تهران-ایسکانیوز: استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری گفت:وضعیت فرسایش خاک در ایران با توجه به نرخ خاک‌زایی در شرایط بحرانی است.

محمود عرب‌خدری گفت: فرسایش خاک در کشورهای مختلف جهان که در مناطق جنگلی، خشک و بیابانی یا معتدل واقع شده‌اند، متفاوت بوده و نحوه مدیریت این معضل نیز در کشورها متنوع است.

وی افزود: ایران نیز کشور پهناوری است. در دشت‌های نزدیک به کوهستان شاهد فرسایش آبی و در مناطق کویری و بیابانی شاهد فرسایش بادی هستیم.

این استادیار پژوهشکده حفاظت خاک با اشاره به اینکه برای تعیین نرخ فرسایش باید به‌طور مداوم مناطق مختلف پایش شود، گفت: در حال حاضر وزارت نیرو برنامه اندازه‌گیری رسوب رودخانه‌ها را از سال‌های گذشته در هزار نقطه کشور آغاز کرده‌است.

وی میزان فرسایش آبی در رودخانه‌ها، سدها و بندهای کشور را بر اساس ایستگاه‌های رسوب سنجی وزارت نیرو دو تن در هکتار و در سال اعلام کرد.

عرب‌خدری اضافه کرد: اگرچه این میزان فرسایش در کشور در مقایسه با ارقام جهانی خیلی بالا نیست اما با توجه به نرخ خاک‌سازی در کشور، این رقم بسیار بالا است.

وی در پاسخ به این سئوال که نرخ خاک‌سازی در ایران چقدر است، افزود: در این زمینه تحقیقات زیادی انجام نشده‌است.

این استادیار پژوهشکده حفاظت خاک افزود: بر اساس برآوردها، فرسایش قابل تحمل خاک برای مناطق خشک و نیمه خشک به طور متوسط کمتر از 10 تن در هکتار در سال است. این رقم برای مناطق جنگلی ممکن است به 10 تن در هکتار و در سال برسد و یا در زاگرس حدود 5 تن در هکتار و در سال باشد.

وی ادامه داد: میزان فرسایش قابل تحمل یک تن در هکتار و در سال برای مراتع خشک و نیمه خشک ایران برآورد شده که بخش عمده اراضی کشور را شامل می‌شود.

عرب‌خدری با اشاره به اینکه برای تعیین میزان رسوبات بادی ایستگاه رسوب‌سنج نداریم، گفت: تنها منابع قابع اعتماد اندازه‌گیری رسوب همان هزار ایستگاه اندازه‌گیری رسوب‌های آبی وزارت نیرو است که نرخ رسوب را دو تن در هکتار و در سال و فرسایش آبی را 6 تن در هکتار و در سال اندازه‌گیری کرده‌است که این ارقام برای کشور بالاست.

وی با اشاره به اینکه کشورهای همسایه ایران مدیریت مناسبی در زمینه فرسایش خاک ندارند، تاکید کرد: آمارهای ارایه شده درباره 20 برابر بودن فرسایش در ایران نسبت به کشورهای آسیایی را نباید پذیرفت. هجوم گرد و غبارها به ایران از سوی عراق نشان دهنده مدیریت بد خاک در این کشور است. افغانستان هم وضعیت مناسبی در این زمینه ندارد. اما ایران از نظر مدیریت حفاظت و قرق نسبت به کشورهای همسایه وضعیت مناسب‌تری دارد.

این استادیار پژوهشکده حفاظت خاک از عملکرد دستگاه‌های دولتی هم انتقاد کرد و افزود: حفاظت خاک یک مسئله چند وجهی است و نباید وزارت جهاد کشاورزی را مسئول این امر دانست.

وی ادامه داد: وزارت راه درمناطق کوهستانی جاده می‌سازد. این جاده‌سازی فرسایش را به شدت افزایش می‌دهد اما وزارت راه برای مسیری که تخریب کرده پوشش گیاهی ایجاد نمی‌کند.

عرب‌خدری وزارت نیرو و نفت را هم به دلیل ایجاد مسیر برای خطوط انتقال برق، گاز و نفت مسئول ایجاد فرسایش در کشور معرفی کرد.

وی اضافه کرد: این وزراتخانه‌ها یا باید با جذب کارشناسان کشاورزی و منابع طبیعی راهکارهایی را برای ایجاد پوشش گیاهی در مسیرهایی که تخریب می‌کنند، فراهم کند یا اینکه از طریق تخصیص اعتبار و جذب همکاری وزارت جهاد کشاورزی، نسبت به کنترل فرسایش در مسیرها وارد عمل شوند.

این استادیار پژوهشکده خاک همچنین به کاهش اعتبارات پژوهشی مراکز تحقیقاتی اشاره کرد و گفت: به دستگاه‌های تحقیقاتی اعلام شده که برای پروژه‌های خود مشتری پیدا کنند اما به طور قطع کشاورز نمی‌تواند مشتری تحقیقات در زمینه حفاظت باشد.

وی افزود: حفاظت هزینه دارد اما منافع بلند مدت برای کشور به همراه خواهد داشت. بنابراین دستگاه‌های دولتی که قادر به تامین هزینه‌های طرح‌های تحقیقاتی هستند باید در این رابطه وارد عمل شوند.