ایسکانیوز : هر دو دولت های ایران و ایالات متحده آمریکا علاقمند به حل مساله هسته ای هستند و همزمان در هر دو کشور گروه های سیاسی رقیب دولتهای مستقر به شدت مخالف حل این مناقشه هستند. بیش از 100 میلیارد دلار درآمد های نفتی ایران در کشور های مختلف مثل چین، کره، هند و ترکیه به بهانه واهی تحریم ها قفل شده است و دولت های فرصت طلب این کشور ها این منابع را به زیان تولید ملّی ما گروگان گرفته اند و یا اجناس بنجول و مصرفی خود را بجای دلار های نفتی مورد نیاز تولید و صنعت کشور روانه بازار های ما کردند ، 14هزار  واحد تولیدی در کشور تعطیل ، صد ها هزار نفر بیکار شدند ، صد ها هزار شغل از بین رفت و یا در مقابل وجوه قفل شده ما عمله چینی به ایران اعزام کردند تا پل صدر را بپا کنند و آزاد راه شمال را تکمیل کنند. البته در این قرارداد ها فقط طرف های خارجی نبوده اند که فربه شده اند بلکه همکاران داخلی آنها هم به همان میزان از این خوان گسترده بهره مند شدند. دولت دهم بنام دور زدن تحریم ها 87 میلیارد یورو معادل 115 میلیارد دلار از منابع نفتی را از سال های 2009 تا 2011 به یک بانک در ترکیه منتقل کرد و بعد ها که دولت آمریکا برای متنبه کردن دولت ترکیه بخاطر نقض تحریم ها توطئه عبدالله گولان را علیه دولت وقت ترکیه سازماندهی کرد، واکنش دولت ترکیه که به استعفای چند وزیر و دستگیری دهها مقام این کشور منجر شد موجب آشکار شدن فرار میلیارد ها دلار نفتی کشور ما همراه با مقادیر قابل توجهی شمش طلا به این کشور شد که مقامات ترکیه مقدار آن را 18 تن اعلام کردند. همچنین از ابتدای سال 1390 تا میانه سال 1391 مبلغ 22 میلیارد دلار از منابع کشور بنام تنظیم بازار ارز در داخل به دبی، قطر و ترکیه ارسال شد که بنا به قول مقامات دولت یازدهم یک ریال آن هم به کشور بازنگشت. فهرست این پاکدستی ها در دولت های نهم و دهم به بهانه "دور زدن تحریم ها" انتها ندارد. برندگان این اقدامات در دولت هایی که قطعنامه های علیه ایران را کاغذپاره نامیدند اعوان و انصار دولت های نهم و دهم و افراد درون ساخت قدرت بودند. هزینه های فعالیت های اقتصادی اعم از تولیدی و تجاری بشدت بالا رفت و همه این افزایش هزینه ها بر دوش مردمان طبقات متوسط و پایین بار شد و به همین دلیل در طی همین مدت شاهد تندتر شدن شیب سراشیبی بسیاری از شاخص های اجتماعی بوده ایم. شتاب بیشتر رشد سرخوردگی ها، خودکشی، طلاق، اعتیاد، فرار مغز ها و سرمایه های مالی، جرم و جنایت ارتباط تنگاتنگی با تحریم ها و تبعات آن از جمله فساد اداری و اقتصادی در این دوره دارد. شمارش آسیب های این تحریم ها نیازمند فرصت مبسوط تری است. رفع تحریم ها در این دور می تواند به کاهش آلام جمعیت بزرگی از گروه های متوسط و پایین جامعه بیانجامد.

در ایالات متحده آمریکا دولت این کشور امتیاز های زیادی از همه کشور ها گرفت از جمله قرارداد های بزرگ و بی سابقه فروش اسلحه را به کشور های حاشیه خلیج فارس تحمیل کرد و دهها امتیاز دیگر از کشور های دیگر دریافت کرد. اما امروز تاریخ مصرف تحریم ها و لجاجت بی منطق هسته ای به اتمام رسیده است. لغو تحریم ها همسو با منافع آمریکا نیز هست. منافع اقتصادی و سیاسی آمریکا در خاتمه بخشیدن به تحریم هاست. نفت و گاز علت اصلی و توسعه تجارت با ایران و حتی تبدیل ایران به مرکز مبادله کالا ها و خدمات آمریکایی در منطقه از اهداف دیگری است که قدرت اقتصادی در حال افول آمریکا می تواند در آن فرصت های جدیدی برای خود و به زیان رقیب اصلی خود، چین، و ضربه زدن به اقتصاد روسیه فراهم کند. در حوزه سیاسی علاوه بر کنترل روسیه، ائتلاف بزرگی که علیه داعش یکماه پیش اعلام شد شکست خورده است و هرگونه تلاش آمریکا برای ایجاد تغییر در منطقه بدون حضور ایران منتج به نتیجه نخواهد شد ولو اینکه همه کشور های منطقه در ائتلاف آمریکا قرارداشته باشند. ادامه تحریم ها بیشتر به نفع رقبای آمریکا یعنی چین و روسیه بوده است. در سیاست داخلی آمریکا هم رفع تحریم ها مقدمه برقراری روابط سیاسی با ایران است. اگر دولت دموکرات بتواند به سی و پنج سال خصومت با ایران خاتمه دهد و روابط سیاسی و اقتصادی را با قدرت منطقه حساس خاورمیانه برقرار کند تضمین قدرتمندی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری دو سال آتی در این کشور است. به این ترتیب برنده های خاتمه تحریم ها مشخص است که مردم عادی و گروه های متوسط و پایین درآمد هستند همانطور که بازنده های آن در هر دو طرف گروه هایی هستند که منافع اقتصادی آنها در شعله ور کردن خصومت ها تامین می شود. با در نظر گرفتن تمام جوانب،دو طرف باید در این دور به توافق برسند تا معیشت طوفان زده قشر متوسط جامعه به ساحل آرامش برسد و اقتصاد نیز بار دیگر به ریل توسعه بازگردد.

.....................................

* استاد اقتصاد دانشگاه تهران