رنگین‌پوستان روی پرده نقره‌ای

سینما در نمایش چهره رنگین‌پوستان بعد از ادبیات یکی از هنرهای مهم محسوب می‌شود. به بهانه اتفاقات اخیر در آمریکا چند فیلم سینمایی مرتبط با تبعیض‌نژادی را مرور کرده‌ایم.

به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، طبق آیه قرآن (اعراف/12) اولین وجودی که به نژاد خود مباهات کرد، شیطان بود. موجودی که در برابر فرمان خدا برای سجده بر آدم طغیان کرد و از آن زمان مطرود درگاه حق شد. این عمل قبیح(فخر به نژاد) امروزه با عنوان نژاد پرستی در دنیا شناخته می‌شود. کاری که موجب تحقیر عده‌ای از انسان‌ها می‌شود آن هم به خاطر اینکه رنگ پوستشان با دیگران تفاوت دارد. حکایت این ماجرا در گوشه‌ای از جهان یعنی آمریکا بسیار جالب و شنیدینی است؛ زیرا کشف و فتح این قاره همراه با کشتار نژادپرستانه‌ای بود که هنوز از آن در تاریخ با وحشت یاد می‌شود. اما هنر برای نقد این نگاه مذموم به کمک آمده و قدم‌هایی برای زدن آن برداشته است.

*تحریم یک قیام!

ساخت اثرهای ماندگار سینمایی جزو این دسته از اقدامات بوده است. «تولد یک ملت» به کارگردانی نت پارکر که در سال2016 اکران شد داستان زندگی نت ترنر یکی از جنجال برانگیزترین شخصیت‌‌های تاریخ ایالات متحده است. وی در سال 1831 با همراهی عده‌ای از سیاه پوستان به دلیل به تنگ آمدن از اوضاعی که سفید پوستان علیه سیاه پوستان به وجود آورده‌اند شورشی را ساماندهی می‌کند که بعدها به «قیام ساوتهمتون» مشهور می‌شود. این فیلم هم مورد تحسین و تمجید قرار گرفت و در جشنواره مستقلی مثل ساندنس جایزه برد و هم با اعتراض زیادی مواجه شد و جشنواره‌های بزرگ دنیا، آن را تحریم کردند؛ اما آثار دیگری هم در ژانر ضد نژادپرستی شاخته شده‌اند.

*دفاع در شهر نژادپرستان

آتیکاس فینچ وکیل ساده‌ای است که در دادگاه شهر کوچک مِیکوم در ایالت آلاباما از جوان سیاه‌پوستی به نام تام رابینسون به اتهام تجاوز به یک دختر سفیدپوست در شهری که مردمش به نژادپرستی مشهور هستند، دفاع می‌کند و این آغازی است بر یک رفتار آزادانه که در فیلم «کشتن مرغ مقلد» به نمایش درآمده است. کشتن مرغ مقلد نام فیلمی آمریکایی به کارگردانی رابرت مالیگن محصول سال ۱۹۶۲ است که بر اساس رمانی به همین نام اثر هارپر لی ساخته شده است. در سال ۱۹۹۵ این فیلم در فهرست ملی ثبت فیلم قرار گرفت. این فیلم همچنین در فهرست بزرگ‌ترین فیلم‌های آمریکایی تاریخ دهمین سالگرد بنیاد فیلم آمریکا در رتبه بیست و پنجم قرار گرفت.

*در خدمت رنگ سفید

«12 سال بردگی» ساخته استیو مک کوئین حقیقت بردگی در آمریکا را به رخ کشانده است. داستان این فیلم زندگی سولومون نورثوپ، سیاه پوستی که در اوج دوران برده‌داری آمریکا، از یک انسان آزاد، خوشبخت و خانواده‌دار به برده‌ای در خدمت اربابان سفیدپوست تبدیل می‌شود و دوازده سال رنج می‌کِشد. استیو مک کوئین با این فیلم به خوبی توانسته حق مطلب را درباره تاریخ برده‌داری در ایالات متحده ادا کند.

