به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران(ایسکانیوز) رکود علمی استادان دانشگاهی و فارغالتحصیلان با آنچه آمار و ارقام نشان میدهد در تعارض است. از تولید چهاررقمی مقالات علمی در سال انتظار میرود انجام تحقیقات علمی اثرات مثبتی در سطح جامعه داشته باشد؛ اما آنچه با آن مواجهیم حاکی از اثر خنثی بخش زیادی از مقالات و فعالیتهای علمی بر وضع در کشور موجود است.
غلامحسین معماریان در گفتوگو با خبرنگار واحد دانشگاه ایسکانیوز گفت: اواسط دهه 60 که فعالیت در حوزه دانشگاه را آغاز کردم، تحقیقات علمی جایگاه و معنای امروز را نداشت. تالیف کتاب، تحقیق و مقالهنویسی اهمیت خود را پیدا نکرده بود و در دورهای با کمترین کارهای پژوهشی افرادی به درجه استاد تمام رسیدند. در جهت توقف این رویه، مسئولان سیاستهایی برای افزایش آمار و ارقام مقالههای علمی تدوین کردند. به دنبال این سیاستگذاریها ارائه مقاله ISI در اوایل دهه هشتاد اهمیت بیشتری یافت.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر کاربرد مقالات ارائه شده بیان کرد: همان سالهای نخست اعمال سیاستگذاریها در دانشگاه، عنوان کردیم که مقالات ISI غیر از افزایش ارقام درد و معضل دیگری را حل نخواهد کرد. با قرار گرفتن نشان دادن برتری علمی کشور در صدر اهداف، ارقام و کمیتها اهمیت بیشتری از محتوا و کیفیت پیدا کردند.
وی با اشاره به رقابت کاذب ایجاد شده بین دانشگاهها گفت: سیاستهای اتخاذ شده دانشگاهها را در مسیری پیش برد که رقابت بین آنها به رقابت در تعداد مقالاها تبدیل شد. بارها گفتیم که مقالات ISI مشکلی از بطن جامعه خودمان را حل نخواهند کرد. گویا عدهای هستند که فقط آمار را میخواهند تا برتری علمی را به هر شکلی نشان بدهند و اثبات کنند.
معماریان گفت: بالا رفتن تعداد مقالات یک کشور نشاندهنده پیشرفت نیست مگر آنکه نمود عملی مقالات را در جامعه ببینیم. تولیدات داخلی، رفع نیازهای جامعه یا کمک به تحقیقات بنیادی میتواند نمایانگر کاربردی بودن مقالات در سطح کشور باشد. مثلا در موضوع کرونا و کشف واکسن که احتیاج به تحقیقات بنیادی دارد انجام این مقالات ثمربخش خواهد بود؛ اما در علوم انتزاعی ارائه مقالات متعدد معضلی را حل نخواهد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت استادان را ناگزیر از عمل به معیارها دانست و افزود: قوانین میگویند اگر کسی بخواهد به عنوان استاد دانشگاه فعالیت داشته باشد باید تعداد مشخصی ساعات تدریس داشته باشد و تعداد مشخصی مقاله ارائه بدهد. استادان برای عمل به این معیارهای حاکم، فشارهایی را متحمل میشوند؛ به ویژه در رشتههای علوم انسانی که زمان و انرژی زیادی را میطلبد.
وی درباره تفاوت عملکرد فعلی دانشگاه با دهه شصت گفت: این حجم از مقالاتی که امروز شاهد آن هستیم نتیجه اجبار است. اگرچه سال 65 این آمار را نداشتیم اما همان تعداد فعالیتهای علمی پژوهشی کمی انجام میشد از روی علاقهمندی یا دغدغهمندی بود. قاعدتا کاری که از روی اجبار انجام شود مدت زیادی بازدهی خوبی نخواهد داشت. اگرچه تشویق، ترغیب و چارچوبی برای نحوه عملکرد فعالان علمی ضرورت دارد اما قانونگذاری تنها راه اهداف علمی نیست.
معماریان گفت: اگر عملکرد بهتری در پرورش و جذب نیروهای متخصص وجود داشت و مستعدان و علاقهمندان فعالیتهای علمی مدیریت میشدند، نتایجی به مراتب بهتر از نتایج فعلی شامل حال همه میشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ضمن اشاره به تلاشهای فعالان دانشگاهی بیان کرد: البته کارهای خوبی انجام شده مثل حمایت دانشگاهها از شرکتهای دانشبنیان که به تولیدات داخلی کمک خواهد کرد. این موضوع نشان میدهد اگر اراده و فکر پشتیبان سیاستها باشد فعالیتهای مفیدی میتوانند جایگزین تولیدات انبوه مقالات ISI باشند.
وی درباره مقالات ISI گفت: مطمئنم حتی 10 نفر از مردم خودمان مقالاتی که شخصا به زبان انگلیسی چاپ کردهام را نخواندهاند، لذا این مقاله اگر محتوای علمی خوبی هم داشته باشد دردی را از جامعه حل نمیکند. بسیاری کشورهای پیشرفته اروپایی با صنعت و علوم پیشرفته در مسابقات و رقابتهای ارائه مقالات شرکت نمیکنند.
معماریان تولید مقالات علمی را به تولید ثروت تشبیه کرد و افزود: با ارائه مقالات به زبان انگلیسی ثروتی را تولید میکنیم که برای خودمان نیست. تلاش برای تولید مقالات و نتایج آن برای دیگران است و خودمان از ثروتی که برایش زحمت کشیدهایم استفاده نمیکنیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به چند فعالیت علمی که در ارزیابیها امتیاز بالایی دارند بیان کرد: گرفتن طرحهای پژوهشی از سازمانهای دولتی فعالیت خوبی است که اگرچه آسان نیست؛ اما نتایج خوبی برای هر دو نهاد به دنبال دارد. طرحهای پژوهشی-صنعتی، تألیف کتابهای دانشگاهی و ارائه مقالات از دیگر فعالیتهایی است که در کسب امتیاز مورد توجه استادان است.
وی با تاکید بر اینکه رکود استادان بر کیفیت خروجی دانشگاهها تاثیر مستقیم دارد خاطرنشان کرد: باید ببینیم در سالهایی که آمار مقالات ارائه شده بالا رفته وضع کیفی و سطح علمی دانشجویان چگونه بوده است. دانشجویانی که به عنوان مهندس مثلا وارد جامعه میشوند چه میزان بار علمی دارند.
انتهای پیام/
نظر شما