ایسکانیوز - راهبرد: همزمان ایالات متحده برای جلب حمایت متحدان کلیدی در خاورمیانه و اروپا برای مبارزه خود علیه دولت اسلامی عراق و الشام (ISIS)تلاش می‌کند، حداقل دو کشورعربی و فرانسه نگاه خود را برای جای دیگری چون لیبی دوخته اند. لیبی در درون دچار شکاف شده است، با وجود دو پارلمان مخالف در طرابلس و شهرستان شرقی توبروک و دو شبکه‌ی مسلح متفاوت که هر کدام ادعا دارند ارتش ملی هستند. همچنین این کشور محلی برای رقابت و منازعه‌ی کشورهای منطقه شده است. از یک سو عربستان سعودی،امارات متحده و مصر و در مقابل آنها قطر،ترکیه و حتی سودان، قطر و سودان متهم به کمک نظامی و مهمات به شورشیان اسلامگرای طرابلس شده‌اند. البته سابقا نمایندگان منتخب مجلس توبروک و «خليفة بالقاسم حفتر» ژنرال بازنشسته‌ی لیبیایی از کشور پشتیبانی می‌کردند، ژنرال حفتر «عملیات کرامه» را با هدف پاکسازی لیبی از اسلام گرایان به طور کلی و اخوان المسلمین به طور خاص فرماندهی کرد، در حالی‌که اخوان المسلمین دارای روابط تاریخی نزدیک با طیف وسیعی از اسلامگرایان در سراسر کشور و کنگره ملی سابق در طرابلس، است.
واقعیت این است که حاکمیت لیبی شکننده شده است و حوادث این کشور را به سمت وقوع جنگ داخلی می‌برد،همچنین حملات هوایی اخیر مصر و امارات متحده به خاک لیبی که حرکتی بیش از دخالت در امورد داخلی این کشور است، تمامی این موارد ناشی از عدم استقرار یک حکومت با ثبات در لیبی است.احتمالا در 13 آگوست، حفتر و همپیمانان او نمایندگان منتخب مجلس، جامعه‌ی بین الملی را برای مداخله در امور داخلی جهت حفاظت جان غیر نظامیان، به لیبی فراخواندند. سفیر لیبی در مصر، محمد جبرئیل، گفته است: ممکن است طرابلس مداخله‌ی خارجی‌ها را مورد حمایت قرار دهد «زیرا دولت لیبی قادر به حمایت از نهادها، فرودگاه طرابلس، و منابع طبیعی، به ویژه میدان های نفتی، نیست.» حفتر در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی مصری «امصری الیوم» به طور آشکار از حمله‌ی مصر حمایت کرد، وی گفت: «از حملات هوایی مصر حتی اگر در خاک لیبی باشد حمایت می‌کنیم.»
شبه‌نظامیان در لیبی امنیت انسانی در این کشور را به مخاطره انداخته‌اند
در ماه اوت زمانی‌که حملات هوایی مشترک امارات و مصر به لیبی انجام می‌شد،بحث‌های فراوانی در مورد این مسئله وجود داشت که قاهره چگونه توانسته است حفتر را مجاب به پشتیبانی از حملات هوایی کند، البته از مدت‌ها پیش در قاهره شایعاتی مبنی بر حمایت مصر از حفتر وجود داشت. در واقع از یک ماه پس از دیدار السیسی با امرای امارات متحده در ماه آوریل، گزارش‌ها حکایت از آن دارند که محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی، ایده‌ی دخالت نظامی نیروهای آمریکایی و کشورهای عربی در لیبی را مورد حمایت قرار داده است.
از دید قاهره،در طول یکسال گذشته لیبی موجب فراهم آوردن چالش‌های امنیتی مختلفی شده است. در ماه ژانویه، پنج دیپلمات مصری توسط یک گروه شبه نظامی اسلام گرا در پایتخت لیبی ربوده شدند.ماه بعد، افراط گرایان مظنون به قتل هفت مسیحی قبطی مصری در ساحل بنغازی شدند ،این تنها یکی از حملات متعدد به جامعه‌ی آسیب پذیر قبطیان مصری در زمان بعد از قذافی لیبی بوده است.و فقط در ماه اوت گذشته، یک مصری دراستادیوم فوتبال در شهرستان های شرقی درنا که تحت کنترل افراطیون است،اعدام شد. این اولین اعدام عمومی بعد از سقوط قذافی بود.این وضعیت مخاطره آمیز موجب فرار هزاران کارگران مصری از لیبی شده که وجوه ارسالی آنها برای اقتصاد مصر مهم است.اگر چه سی سی انجام هر گونه اقدام نظامی در لیبی را با توجه به عکس العمل اسلامگرایان و راهپیمایی انقلابیون تندرو در پایتخت، رد کرده است اما مصریان نیازمند عکس العملی سریع در مقابل لیبی بودند و امارات متحده عربی یکشریکتوانمند و قابل اعتماد بود.