*سفید و سیاه کنار هم

«جانگوی از بند رها شده» یکی دیگر از آثار ساخته شده در نقد نژادپرستی است. فیلم داستان برده‌ای به نام جانگو (جیمی فاکس) است که یک شب در حال انتقال با برده‌های دیگر توسط دندانپزشکی سفیدپوست به نام دکتر شولتز آزاد می‌شود. جانگو بلافاصله می‌فهمد شولتز جایزه بگیر است و شولتز هم که شستش خبردار می‌شود جانگو آدم باهوش و با انگیزه‌ای است از او می‌خواهد در به دام انداختن چند نفر، او را کمک کند و در عوض قول می‌دهد برای آزاد کردن زن جانگو که در اسارت اربابی بی‌رحم به نام کالوین کندی(لئوناردو دی کاپریو) است به او کمک کند. این فیلم در 5 پخش در اسکار نامزد شد و برای بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برنده اسکار شد.

*روایت یک رهبر

اما اثر دیگری که در نقد نژاد پرستی ساخته شده «سلما» نام دارد. این فیلم آینه‌ای است تمام عیار از اتفاقاتی که نیم قرن از تاریخ آمریکا را تحت‌تأثیر خود قرار داده است؛ داستان برابری خواهی سیاه‌پوستان در حوزه اجتماعی و حقوق شهروندی. داستان فیلم مقطعی سه ماهه از زندگی و مبارزه مارتین لوتر کینگ رهبر افسانه‌ای و الهام بخش سیاه‌پوستان را روایت می‌کند. مردی که یک تنه در مقابل سفیدپوستان و نژادپرستان افراطی ایستادگی کرد تا زندگی بهتری برای مردم سیاه‌پوست آمریکا فراهم کند و عاقبت به‌دست یکی از همان سفیدپوستان افراطی نیز به قتل رسید. این فیلم به کارگردانی ایوا دوورنی است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. این فیلم نامزد دریافت جوایز بهترین فیلم و بهترین کارگردان در جوایز گلدن گلوب و جوایز سال منتقدان شده ‌است.

*تغییر با ورزش

«42» فیلم مهم دیگری است که در نقد نژادپرستی ساخته شده و روایت جالبی دارد. این فیلم داستان واقعی بازیکن سرشناس بیسبال به نام جک رابینسون (در فیلم با بازی چدویک بوسمن) است که با ورودش به تیم بروکلین داجرز و حضور قدرتمندش در این تیم، سبب شد تا واژه نژادپرستی که در آن زمان رایج بود، تحت تاثیر حضور او قرار بگیرد.

*زندگی یک مسلمان

«مالکوم ایکس» فیلمی در ژانر زندگی‌نامه‌ای به کارگردانی اسپایک لی در مورد فعال مسلمان آفریقایی آمریکایی، مالکوم ایکس است که در سال ۱۹۹۲ منتشر شد. دنزل واشینگتن در این فیلم در نقش مالکوم ایکس بازی کرده‌است. او که فعال سیاه‌پوست و مسلمان حقوق انسانی و مدافع حقوق آفریقایی آمریکایی‌ها بود به برابری انسان‌ها معتقد بود و برای آن مبارزه می‌کرد. در ۲۱ فوریه ۱۹۶۵ هنگامی که او در یکی از سالن‌های اجتماعات منهتن نیویورک سخنرانی می‌کرد سه مرد مسلح، او را از فاصله کم هدف ۱۵ گلوله قرار دادند و مالکوم ۳۹ ساله بلافاصله کشته شد.

فیلم‌های نامبرده شده تنها تعدادی از آثاری بودند که در سینما ساخته شده‌اند و هرکدام روایتگر بخشی از داستان نژاد پرستی هستند. کاری که این روزها جرقه اعتراضات سراسری را در آمریکا فراهم کرده و منجر به برافروخته شدن خشم عمومی علیه دولتمردان و نظام سیاسی آمریکا شده است. از این رو جرج کلونی بازیگر مشهور هالیوودی گفت: «بیماری همه‌گیر در کشور ما این (نژادپرستی) است و با گذشت ۴۰۰ سال هنوز واکسنی برای آن کشف نکرده‌ایم.»

تبعیض نژادی ویروس خطرناکی هست که توانایی دارد تا تمام ارکان اخلاق جامعه را به ویرانی بکشاند و چیزی از انسانیت باقی نگذارد. اخلاق ناپسندیده‌ای که در قاموس انسانیت هیچ جایگاهی ندارد. اینجا است که هنر باید با توانایی خود قلب‌های مردم را از زشت بودن چنین اخلاقی آگاه کند و نگذارد بین ملل دیگر گسترش پیدا کند. هرچند هنر قدم‌هایی برداشته اما گویا بازه هم جای کار دارد و باید بیشتر در این خصوص فعالیت شود.

انتهای پیام/

کد خبر: 1071189

وب گردی

وب گردی