تهران-ایسکانیوز : لیزینگ ها نامی آشنا برای مردم ایران هستند. اگر کسی تا به حال قصد خرید خودروداشته حتما با آگهی های لیزینگ برخورد کرده و با شرایط خرید اقساطی خودرو بویژه خودروهای لوکس آشنایی دارد . اما فعالیت لیزینگ ها فقط محدود به خودرو نیست وشما می توانید در زمینه خرید تجهیزات و ماشین آلات صنعتی و تولیدی ، پزشکی، مسکن، ویلا و ... به این شرکت ها مراجعه کنید و با گرفتن تسهیلات از امکان خرید اقساطی بهره مند شوید. اما آیا خرید کردن با استفاده از تسهیلات لیزینگی علاوه بر به صرفه بودن ، راحت و مطمئن هم هست یا نه؟!
نیازی نیست خودتان را خیلی به زحمت بیاندازید. اگر کلمه لیزنگ را در جستجو گرهای اینترنتی جستجو کنیدبا تعداد زیادی خبر مواجهخواهید شد که در آنها از کلاهبرداری های میلیونی و گاه میلیاردی برخی شرکت های لیزینگی مواجه می شوید. حال چه این موسسات کلاهبردار دارای مجوز قانونی باشند یا نباشند بد نیست با ما همراه شوید تا بعد از اطلاع از ی نمونه از این کلاهبرداری ها و با چگونگی نظارت بر شرکت های لیزینگی و قوانین انها اشنا شوید.

در حالی که هر از گاهی خبری تازه از کلاهبرداری شرکت های لیزینگی به گوش می رسد اما هم چنان شاهد تبلیغات گسترده و به نظر می رسد بدون نظارت این شرکت ها هستیم. این در حالی است که برخی از این شرکت های کلاهبردار حتی در وبسایت هایشان،خود را دارای مجوز معرفی می کنند و بطور گسترده در سطح شهر، رسانه ها و آگهی های تلویزیونی خود را مطرح می کنند . اینجا این سوال مطرح می شود که به راستی چه ارگان یا نهادی مسوول نظارت و رسیدگی بر شرکت های لیزنگ است. اگر شرکتی بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار مجوز رسمی فعالیت در حوزه لیزینگ از بانک مرکزی دریافت نکرده است، چرا اجازه تبلیغات گسترده در رسانه های نوشتاری و دیداری پیدا کرده و می کند.

برای نمونه چند روز پیش دادستان تهران خبر از دستگیری و بازداشت چهار نفر از مدیران یک شرکت لیزینگی به نام «نگین آفتاب خودرو» داد. این لیزینگ خودرویی از شاکیان بیش از 16 میلیارد تومان ودیعه گرفته و بیش از 1500 نفر شاکی داردکه این پرونده براي رسيدگي به شعبه پنجم بازپرسي دادسراي ناحيه 2 تهران ارجاع شد.اين شرکت از سال 89 فعاليت خود را در غرب تهران آغاز کرد که پس از پلمپ شدن شرکت شان اقدام به فعاليت دوباره در شرق تهران کرده بودند. مديران اين شرکت در سايت خود مدعي شدند، شرکت نگين خودرو آفتاب از سال 1389 با نيت خدمت به محرومان و اقشار کم‌درآمد جامعه به همت جمعي از خانواده‌ شهدا و روحانيون فعاليت خود را آغاز کرد.فعاليت اصلي شرکت نگين خودرو آفتاب فروش اقساطي خودرو است. به دليل فعاليت شرکت در حوزه فروش اقساطي، شرکت نگين خودرو آفتاب جزو شرکت‌هاي ليزينگ محسوب نمي‌شود و نياز به مجوز بانک مرکزي ندارد.

متهمان با گرفتن وديعه خودرو مدعي بودند خودروهاي ليزينگي را با شرايط مناسب به متقاضيان تحويل مي دهند. پس از تاخير در تحويل خودروها مالباختگان در دادسراي ناحيه 2 اقدام به طرح شکايت کرده و با دستور بازپرس شعبه پنجم دادسرا اين شرکت پلمپ شد.در ادامه تعدادي از مالباختگان با تجمع مقابل مجلس خواستار رسيدگي به مشکلاتشان شدند. به گفته تعدادي ازاين مالباختگان، اين شرکت تا کنون مبالغ بسياري را براي تحويل خودرو به متقاضيان دريافت کرده اما پس از گذشت مدت زمان بسيار نه خودرو به آنها واگذار شده و نه پول پرداختي برگردانده شده است. به گفته يکي ديگر از مالباختگان، از مديريت اين شرکت به مراجع قضايي شکايت و دفترثبت نام آن پلمپ شده اما مشخص نيست که زمان رسيدگي به اين پرونده چه مدت طول مي کشد. از سوي ديگر اين شرکت در سايت خود مدعي شده وکلاي شرکت در حال مذاکره با مراجع قضايي هستند و اين بحران به زودي رفع خواهد شد.