امارات متحده عربی برای افزایش قابلیت‌های نظامی خود تلاش می‌کند و در طول سه سال آینده، انتظار می‌رود که 12.9 میلیارد دلار در سال صرف مسائل دفاع کند.در سال 2013 ، امارات متحده قراردادهای دفاعی به ارزش 1.4 میلیارد دلار را به امضا رساند.امارات متحده عربی مدعی یکی از پیشرفته‌ترین نیروهای هوایی در جهان عرب است و در سال 2011،کمک تسلیحاتی کوچک اما نمادین به کمپین هوایی ناتو در لیبی کرده است. امارات تنها کشورعربی است که بلوک60اف 16-اس دارد،جت جنگنده پیشرفته‌ای که شعاع عملیاتی آن تقریبا فاصله بین قاهره و طرابلس است.
در ماه‌های اخیر، مصریان و امارات روابط نظامی دوجانبه خود را به عنوان بخشی از استراتژی جدید مصر برای تقویت اتحاد نظامی عرب ، عمیق تر کرده‌اند.در ماه مارس، دو ارتش در رزمایش «زاید 1» در امارات متحده عربی و در ماه ژوئن، آنها در رزمایش« خلیفه 1» در سواحل مصر شرکت کرده‌اند.رزمایش مذکور بزرگترین رزمایشی بوده که تا به حال مشترکا بین دو کشور در منطقه انجام شده و بر اساس گزارش‌ها، دو ارتش برای انجام عملیات هوایی مشترک فعالیت می کردند، شاید این عملیات در راستای هموارسازی راه برای حملات هوایی در طرابلس بوده است .
اما پیش بینی آنکه مداخلات بارز مصردر لیبی چه پیامدهایی را دربردارد، نسبتا آسان است.در 27 اوت، روز بعد از آنکه مصر همکاری خود را در حملات هوایی در لیبی را رد کرد ، ارتش مصردر غرب این کشور، مانور نظامی عظیمی برای به نمایش گذاشتن جدیدترین جبهه ی نظامی خود، برگزار کرد. این نمایش قدرت، ملقب به جالوت 7، شامل عناصری از پیاده نظام مکانیزه، واحدهای زرهی و توپخانه، نیروهای هوایی و دفاع هوایی و نیروی استقرار سریع جدید مصر RDF))،است.درهمین حال زمان و ابعاد جالوت 7 قابل توجه است، شاید بیشتر این اهمیت برای حضور نیروی استقرار سریع RDF))، باشد.سی سی این مانور نظامی را به عنوان یکی از آخرین حرکت‌های خود به عنوان وزیر دفاع، تلقی کرد. مقامات مختلف مصر ، از جمله خود سی سی ، به این مسئله اشاره کرده‌اند که مصر برای تامین امنیت مرزهای خود با لیبی و کاهش جریان تروریسم در سراسر مرزهای خود، حق استفاده از ابزار نظامی را دارد. این بدان معنی است که مصر باید برای یک درگیری آماده باشد و نیروهای استقرار سریع RDF))، برای رهبری تلاش‌های نظامی هماهنگ‌تر در نزدیکی لیبی،کاملا مناسبهستند.
