سحر کوثری در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، درباره آینده آموزش و پژوهش در ایران با توجه به شیوع ویروس کرونا و تعطیلی دانشگاهها اظهار کرد: اگر بخواهیم آموزش و پژوهش را جدا از یکدیگر در نظر بگیریم، پژوهش کمتر وابسته به بحرانهای کنونی است؛ اما در بحث آموزش با چالشهایی روبرو هستیم که ابعاد مختلفی دارند؛ یکی پذیرش فناوری است که شاید بیشتر در استادان ما نمود داشته باشد، البته بخشی هم در خانوادهها قابل مشاهده است. در نسل جدید کمتر بحث پذیرش فناوری مطرح است.
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر مانند چین، از ابتدا تا انتهای برنامهای مدون در سطوح مختلف دارند. آنها آموزش الکترونیکی (e-learning) را از مقطع ابتدایی تا متوسطه و دانشگاه با برنامهریزی مشخصی دنبال میکنند. در واقع دانشآموزی که دو ماه قرنطینه است، برنامه روزانه او کاملاً معین است و البته برنامهریزی آنها فقط منوط به آموزش رسمی نیست. تمام بازیگران حوزه آموزش با پذیرش فناوری، آمادگی لازم را از قبل کسب کردهاند. دانشآموز نمیتواند بر موضوعی مسلط شود، وقتی خانواده و معلمان به سطح استاندارد فناورانه نرسیده باشند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور خاطرنشان کرد: بخشی از ماجرا، درونسازمانی است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش باید درگیر موضوع شوند و بخشی دیگر نیز برونسازمانی محسوب میشود؛ آیا زیرساختهای ما پاسخگوی آموزشها در حوزه آموزش الکترونیکی هستند؟ آیا «E»ها از جمله «e-learning» و «e-government» جزو اولویتهای فناورانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بودهاند؟
آموزش الکترونیکی باید جزو اولویتهای وزارت ارتباطات قرار میگرفت
کوثری بیان کرد: یکسری از موضوعات و چالشها به لایههای فردی، خانوادگی و درونسازمانی برمیگردد؛ اما بعضی از چالشها به بحثهای برونسازمانی و برونوزارتی مربوط است؛ بنابراین اگر میخواهیم مثل سایر کاربردهای ارتباطات و فناوری اطلاعات، «e-learning» نیز داشته باشیم، باید آموزش الکترونیکی از قبل جزو اولویتهای فناورانه وزارت ارتباطات قرار میگرفت و بسترهای لازم فراهم میشد. در واقع باید ابتدا دوره آزمایشی «pilot» را میگذراندیم تا آمادگی لازم ایجاد شود.
وی افزود: اکنون نیز اگر میخواهیم به سطح مطلوبی برسیم، باید خیلی زود تمام ابعاد موضوع را بررسی کنیم و توانمندیهای لازم را در لایههای مختلف سیاستگذاری راهبردی و عملیاتی ببینیم. نمیتوانیم به لایه عملیاتی و اجرایی فکر کنیم، در حالی که در لایه سیاستگذاری یا راهبردی مشکل داریم؛ بنابراین باید تمام جوانب را با دیدی جامع کنار همدیگر ببینیم؛ اتفاقی که در کشورهای پیشرفته رخ میدهد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با اشاره به ابعاد فرهنگی آموزش الکترونیکی گفت: برنامه کودکی که در چین قرنطینه است، از وقتی بیدار میشود مشخص است. او بعد از صرف صبحانه باید آماده شرکت در کلاسهای الکترونیکی شود. شاید تمام زمان را برای آموزش پای تلویزیون، لپتاپ یا تبلت بنشیند؛ اما آموزش او فقط شامل دروس رسمی نیست؛ بلکه ورزش، موسیقی و ... را نیز در آموزش الکترونیکی و بستر مبتنی بر اینترنت در نظر میگیرند. آنها از قبل با دانشآموزان تمرین کردهاند و زیرساختهای لازم نیز مهیا شده است.
کوثری یادآور شد: در کشورمان بهویژه شهرستانها و روستاها، مقداری تأخیر (lag) زمانی داریم که در لایههای مختلف مشهود است. بحران کرونا میتواند فرصتی تلقی شود تا فاصله بهوجود آمده با استاندارد جهانی را با شتاب بیشتری طی کنیم. با توجه به اهرم نیاز و تقاضا میتوانیم سریعتر به وضعیت مطلوب، تغییر مکان (shift) دهیم و به سطح رضایتبخش برسیم.
تغییر، کمیت و کیفیت آموزش را تحت تأثیر قرار میدهد
وی در مورد ظرفیتهای سیستم آموزش عالی ایران برای حفظ و ارتقای کیفیت در صورت ادامهدار بودن اپیدمی کرونا گفت: نمیتوان انکار کرد آموزش در کشور ما تاکنون بیشتر به شیوه سنتی پیش رفته است. وقتی میخواهیم تغییراتی اساسی ایجاد کنیم، باید بپذیریم کیفیت و کمیت آموزشی با توجه به قابلیتهای موجود که در سطوح مناطق مختلف داریم، تحت تأثیر قرار میگیرد. دانشآموزان، خانوادهها، معلمان، دانشجویان و استادان با سیستم سنتی خو گرفتهاند. اگر بخواهیم در شرایط بحرانی، مسیر جدیدی را طی کنیم، طبیعتاً همه در لایههای مختلف تأثیر میپذیرند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تأکید کرد: وضعیت کنونی را میتوان فرصتی در تمام سطوح در نظر گرفت؛ چراکه اثربخشی ملموسی بعداً احساس خواهد شد. البته همانطور که گفتم پژوهش کمتر در این شرایط تحت تأثیر قرار میگیرد؛ اما آموزش کاملاً متأثر خواهد بود. در حال حاضر در فضای آزمایشی (pilot) قرار داریم که البته ناخودآگاه در این فضا قرار گرفتهایم.
کوثری در پایان گفت: باید چالشهای درونوزارتی، برونوزارتی، خانوادگی و فردی را شناسایی کنیم تا بعدها بتوانیم به سطح مطلوبی برسیم. فضا فراهم شده تا چالشها و ضعفها را استخراج کنیم؛ اما همانطور که اشاره کردم خودخواسته در این فضا قرار نگرفتهایم و ناخواسته وارد فضای پایلوت شدهایم.
انتهای پیام/