به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، توسعه عدالت آموزشی همواره یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب اسلامی ایران بوده که در قانون اساسی کشور، تاکیدات فراوانی مبنی بر لزوم اجرای آن شده است. در واقع این موضوع یکی از بحث‌های استراتژیک و مهم نظام اسلامی محسوب می‌شود که کارشناسان و مسئولان نظام آموزش عالی کشور، سالیان متمادی برای تحقق آن به بحث و تبادل نظر پرداخته‌اند.

به گفته کارشناسان، عدالت آموزشی می‌تواند زمینه را برای تحقق عدالت اجتماعی نیز فراهم کند؛ چرا که برای دست یابی به یک جامعه پویا و توسعه یافته، مسئله عدالت در حوزه‌های مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است و بدون شکل گیری یک جامعه عدالت محور، دست یابی به جامعه‌ای آرمانی امری ناممکن خواهد بود.

کارشناسان حوزه آموزش عالی، ایجاد فرصت‌های یادگیری برای تمامی اقشار جامعه و تعادل و توازن در این حوزه را به عنوان مفهوم اصلی عدالت آموزشی تلقی می‌کنند؛ درواقع هر دانش آموز، بسته به ظرفیت‌ها و امکاناتی که در اختیار دارد، باید از لحاظ آموزشی رشد و پرورش پیدا کند و در حد توانایی‌ها و استعدادهای خود، رشد علمی و آموزشی داشته باشد.

اما با گذشت 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام آموزش عالی کشور باوجود تلاش‌های فراوان، همچنان نتوانسته است به صورت تمام و کمال به این هدف دست پیدا کند؛ درحال حاضر بخشی از مناطق محروم کشور به دلیل عدم برخورداری از امکانات و زیرساخت‌ها، از وضعیت آموزشی مناسبی برخوردار نیستند که این امر زمینه را برای ترک تحصیل و ورود زودهنگام آن‌ها به بازار کار فراهم کرده است.

با این تفاسیر اما نمونه‌های موفقی نیز در حوزه عدالت آموزشی در کشور وجود دارند که توانسته‌اند میزان قابل توجهی از اهداف نظام اسلامی در زمینه توسعه عدالت آموزشی و ایجاد شرایط آموزشی یکسان برای تمامی اقشار جامعه را محقق کنند. مدارس سما که زیر نظر معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارند، از جمله نمونه‌های موفق نظام آموزش عالی کشور محسوب می‌شوند که در طول این سال‌ها، نقش مهمی را توسعه عدالت آموزشی در کشور ایفا کرده‌اند.

توازن زیرساخت‌های آموزشی در تمامی نقاط کشور

سازمان سما سال 1373 با هدف کمک به وزارت آموزش و پرورش کشور تاسیس شد که درحال حاضر با دارا بودن 714 مدرسه فعال و حدود 118 دانشکده فنی و مهندسی، بخش مهمی از بار آموزش و پرورش کشور را بردوش می‌کشد. این سازمان پس از تغییرات مدیریتی در بدنه دانشگاه آزاد اسلامی، فعالیت خود را زیر نظر معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی این دانشگاه ادامه داد.

این مدارس با داشتن نزدیک به 100 هزار دانش آموز و حدود 60 هزار دانشجو در دانشکده‌های فنی و مهندسی، پرورش و آموزش بخش مهمی را از جامعه را برعهده گرفته است؛ واحدهای سما حتی در دورترین نقاط کشور از سیستان و بلوچستان تا آذربایجان شرقی و غربی گسترش یافته و ظرفیت‌های آموزشی را برای تمامی اقشار جامعه فراهم کرده است. مدارس سما در بیش از 100 شهرکوچک و بزرگ فعالیت دارند و دارای امکانات آموزشی و پرورشی منحصر به فردی هستند.

