ایسکانیوز: لبه تیز انتقاداتی که با روی کار آمدن مدیریت جدید در دانشگاه آزاد اسلامی، متوجه این دانشگاه شد بر دو محور، قابل تشخیص است؛ نخست افزایش شهریه ها و دوم افزایش پذیرش ظرفیت دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری؛ برای تشریح آنچه منتقدان از آن به عنوان توسعه صرفا کمی دانشگاه آزاد یاد می کنند گفت و گویی با سید مجتبی علوی فاضل، معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی ترتیب دادیم که مشروح این گفت وگو در ادامه می آید. 
ایسکانیوز: یکی از اقداماتی که در یک سال اخیر در دانشگاه آزاد صورت گرفته و منتقدانی در کشور دارد، افزایش پذیرش دوره کارشناسی ارشد و دکتری است، این امر با چه هدفی انجام شد؟
علوی فاضل: طبیعی است که در مسیر توسعه آموزش عالی، هر اقدامی که می خواهیم انجام دهیم، باید بر اساس مبانی خاصی صورت بگیرد؛ باید ببینیم که مبنای ما درست است، یا اینکه اصلا ما مبنا نداریم؟ مشکل ما با آنهایی که به نظر من قصد تخریب دارند و منتقد نیستند در اینجاست؛ این افراد تخریبی عمل می کنند، چون منتقدان ایرادها و راهکارها را ارایه می دهند، اما ما با جریانی مواجه هستیم که فقط انکار می کند و هیچ برنامه ای ارایه نمی دهد و نشان می دهد که برنامه ای وجود ندارد، چون اگر برنامه ای وجود داشت، از طرف آنها ارایه می شد. ما بر اساس ابلاغ رهبر معظم انقلاب در خصوص سیاست های کلی علم و فناوری باید در جهت توسعه ورود داوطلبان و علاقه مندان به تحصیلات تکمیلی حرکت کنیم؛ در این زمینه هدفگذاری شده است که ما به مقام مرجعیت علمی جهان اسلام برسیم و مرجعیت علمی نیازمند نیروهایی است که بتوانند مرجع علمی باشند؛ مسلما با تربیت نیروهای کاردانی و کارشناسی نمی توانیم به مرجعیت علمی برسیم، اینها نیروهای کار هستند، در حالی که نیروهای تحصیلات تکمیلی هستند که در مرز دانش حرکت می کنند و بدنه علمی جامعه را تشکیل می دهند. علاوه بر این، برنامه پنج ساله توسعه کشور می گوید باید به سمتی حرکت کنیم که 20 درصد از دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی باشد، دانشگاه آزاد نیز با تمام توان در همین راستا فعالیت می کند.
ایسکانیوز: الان این نسبت چه میزان است؟
علوی فاضل: هم اکنون این میزان حدود 12 درصد است؛ ما به همین اندازه جمعیت بی سواد در کشور داریم؛ وقتی به آمارهای دیگر کشورها نگاه می کنیم، می بینیم حدود 50 درصد کشورهای پیشرفته نیروهای دانشگاهی هستند؛ پس حرکت رو به رشدی که آنها را تبدیل به قدرت علمی کرده است، همین حرکتی است باید در این مسیر آن قدم برداریم؛ این گام اولین گام دانشگاه آزاد است که با هجمه عده ای قلیل روبرو شده است. این نیروی تحصیلات تکمیلی است که در مرز دانش حرکت می کند و بدون آنها نمی توانیم مرجع علمی شویم؛ اگر غیر از این باشد نمی توانیم در مسیری حرکت کنیم که نیرویش را نداریم؛ رسیدن به مرجعیت علمی بدون نیروی انسانی مورد نیاز، مثل این است که بخواهیم به جنگ برویم و سرباز آن را نداشته باشیم. نگاه دیگری که وجود دارد، این است که ادامه تحصیل یک حق است و نه یک امتیاز به دست متولیان آموزش که به خودشان حق بدهند هر طور خواستند، این موضوع را مدیریت کنند؛ یعنی بخواهیم به خودمان حق دهیم که به یک نفر اجازه ادامه تحصیل بدهیم و به یک نفر اجازه ندهیم؛ این امر مثل این است که شما بگویید من به بهداشت نیاز دارم و من می گویم اگر می خواهید از بهداشت استفاده کنید باید در آزمون پذیرفته شوید؛ این وضعیت می شود تنازع بقا؛ کسانی که قوی هستند بیشتر عمر می کنند و ضعیف تر ها باید از بین بروند. آیا این فاجعه نیست؟ اگر یک نهاد شرایط و امکانات و استانداردها را برای رشد فراهم کرد ،چرا جلوی آن را بگیریم؟ چرا باید بگوییم رشد آدم ها در تحصیلات تکمیلی فاجعه است؟ واقعیت این است که فاجعه عقب نگه داشتن بخشی از جامعه است.
