تهران-ایسکانیوز: یکی از بدیهی‌ترین ارزش‌های اجتماعی پای‌بندی به تعهد است که در جامعه مقبولیت عمومی دارد تا جایی که بعضی از اندیشمندان ریشه همه ارزش‌های اجتماعی را در قراردادها و تعهدات، اعم از قراردادهای آگاهانه و رسمی یا قراردادهای نانوشته خلاصه کرده‌اند.
زمینه‌های روانشناختی و جامعه شناختی مسئله
اگر چه برای پدیده منکر و ضد اخلاقی عهد شکنی می‌توان عوامل مختلفی را برشمرد ولی مهدی عامری کارشناس ارشد علوم اجتماعی مهمترین آنها را بی اعتنایی به حقوق دیگران می داند و می‌گوید: «کسانی که برای عهد و پیمان با دیگران ارزش قائل نمی‌شوند در حقیقت برای شخصیت آنها اهمیتی قائل نیستند و اگر فرد برای حقوق دیگران مساوی یا بیشتر از حقوق خویش ارزش قائل شود به طور یقین برای وعده با آنها نیز ارزش و احترام قائل خواهد بود.»
تثبیت یک عادت
همه ما از لحاظ فرهنگی وابسته به یک سلسله عاداتی هستیم که به مرور در وجودمان تثبیت شده و بخشی از شخصیت و هویت ما را شکل می‌دهد و یکی از این عادات بد و ضد ارزشی پدیده عهد شکنی است.
عامری با بیان این مطلب می‌گوید: «نکته مهم این است که باید از گسترش یک پدیده ضد اخلاقی مانندعهد شکنی تا مرحله نهادینه شدن آن به عنوان یک عادت همیشگی رفتاری به موقع جلوگیری شود.»
چرا در جوامع امروزی پیمان شکنی امری متداول شده است
حال این سوالات مطرح می‌شود چرا در جوامع امروزی پیمان شکنی امری متداول شده است؟ چرا اهمیت اخلاقیات در جوامع کنونی کم رنگ شده است؟
این کارشناس ارشد علوم اجتماعی در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گوید: « یکی از دلایل این می‌تواند باشد که گروهی از انسان‌ها عهد و پیمانی را می‌بندند که در حد توانشان نبوده و قدرت اجرای تعهد خود را ندارند این گروه با این کار به شخصیت خود لطمه می‌زنند و خود را در واقع فردی غیر اصولی و بی مبنا معرفی می‌کنند.»
عامری تاکید می کند : «دلیل دیگر آن است که دنیای ماشینی امروزی توجه نداشتن به دیگران و همنوعان از احساس مسئولیت در قبال همدیگر و تعهد انسان‌ها کاسته است این افراد فقط در جهت تامین خواسته های خود تلاش می‌کنند و گاهی نیز فراتر رفته و برای تحقق اهداف خود، حقوق دیگران را زایل می‌کنند.»
مهمترین سرمایه جامعه اعتماد متقابل بین انسان‌هاست
باید در نظر داشت خسارت و زیان عمل نکردن به پیمان و یا خلف وعده تنها شامل شخصی که با او عهد بسته شده نمی شود بلکه بیشترین ضرر متوجه شخص پیمان شکن است و آثاری مانند سلب اعتماد عمومی دارد که باعث می‌شود سرمایه بزرگ اعتماد عمومی به غارت کشیده شود و جامعه به اجزای پراکنده تبدیل شود.
عامری با بیان این مطلب می‌گوید: « آثار پیمان شکنی درجامعه به شکل بی‌اعتمادی نمود پیدا می‌کند و اگر وفای به عهد و پیمان را به عنوان یک وظیفه بدانیم و آن را در وجود خود پرورش دهیم این فضیلت اخلاقی در کل جامعه تسری می‌یابد.»
او تاکید می کند «اگر همه بدانند که مهمترین سرمایه یک جامعه اعتماد متقابل بین انسان‌ها که خود از تعهد به وعده ها ناشی می‌شود و باعث همبستگی و اعتماد متقابل در میان افراد جامعه خواهد شد که جامعه ای یکدل و یکسو و پایدار که روابط حاکم بر آن مبتنی بر اعتماد متقابل خواهد شد.»
زهره حاجیان- سرویس اجتماعی