سید محمد بطحایی معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی نیز خبر از تاسیس 110 مدرسه جدید تا پایان سال 1400 خبر داده است. وی در این باره می‌گوید: «مدارس سما باید به گونه ای باشند که مختصات سند تحول کاملاً در آن‌ها مستقر و در حد و اندازه مدارسی مانند دارالفنون تهران، سعادت بوشهر و مروی باشند. در واقع مدارس سما باید مبتنی بر تعلیم و تربیت اسلامی در جامعه باشند».

نکته مهم دیگر مدارس سما، حضور در مناطق مرزی و محروم کشور است؛ به طوری که این مدارس در شهرستان‌های زاهدان، زابل، سراوان، ایرانشهر و چابهار در استان سیستان بلوچستان، دارای مدرسه و دانشکده فنی و مهندسی است. به گفته مسئولان، مدارس سما در مناطق محروم کشور توسعه بیشتری خواهد یافت.

توسعه مضامین تربیتی و فرهنگی

یکی از مهم ترین نقاط قوت مدارس سما، توجه به رشد اخلاقی، تربیتی و فرهنگی دانش آموزان است؛ درواقع مدارس سما بر خلاف بسیاری از مدارس، به تمامی ابعاد وجودی دانش آموزان توجه دارند و به دنبال رشد آن‌ها در تمامی جوانب هستند. امروزه بسیاری از مدارس، صرفا بر رشد و ارتقای بعد آموزشی دانش آموزان تمرکز دارند، اما مدارس سما سعی کرده‌اند با شناسایی استعدادهای دانش آموزان در زمینه‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و علمی انگیزه را برای رشد و تعالی آن‌ها در ابعاد مختلف فراهم کنند.

کشف استعدادهای دانش آموزان در زمینه‌های هنری از جمله تئاتر، موسیقی سنتی، مداحی و سرود، از دیگر اقدامات این مدارس در راستای توجه به ساحت‌های مختلف دانش آموزان است. تئاتر و سرود دانش آموزان سما در مسابقات منطقه‌ای و استانی، همواره حائز رتبه‌های برتر می‌شود.

برگزاری مسابقات قرآنی «طرح قدس»، یکی از نمونه‌های موفق مدارس سما، در رشد اخلاقی و معنوی دانش آموزان است که همه ساله با آغاز سال تحصیلی در کلیه مدارس سمای سطح کشور برگزار می‌شود؛ کارکنان و دانش آموزان سما می‌توانند در زمینه‌های قرائت، ترتیل، تجوید و تفسیر قرآن کریم در این مسابقات شرکت کنند. حوزه‌های نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، صحیح خوانی و انشای نماز و اذان و اقامه، از دیگر بخش هایی است که متقاضیان می‌توانند در آن شرکت داشته باشند. برندگان این مسابقات جوایز نقدی و غیر نقدی از جمله سفر به اماکان زیارتی دریافت می‌کنند.

افتخار آفرینی دانش آموزان سما در حوزه ورزش و تربیت بدنی نیز، همواره نقطه عطفی برای این مدارس بوده است؛ مدارس سما تابستان هرسال با تشکیل پایگاه تابستانی، علاوه بر کلاس‌های درسی، کلاس‌های ورزشی را در رشته‌های مختلف از جمله آموزش فوتسال، شنا، والیبال، بسکتبال، پینگ پونگ و... برگزار می‌کنند که دانش‌آموزان با شرکت در این کلاس‌های ورزشی، خود را برای مسابقات در سطح منطقه، استان و کشور آماده می‌کنند. کلاس‌های ورزشی مدارس سما معطوف به فصل تابستان نیست بلکه در ایام سال ادامه دارد. این موضوع سبب شده است که مدارس سما در طول هرماه، حداقل 2 یا 3 افتخار ورزشی را کسب کند. برگزاری لیگ برتر فوتبال در حیاط برخی از مدارس سما و مسابقات والیبال میان دانش آموزان و دبیران، از دیگر فعالیت‌های است که شور و نشاط دانش آموزان در مدت زمان حضور در مدرسه را در پی خواهد داشت.

به گفته محمد علی بطحایی رویکرد اصلی مدارس سما، پیاده‌سازی «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» است؛ چرا‌که به عنوان یک نقشه راه، می‌تواند افق‌های روشن در ارتقای کیفیت این مدارس را ترسیم کند.