ایسکانیوز: این روند در سالهای گذشته چطور بود؟
علوی فاضل: ما در طول دوره زمانی هفت هشت ساله اخیر با نگاه کم مهری و کم لطفی در تصویب رشته های جدید در مقاطع تحصیلات تکمیلی مواجه بودیم؛ هیات علمی ما رو به رشد بود و مربی های ما استادیار و استادیارهای ما دانشیار شدند؛ شرایط و ضوابط و استانداردها برای گرفتن دانشجوی دکتری را ایجاد کردیم، اما متاسفانه به ما با نگاهی دوستانه و یکسان برخورد نمی شود. منتقدان توسعه کمی در دانشگاه آزاد خوب است نگاهی به دو سال گذشته شان در توسعه کمی دانشگاه های فاقد استانداردهای آموزشی بیندازند و ببینند که چه دانشگاه هایی به صورت شخصی ایجاد شد - که من نمی خواهم اسمشان را بیاورم چون نمی خواهیم روش تخریبی آنها را در پیش بگیریم - اما عرض من این است که چرا نگاهی به یک دهه گذشته خودشان نمی اندازند، تا ببینند در این مدت با آموزش عالی چه کردند؟
ایسکانیوز: یکی از اشکالاتی که به پذیرش دانشجویان در تحصیلات تکمیلی وارد می شود، توسعه صرفا کمی در این بخش است؛ آیا این نقد را وارد می دانید؟
علوی فاضل: خیر، در یک جمله باید گفت "توسعه کمی تحصیلات تکمیلی در ذات خود توسعه کیفی دارد"؛ نمی توانیم بگوییم دانشجوی تحصیلات تکمیلی جذب می کنیم و این توسعه کمی است؛ دانشجوی دکتری که باید مقاله و امتحان جامع بدهد و معدل بالای 16 و نمره بالای 14 داشته باشد؛ کیفی است،  این دانشجو، دانشجوی کمی نیست. ما در شرایطی قرار داریم که 300 هزار تقاضا برای تحصیلات تکمیلی در کشور داریم و دانشگاه های دولتی و آزاد هنوز نمی توانند 30 درصد این خلا را پر کنند. نگاهی به دانشگاه های کشورهای اطراف خودمان بیندازید؛ مثلا امارات نه سابقه دانشگاهی و نه سابقه علمی دارد، اما تبدیل به مرکزی برای جذب جوانان ایرانی برای تحصیل دانشگاه شده است؛ این برای کشور ما ناپسند و زشت است؛ در کشورهای CIS ( کشورهای مستقل مشترک المنافع ) هنوز از خودشان مجوز برگزاری دوره های دکتری ندارند و زیر نظر آکادمی علوم روسیه هستند، آنها مجوز ندارند و ما مدرکشان را معتبر می دانیم؛ چرا این کار را با جوانان خودمان می کنیم؟ از طرف دیگر، نمی شود نسبت به مطالبه مردم بی تفاوت بود؛ چرا عده ای نسبت به مطالبه عمومی مردمی که حاضرند برای ادامه تحصیل از جیبشان هزینه کنند، بی تفاوت هستند؟ چرا بر خلاف جهت مسیر ملت حرکت می کنند؟ این که می گویند ما نگران کیفیت هستیم، شعار است؛ اگر واقعا دلسوزند و به فکر کشورند، راهکار هایشان و پیشنهاداتشان را ارایه کنند. یادآوری می کنم که پذیرش دانشجوی دکتری در سال 1391 چهار هزار و 500 نفر بود و این تعداد با افزایشی بیش از دوبرابر، به 9 هزار و 500 تومان نفر رسید؛ یعنی افزایش پنج هزار نفر در یک سال، در حالی که امسال افزایش ما کمتر از دوبرابر بوده است؛ سوال اینجاست که پس چرا منتقدان کنونی، پارسال اعتراض نکردند؟
ایسکانیوز: پذیرش دانشجوی دکتری در سال جاری چه تعداد بود؟
علوی فاضل: ما در سال جاری پیش بینی می کنیم 12 هزار نفر جذب کنیم؛ تا امروز 11 هزار نفر بیشتر جذب نشده است؛ وقتی در دانشگاه آزاد لیست قبولی را منتشر می کنیم بین 30 تا 40 درصد از آن به دلایلی از جمله قبولی در دانشگاه های دولتی افت می کنند. بنابر این از منتقدان انتظار داریم حرکت های دانشگاه آزاد که منطبق بر نیاز، اسناد بالادستی، استانداردهای آموزشی، خواست مردم، توان واحدهای دانشگاهی، منطبق بر بومی گزینی، توسعه عدالت آموزشی و نگاه به داخل است، را ببینند.
ایسکانیوز: بعضی از دیگر منتقدان موضوع بیکاری و پذیرش رشته های کمتر کاربردی را مطرح می کنند؟ نظرتان در این ارتباط چیست؟
علوی فاضل: ما بحث نیازسنجی را به دو شکل می توانیم داشته باشیم؛ یا باید بازار کار به ما سفارش دهد؛ دستگاه ها بیایند از دانشگاه ها خر ید خدمت کنند، یعنی سفارش دهند و نیروی با کیفیت تحویل بگیرند. تاکنون از این مسوولان که خودشان را دلسوز نشان می دهند، هیچ کدام نیامده اند بگویند ما برای اشتغال ظرفیت سازی کرده ایم و این تعداد نیرو نیاز داریم؛ در این صورت ما تعهد می دهیم بهترین نیرو را با بهترین کیفیت تحویل دهیم. در این ارتباط، بخشی از داوطلبان پذیرش در تحصیلات تکمیلی شاغل هستند؛ دستگاه هایی که افراد در آن کار می کنند انتظار افزایش سطح تحصیلات کارکنان خود را دارند. از طرف دیگر، بخشی از پذیرفته شدگان به عنوان نیاز دانشگاه پذیرش می شوند و مصرف کننده، خود دانشگاه است؛ مگر آقایان ایراد نمی گیرند که چرا تعداد هیات علمی در دانشگاه آزاد کم است؟ از کجا بیاوریم؟ یا باید مثل زمان طاغوت نیروی تحصیل کرده از دیگر کشورها بگیریم و راه دوم این است که بر اساس نوع نگاهی که در پس انقلاب فرهنگی بوده این اعضای هیات علمی را خودمان در کشور تربیت کنیم.