رییس پلیس آگاهی ناجا هم اخیرا به مردم هشدار داده که فریب مؤسسات و شرکت‌های تبلیغی فروش خودرو را نخورند و بدانند هیچ ارزانی بی‌حکمت نیست. سردار مقیمی با بیان این مطلب که ما نمی‌توانیم نظارتی بر لیزینگ‌ها داشته باشیم، گفته که: ما به مردم هشدار دادیم اما مردم توجه نکردند و باید متولیان که این شرکت‌ها را به وجود می آورند بر گردش و فعالیت آنها نظارت داشته باشند. اما سوال اینجاست که مجوز فعالیت شرکت های لیزینگ را چه نهاد یا ارگانی صادر می کند که حالا باید مسوولیت نظارت بر عملکرد آنها را هم بر عهده بگیرد؟

اگر شما به عنوان یک مخاطب قصد کسب اطلاعات از چگونگی تاسیس شرکت های لیزینگ و یا نام شرکت های لیزنگ دارای مجوز داشته باشید با یک بررسی کوتاه متوجه می شوید از نظر قانونی بانک مرکزی صادرکننده مجوز شرکتهای لیزینگ است. اگر به سایت بانک مرکزی سری بزنید می توانید نام شرکت های دارای مجوز یا در حال تمدید مجوز را در آنجا ببینید ولی نکته جالب این است که در بخش لیزینگ سایت بانک مرکزی هیچ اطلاعاتی دیده نمی شود وآخرین مصوبه های بانک مرکزی درباره شرکت های واسپاری یا لیزینگ به 7 سال پیش یعنی سال 1386 باز می گردد.

در لیست شرکت های لیزنگ دارای مجوز در حال حاضر نام 29 شرکت دیده می شود که 11 شرکت در سال جاری 93 مجوز خود را تمدید یا اخذ کرده اند. این 29 شرکت لیزنگی دارای مجوز از بانک مرکزی شامل : آتیه الوند،آریا دانا،افق اقتصاد،اقتصاد نوین، امید،انصار، ایران و شرق، ایرانیان،بازنشستگان مشرق زمین، بهمن، پاسارگاد، پارسیان، پیمان کارآفرین، توسعه تعاون، جامع سینا، خودرو غدیر، رازی ، رایان سایپا، سپهر پارس، سپهر صادرات،شهر، شید، صنعت و معدن، قهرمانان و پیشکسوتان ورزشی، کارآفرین، کارساز، ماشین آلات سنگین ایرانیان، ماشین آلات و تجهیزات پاسارگاد و ملت است.

شایان ذکر است که در دستورالعمل اجرایی تاسیس نحوه فعالیت و نظارت بر شرکت‌‌های لیزینگ که در یک مقدمه، 28 ماده و 12 تبصره در جلسه‌‌های 9 و 16تیرماه سال 86 به تصویب شورای پول و اعتبار رسیده است ،عملیات لیزینگ به فعالیت خرید اموال منقول و غیرمنقول توسط شرکت لیزینگ و انتقال و واگذاری آنها به متقاضیان از طریق روش‌های مختلف عقد اجاره و یا فروش قسطی اطلاق می‌شود.

چگونه یک شرکت لیزینگ مجوز فعالیت می گیرد
براساس این دستورالعمل شرکت‌های موضوع این دستورالعمل شرکت‌هایی هستند که فعالیت خود را خرید امور مورد درخواست مشتریان تولیدکنندگان و یا فروشندگان و واگذاری آنها به مشتریان از طریق اجاره و یا فروش قسطی قرار داده‌اند. بنابراین تولیدکنندگان و فروشندگانی که محصولات تولیدی و یا کالای خود را بدون واسطه به صورت قسطی یا اجاره واگذار می‌کنند مشمول مقررات این دستورالعمل نمی‌شوند. حداقل سرمایه برای فعالیت شرکت‌هایی که صرفا در زمینه کالاهای مصرفی با دوام، لوازم خانگی، تجهیزات رایانه‌ای و موارد مشابه فعالیت می‌کنند حداقل 20میلیارد ریال است.

شرکت‌هایی که به فعالیت در زمینه خودرو، سواری، وانت، مینی‌بوس، کامیون‌های سبک، ماشین‌آلات و تجهیزات راهسازی، ماشین‌آلات مورد نیاز کارخانجات و... می‌پردازند باید حداقل سرمایه 60میلیارد ریال را تامین کنند اما شرکت‌هایی که فعالیت در کالاهای سرمایه‌ای گران قیمت نظیر هواپیما، اتوبوس، تریلی، کامیون‌های سنگین، ماشین‌آلات سنگین مورد نیاز کارخانه‌ها و... می‌پردازند حداقل سرمایه یکصدمیلیارد ریال را نیاز دارند.