گام نهادن در عرصه پژوهش و فناوری

مدارس سما سعی کرده‌اند طی سال‌های گذشته، نقشه راهی را برای ارتقای پژوهش و فناوری و شناسایی استعدادهای درخشان در این حوزه فراهم کنند. تقریبا بیشتر مدارس سما دارای آزمایشگاه فیزیک، شیمی و زیست شناسی هستند که دانش آموزان علاوه آموزش تئوری دروس، به فعالیت‌های عملی و آزمایشگاهی نیز می‌پردازند. در واقع آزمایش‌های فیزیک، شیمی و زیست شناسی مندرج در کتب درسی دانش آموزان، به طور کامل در این آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود.

این امر موجب شناسایی دانش آموزان مستعد در زمینه‌های علمی و پژوهشی شده است؛ دانش آموزان مستعد و پژوهشگر، این امکان را دارند که طرح‌های علمی و پژوهشی خود را در نمایشگاهی دانش آموزی که همه ساله در ایام الله دهه فجر برگزار می‌شود، در معرض دید والدین و مسئولان سما قرار دهند. علاوه بر این نمایشگاه، دانش‌آموزان پژوهشگر می‌توانند با شرکت در مسابقات علمی از جمله جشنواره سینا، سطح طرح پژوهشی خود را مقایسه با دیگر رقبا ارزیابی کنند.

سال گذشته دانش آموزان سما در جشنواره بین المللی پروژه های دانش‌آموزی سینا توانستند در بخش مسابقات، سخنرانی علمی و محتوای دیجیتال 21 رتبه برتر، در بخش سمینارهای پژوهشی 12رتبه برتر ودر بخش غرفه نمایشگاهی 5رتبه برتر را به خود اختصاص دهند. در این جشنواره بیش از 5 هزار دانش آموز در هزار و300 گروه دستاوردهای خود را ارائه دادند .240 گروه از دانش آموزان در بخش غرفه ،500گروه در بخش مسابقات و50گروه در بخش دیجیتال به رقابت پرداختند.

باشگاه پژوهشگران و نخبگان سما نیز کار جذب استعدادهای درخشان و حمایت از طرح‌های پژوهشی دانش آموزان را برعهده دارد؛ این باشگاه با صدور کارت عضویت برای هر دانش آموز، فعالیت‌های علمی و پژوهشی آن ها را به وسیله ارتباط با مسئولان فراهم می‌کند. دانش آموزان پژوهشگر سما در نمایشگاه‌های بین المللی و داخلی با حمایت این باشگاه‌، دستاوردهای علمی و پژوهشی خود را در معرض بازدید عموم قرار می‌دهند.

استعدادهای درخشان دانشگاه آزاد در مسابقات بین المللی نیز افتخار آفرینی داشته‌اند؛ به طور مثال درجشنواره جهانی آی مت ۲۰۲۰، «سلاله درستکار» دانش آموز پایه سوم دبستان دخترانه سما رتبه قهرمان قهرمانان و «یزدان حبیبی» دانش آموز پایه سوم دبستان پسرانه سما شیروان رتبه قهرمان در رده سنی C را به‌دست آوردند. همچنین مهسا کریم زاده و مهدیار جعفری دانش آموزان پایه سوم و اول دبستان دخترانه سما شیروان مقام سوم پک سبز و پک ابی این مسابقات را کسب کردند.

سکانداران معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی، به دنبال بسترسازی اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به وسیله مدارس سما هستند؛ این سند به ساحت‌های 6 گانه دانش آموز برای رسیدن به یک مدرسه ایده آل و تراز انقلاب اسلامی تاکید دارد. به همین دلیل مدارس سما سعی کرده‌اند در کلیه فعالیت های خود، تمامی ابعاد فردی و اجتماعی دانش آموزان را مورد توجه قرار دهند و زمینه را برای رسیدن به مدرسه‌ای در تراز انقلاب اسلامی فراهم کنند.

انتهای پیام/