گروه دانشگاه ایسکانیوز: با اینکه ادیان آسمانی، انسان را اشرف مخلوقات می‌دانند، با اینکه نظریات زیستی همچون نظریه تکامل، انسان را کامل‌ترین شکل آفرینش می‌داند، با اینکه نظریه انتخاب طبیعی معتقد است انسان به دلیل انطباق با انواع شرایط توانسته بر زمین مسلط شود؛ اما در گذر زمان تمام این فرض‌های بنیادین به چالش کشیده شده و انسان در حال از دست دادن کره زمین است.
سلطه ما بر زمین رو به پایان است و موجودات زنده و غیر زنده جدیدی به‌زودی جایگزین ما خواهند شد. سیستم‌ها و سامانه‌های دفاعی و امنیتی ما رو به افول هستند. تغییرات سریع محیطی با تغییرات کُند زیستی-بدنی و اجتماعی ما ناسازگار است. سرعت تغییرات محیط بسیار بیشتر از سرعت تغییرات ماست. به‌زودی مزیت‌های رقابتی خود را از دست خواهیم داد و موجودات جدیدی، سهم زیستی ما از بازار کره زمین را تصاحب خواهند کرد.
پیامدهای گسترده سلطه بشر بر کره زمین به عنوان «آنتی تز» عمل کرده و به نابودی «تز» که انسان باشد، کمک خواهد کرد. قارچ‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها و انواع موجودات ریز با به‌دست آوردن سطح قابل توجهی از هوشمندی و انطباق با محیط و تغییرات محیطی، توانسته‌اند سلطه انسان بر کره زمین را به چالش بکشند. تغییرات گسترده محیطی که روزی دایناسورها را از روی کره زمین حذف کرد، اکنون با سرعت بیشتری با خلق شگفتی‌سازهای غافلگیرکننده در حال حذف انسان است.
قابلیت‌های زیستی انسان برای ادامه زندگی در کره زمین با ماهیت و سرعت تغییرات محیطی سازگار نیست. تغییرات اقلیمی تنها موردی از صدها تغییر گسترده‌ای است که باعث فعال شدن بازیگران و رقبای جدیدی علیه سلطه انسان در کره زمین شده است. کرونا ویروس و انواعی از بیماری‌های میکروبی، ویروسی، قارچی و ... در حال گسترش با سرعتی غافلگیرکننده هستند و واقعیت این است که سیستم‌های انسانی برای مواجهه با این طغیان‌ها، آمادگی ندارند.
سیل، زلزله، طوفان، گرما و سرمای شدید و... روز به روز بیشتر و بیشتر سیستم و سازوکارهای دست‌ساز انسان را نابود کرده و حیات انسان را تهدید می‌کنند. پیشران‌های جدیدی در حال ظهور و قدرت گرفتن هستند که عصر جدیدی را رقم خواهند زد؛ «عصر بدون انسان». پیشران‌هایی که یا حاصل پیامدهای سلطه انسان بر زمین هستند، یا حاصل تغییرات محیطی.
به نظر می‌رسد قبل از آن‌که موجودات فرازمینی به سلطه ما در زمین پایان بدهند، موجوداتی زمینی قدرت را در این کره به دست خواهند گرفت؛ چه‌بسا کرونا ویروس‌ها یکی از «نشانک‌های ضعیفی» هستند که خبر از این تغییر بزرگ می‌دهند.
تمام مؤلفه‌های سازنده آینده خبر از پایان سلطه انسان بر زمین دارد
تصویر ذهنی انسان از پایان جهان روز به روز در حال پررنگ‌تر شدن است. این پایان به اشکال مختلفی ترسیم می‌شود؛ پایان فاجعه‌بار زیستی یا تسخیر.
روندها و کلان‌روندهای اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حاکی از فروپاشی گسترده‌ای است. اقتصاد جهان بین نظم و بی‌نظمی در نوسان و سیاست و ساختارهای سیاسی رو به افول است. ساختارهای اجتماعی در حال فروپاشی هستند.
رویدادها و رخدادهای غافلگیرکننده روز به روز تعدادشان بیشتر می‌شود و گستردگی و اثرگذاری‌شان افزایش می‌یابد. غافلگیری‌شان هم بیشتر می‌شود. هر سال با تعداد بیشتری از غافلگیری‌ها و رخدادهای گسلنده روبرو هستیم و برنامه‌ریزی‌های ما تاب و توان تحمل آنها را ندارد.
اقدامات و برنامه‌های ما روز به روز بیشتر به سمت واگرایی و بی‌نظمی سوق داده می‌شود. کنش و اقدام جمعی کم‌رنگ‌تر، اثرگذاری اقدامات‌مان کمتر و اقدامات مخرب با هدف بهره‌برداری‌های خودخواهانه بیشتر شده است، در نتیجه کنش‌گری انسان برای حفظ سلطه خود بر کره زمین، شیب منفی به خود گرفته است. ما منابع حیاتی زمین را با سرعت باورنکردنی مصرف می‌کنیم. ما اقلیم و الگوهای منظم محیطی را برهم می‌زنیم و در نتیجه باعث فعال شدن نفرین‌های (انواع ویروس ها و ...) چند هزار ساله می‌شویم.
مسافران محترم، در نهایت تأسف و تأثر باید اعلام کنم که ما در سراشیبی سقوط قرار گرفته‌ایم، لطفاً کمربندهای ایمنی را ببندید، به صندلی‌های خود تکیه بدهید و برای برخوردی مرگبار آماده شوید. از طرف خلبان و خدمه، پایان خوشی برای همه آرزومندیم!
* پژوهشگر پسادکتری دانشگاه تهران