اشخاص حقیقی که قبل از تصویب این دستورالعمل به فعالیت لیزینگ پرداخته‌اند موظفند با تشکیل شرکت در چارچوب این دستورالعمل و اخذ مجوز از بانک مرکزی اقدام کنند شرکت‌هایی که قبل از تصویب این دستورالعمل به ثبت رسیده‌اند نیز مکلفند طرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل شرایط خود را با مفاد آن تطبیق داده و مدارک را جهت اخذ مجوز فعالیت ارسال کنند. بانک مرکزی در صورت لزوم نسبت به تمدید مهلت زمانی اقدام خواهد کرد.

در ماده 12 این دستورالعمل تصریح شده که شرکت تا قبل از اخذ مجوز فعالیت، مجاز به استفاده از هر عبارت و عنوانی که مفهوم تحت نظارت بودن بانک مرکزی را تداعی کند نیست. ماده 14 این دستورالعمل در مورد شرایط و نحوه فعالیت شرکت‌های لیزینگ تصریح دارد که اعطای تسهیلات توسط شرکت در چارچوب قرارداد اجاره و فروش قسطی برای واگذاری اموال منقول و غیر منقول مورد تقاضا به مشتریان صورت می‌گیرد. قیمت فروش قسطی و مبلغ کل اجاره‌بها در قراردادهای اجاره براساس نرخ مورد عمل شرکت از زمان تحویل کالا به مشتری تا زمان دریافت آخرین قسط بر مبنای روش مشخص محاسبه می‌شود و هزینه‌های مربوط به تامین و تدارک کالا تماما برعهده شرکت است.

در صورتی که نرخ سود و فرمول محاسبه برای شرکت‌های لیزینگ توسط شورای پول و اعتبار اعلام شود، نرخ مذکور حداکثر نرخ سود تسهیلات تلقی شده و استفاده از نرخ‌های کمتر توسط شرکت بلامانع است. مبلغ پیش‌دریافت شرکت صرفا به منظور اطمینان از خرید یا اجاره کالا توسط مشتری اخذ می‌شود. این مبلغ تا زمان خرید کالا توسط شرکت عندالمطالبه است. پرداخت هر مبلغی تحت عناوین سود علی‌الحساب، سود قطعی، سود دوران مشارکت و... به مانده مبلغ پیش‌دریافت ممنوع است. همچنین اخذ هر مبلغ دیگری تحت عناوین ودیعه، سپرده، ضمانت و نظایر آن توسط شرکت ممنوع است.
تخفیف قیمت کالا یا مبلغ کل مال‌الاجاره به لحاظ اخذ پیش‌دریافت متناسب با مدت و مبلغ آن تا زمان تحویل کالا بلامانع است.

براساس ماده 16 دستورالعمل فوق، شرکت موظف است قبل از انعقاد قرارداد 13 مورد را به صورت شفاف و بدون ابهام در سربرگ شرکت با درج تاریخ و ممهور به مهر شرکت به متقاضی ارائه کند. از جمله این موارد نرخ سود تسهیلات قیمت نقدی فروش، میزان پیش‌دریافت، نحوه تسویه حساب با مشتری در صورت انصراف، نحوه محاسبه قیمت فروش قسطی اموال، نحوه محاسبه اقساط در قراردادهای اجاره به شرط تملیک، تاریخ تحویل اموال به مشتری، انواع وثایق مورد مطالبه شرکت است. در عین حال زمان و نحوه انتقال مالکیت اموال به مشتری، نحوه محاسب خسارت ناشی از عدم ایفای تعهد طرفین، تعیین سایر هزینه‌ها (بیمه، ارزیابی، کارشناسی و نظایر آن)، نحوه رسیدگی به اعتراض‌ها و شکایات مشتری و امکان نقل و انتقال حقوق مشتریان به غیر نیز از دیگر موارد مندرج خواهد بود.

در صورتی که در خصوص نحوه محاسبه خسارت ناشی از عدم ایفای تعهد طرفین عدم ایفای تعهد از سوی شرکت لیزینگ صورت گرفته باشد خسارت مورد نظر باید شامل تفاوت قیمت بازار زمان تحویل کالا براساس مفاد قرارداد تنظیمی و قیمت کالا در زمان تحویل (در صورت افزایش قیمت) به اضافه هزینه فرصت ناشی از وجود مبلغ پیش‌دریافت از مشتری باشد که به عنوان وجه التزام در قرارداد پیش‌بینی و بلافاصله به خریدار مسترد شود. ماده 20 دستورالعمل، شرکت‌های لیزینگ را مکلف کرده که همواره حداقل 75درصد از منابع در اختیار خود را به تسهیلات اعطایی اعم از اجاره یا فروش قسطی تخصیص دهند و امکانات لازم برای تامین نقدینگی مورد روزمره خود فراهم کنند. در عین حال شرکت موظف است آمار و اطلاعات مورد نیاز بانک مرکزی را به نحوی که این بانک‌ تعیین می‌کند ارسال کند.