دیپلمات با اشاره به اینکه ایران و چین منافع مشترکی در افغانستان با ثبات دارند که به حمایت آمریکا بستگی ندارد، با طرح این پرسش که آیا تهران و پکن می توانند آمریکا را از افغانستان بیرون برانند، نوشت:مقامات وزارت خارجه ایران و مقامات دولت چین روز جمعه در پکن ملاقات کردند. این دیدار در نگاه نخست نمونه ای واضح از روابط رو به رو به رشد تهران و پکن به شمار می رود. اما زمان این دیدار نشان می دهد یکی از اهداف تلاش برای تقویت روابط دوجانبه و همکاری های بیشتر تهران- پکن، منافع مشترک آنها در افغانستان است.

به گزارش ایسکانیوز، دیپلمات در ادامه نوشت: ظریف برای شرکت در نشستی در مورد افغانستان به پکن سفر کرد. گمانه زنی ها بر انی است که ایران و چین در تلاش برای افزایش همکاری های خود به منظور تامین امنیت و ثبات در افغانستان هستند.

این در حالی است که مساله همکاری چین و هند در افغانستان همواره توجه زیادی را به خود معطوف می کند اما توجه کمتری نسبت به همکاری های ایران و چین در این زمینه وجود دارد. یک دولت باثبات در کابل که تحت تاثیر نفوذ طالبان نباشد به همان اندازه که برای چین اهمیت دارد، برای ایران نیز مهم است. اما تهران به دنبال روابط سیاسی و فرهنگی بیشتر با همسایه شرفی خود است. روابطی که می تواند در تضاد با منافع آمریکا باشد.

در حالی که چین تا حدودی مداخله آمریکا در افغانستان به منظور تحقق هدف ایجاد ثبات در این کشور را پذیرفته است، ایران می خواهد هرچه زودتر شاهد خروج آمریکا از افغانستان باشد. تهران بر خلاف دیگر ثدرت های منطقه ای با امضاء توافقنامه امنیتی بین کابل و واشینگتن مخالف بود. اما پکن ادامه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان را پذیرفته است. با این حال در صورتی که ایران و چین برای تحقق اهداف خود در افغانستان همکاری کنند، ضمن کاهش لزوم مداخله آمریکا در این کشور، منافع خود را نیز برآورده می کنند.

احتمال همکاری ایران و چین در مورد افغانستان در شرایطی مطرح می شود که دو کشور با شتاب زیادی سعی در تقویت روابط دوجانبه دارند. مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه 1+5(آمریکا ، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان)، تهران و پکن را به یکدیگر نزدیک تر کرده است. این روابط چه از نظر دیپلماتیک و اقتصادی و چه از نظر نظامی رو به رشد است.

از نظر استراتژیک، مشارکت ایران و چین برای تهران جذاب است. محافظه کاران در ایران ، رشد روابط با چین را دوست دارند زیرا که این روند بلوک ضد امپریالیستی را تقویت می کند. ایران به طور کلی حاشیه نشین سازمان های بین المللی مطلوب غرب است. اما سازمان های بین المللی موازی که چین در حال توسعه آنهاست، جایگزینی مطلوب را در اختیار ایران قرار می دهد. برای مثال، نشست سازمان همکاری شانگهای در ماه سپتامبر اجازه پیوستن برخی اعضای جدید به این سازمان را داد. اقدامی که پاسخ چین و روسیه به ناتو تعبیر می شود. ایران به همراه هند و پاکستان از جمله کشورهایی است که احتمالا به این صف آرایی ملحق می شود و به این ترتیب می تواند همکاری نزدیک تری با کشورهای آسیای میانه از جمله چین و روسیه داشته باشد. ایران که عضو بانک توسعه آسیاسی نیست، شاید به زودی به بانک سرمایه گذاری زیرساختی آسیا ملحق شود که چین آن را پایه گذاری کرده است.

این همکاری های چند جانبه و حمایت دوجانبه به آسانی به تواند به همکاری در مورد افغانستان نیز بسط یابد. هرچند ایران و آمریکا برای سرنگونی طالبان در افغانستان همکاری کردند،روابط آنها پس از اینکه آمریکا ایران را از روند بازسازی افغانستان کنار گذاشت، رو به سردی گرایید. در نتیجه ایران روز به روز از نفوذ آمریکا در افغانسان نگران تر شد. تحقیق سال 2014 موسسه راند نشان می دهد که ایران به دنبال افزایش نفوذ خود در افغانستان از طریق احداق مدارس، مساجد و مراکز رسانه ای در غرب و شمال این کشور است.

این گزارش حاکی از آن است که به رغم جدالی که بر سر نفوذ در افغانستان در جریان است، آمریکا و ایران منافع مشترکی در افغانستان دارند. ایران به دنبال ثبات افغانستان و کوتاه شدن دست طالبان از این کشور است و نمی خواهد تندروهای سنی در منطقه قدرت بگیرند. اهدافی که با آمریکا مشترک است. اما واشینگتن در مورد نفوذ فرهنگی و سیاسی ایران در افغانستان نگران است.

در مقابل اهداف امنیتی چین و ایران در افغانستان مشترک است. حتی کاهش نفوذ آمریکا در منطقه و افغانستان نیز به نفغ چین است. در مقایسه با آمریکا، پکن نگرانی های بسیار کمتری در مورد نفوذ ایران در افغانسان دارد. به ویژه در صورت تقویت روابط دوجانبه تهران – پکن، این نگرانی ها کمتر می شود. در همین حال پکن نیز مانند تهران از مستقل شدن کابل و کاهش وابستگی به همسایگان اش، سود می برند. در صورتی که چین دریابد که می تواند این اهداف امنیتی را از طریق همکاری با ایران محقق کند و تا جایی که می شود دست آمریکا را از افغانستان کوتاه کند، این اقدام را انجام خواهد داد.