت، مدارس کسب‌وکار، مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد، پارک علم و فناوری و بهره‌گیری از زیرساخت‌های آزمایشگاهی، کارگاهی و تحقیقاتی، زیرساخت‌های تجاری‌سازی، زیرساخت‌های حقوقی و زیرساخت‌های مالی با تمرکز بر یک حوزه فناورانه ذیل سراهای نوآوری تعریف شده است.

ایجاد بستر مناسب برای کارآفرینی، توسعه کسب‌وکار و تجاری‌سازی محصولات، ایجاد زمینه مناسب برای به‌روزرسانی خلاقیت و بستری برای رشد و پرورش ایده‌های نو بر مبنای دانش و ایجاد ارتباط بین دانشگاه، صنعت و دولت از جمله اهداف ایجاد سراهای نوآوری به شمار می‌رود.

بازار فناوری و سرای نوآوری الگویی است که جامعیت اکوسیستم‌های فناورانه را در نظام آموزش عالی تثبیت می‌کند. رویکردهای دانشگاه آزاد اسلامی در فصل جدید محرکی برای احیای تمدن اسلامی و فرهنگ‌سازی تمدن نوین خواهد شد؛ چراکه دانشگاه مبدأ همه تحولات نخبگانی کشور است.

انتهای پیام/