الجزایر، که در ابتدا تصور می‌شد در حملات هوایی ماه اوت شرکت داشته ، به طور پیوسته وضعیت نظامی و بودجه دفاعی خود را با توجه گسترش هرج و مرج در لیبی، تقویت می‌کند.به دلیل ترس از تکرار حمله‌ای که به تاسیسات گاز شهر «ان امناس» در سال 2013 توسط گروهی وابسته به القاعده انجام شد وعاملان آن ظاهرا از لیبی آمده بودند، رئيس جمهوردولت الجزایر عبدالعزیز بوتفلیقه مرز 600 مایلی با لیبی را بسته است.همچنین اعلام شده: نزدیک به بیست منطقه‌ی نظامی در امتداد مرز بسته شده است ، استقرار گشت مرزی، افزایش نظارت هوایی واستقرار سیستم‌های موشکی زمین به هوای S-125،تمامی این اقدامات در واکنش به گزارش‌های غیر رسمی از گم شدن یازده هواپیما غیر نظامی از فرودگاه بین المللی طرابلس هستند. برقراری ثبات در تونس منافع مشخصی برای الجزیره به همراه دارد، که تامین ثبات تونس به طور جدایی ناپذیری به حوادث لیبی مرتبط است، و این دو کشور(تونس و الجزیره) اخیرا فعالیت‌های امنیتی مشترک خود را افزایش داده‌اند.
الجزایر نیز مانند مصر هر گونه مداخله‌ی مستقیم در لیبی را رد کرده است.اما با توجه به این واقعیت که سی سی و بوتفلیقه به تازگی در مورد تقویت همکاری‌های نظامی نشستی داشته اند - دو کشور بنا به گزارش‌ها اقدام به تاسیس یک خط مستقیم ارتباطی در مورد لیبی،کرده‌اند- وهمچنین از سویی دیگر نقش مصر درحمله‌ی هوایی به طرابلس، موجب ترس برخی از مردم لیبی از این مسئله شده که کشورشان به حوزهی عملیات و نفوذ همسایه ها تقسیم شود.در واقع، از ماه اوت، شورشیان در راستای «عملیات طلوع» و همچنین حملات اخیر در شهرستان «غريان»،بارها مصر و امارات متحده عربی را متهم به انجام حملات متعدد به لیبی کرده‌اند.
در میان کشورهای غربی فرانسه تنها کشوری بوده که نقش پررنگی ایفا کرده است. ژان ایو لو دریان وزیر دفاع فرانسه، تاکید کرد که برای مقابله با "تهدید تروریستی" باید در موقعیت‌های متععد همکاری صورت گیرد ، و در هفته‌ی گذشته،لو دریان و فرماندهی نیروی انسانی وزارت دفاع فرانسه به قاهره و الجزیره ( همچنین ابوظبی) برای بحث در مورد آخرین تحولات لیبی،سفر کردند.البته فرانسه یک بارسابقه‌ی مداخله در لیبیِ پس از قذافی را داشته است: شورش طوارق، یکی از گروهای وابسته به القاعده در شمال مالی را در سال 2012 سرکوب کرد. در حال حاضر نوبت مصر و الجزایراست که نقش برجسته ای درتحولات جدید شمال آفریقا ایفا کنند.
اگر چه مصر و الجزایر هر دو ادعا می‌کنند که مخالف مداخله در خارج ازمرزهای کشورشان هستند، آنها هر دو تمایل خود را به این عمل در صورت لزوم آن ، نشان داده اند. پس از آدم ربایی نافرجام سفیر الجزایر در طرابلس در ماه مه گذشته، الجزایر، بنا به گزارش ها عناصر نخبه ی نظامی خود را به منظور خارج کردن کارکنان سفارت و خانواده‌های آنان از خاک لیبی اعزام کرده است. بنابراین،ادامه‌ی سراشیبی نزولی لیبی و اتفاقات این کشور، فشاررا بر این دو کشور(الجزایر،مصر) افزایش می‌دهد، با این حال مردم این کشورها نیز راغب نیستند که دولتشان وارد یک مذاکره‌ی ظاهری شود.و زمانی که انگیزه برای مداخله رشد می‌کند، آنها ممکن است مجبور شوند گامی پایدارتر از قدرت نمایی نظامی بردارند.
نویسنده: گیلاد ونگ و اندرو انگل
گیلاد ونگدانشیار پژوهشی در موسسه ی مطالعاتی واشنگتن و سردبیر انجمن Fikra است. اندرو انگل، یک تحلیلگر آفریقا، قبلا به عنوان معاون پژوهشی در موسسه واشنگتن مشغول به کاربوده، وی سراسر لیبی پس ازانقلاب این کشور سفر کرد.
