به گزارش ایسکانیوز، این روزنامه آمریکایی از نخستین روزهای آغاز فعالیت های هسته ای ایران در دهه 50 میلادی روایت شکل گیری برنامه های هسته ای ایران را تا به امروز مورد بررسی قرار داد. آنچه در زیر می خوانید متن گزارش نیویورک تایمز است.
1950-آغاز فعالیت های اتمی ایران
ایران در دهه 50 با دولت آیزنهاور به توافقی رسید که بر اساس آن آمریکا متعهد به ساخت یک راکتور تحقیقاتی در تهران و چندین نیروگاه در گوشه و کنار ایران می شد.
اول ژوئیه 1968 –ایران به عضویت پیمان منع گسترش سلاح های اتمی پیوست
راکتور تحقیقاتی تهران در سال 1967 احداث شد و پس از آن ایران یکی از 51 کشوری شد که پیمان منع گسترش سلاح های اتمی "ان پی تی" را امضا کرده اند.
1973-تاسیس سازمان انرژی اتمی ایران
رژیم محمد رضا پهلوی برای تربیت متخصصان هسته ای ،دانشجویان و کارآموزان را به ایالات متحده،فرانسه،بریتانیا،آلمان غربی ،نامیبیا و آفریقای جنوبی فرستاد.این افراد پس از سالها تحصیل توانستند به اطلاعات جامعی از صنعت و علم هسته ای دست پیدا کنند. پس از یک سال "کرفت ورک"،یک شرکت از آلمان غربی متعهد شد دو راکتور آب سنگین در بوشهر بسازد. در اواخر دهه هفتاد میلادی،نگرانی های آمریکا در خصوص جاه طلبی ها و ماهیت نظامی احتمالی ایران به حد نگران کننده ای رسید.
شانزده ژانویه 1979-فرار شاه از ایران
پس از خروج شاه از ایران شاهپور بختیار، نخست وزیر ایران می شود و بلافاصله قرارداد 6.2 میلیارد دلاری ساخت دو راکتور تحقیقاتی در بوشهر را لغو می کند.پس از آن ایالات متحده ارسال سوخت برای ادامه فعالیت راکتور تحقیقاتی تهران را قطع می کند.
11 فوریه 1979-انقلاب اسلامی به پیروزی می رسد
بختیار از سمت خود عزل می شود و آیت الله خمینی (ره)بنیانگدار انقلاب، رهبر ایران اسلامی می شوند.ایشان دستور توقف فعالیت های مرتبط با آن را تا اطلاع ثانوی می دهند.در این هنگام بسیاری از متخصصان هسته ای کشور را ترک می کنند.تمام همکاری ها و قرار داد های هسته ای ایران و ایالات متحده پس از اشغال سفارت این کشور در تهران در تاریخ نوامبر 1979 به طور کامل قطع می شوند.
1984-فعالیت های اتمی از سر گرفته می شوند
جنگ هشت ساله ایران و عراق نظر ایران در خصوص برنامه هسته ای را به طور کلی تغییر می دهد.در مقابل فعالیت های هسته ای عراق، یک شرکت آلمانی پروژه احداث راکتور بوشهر را بر عهده می گیرد.
اواخر دهه 80 میلادی- کمک از دانشمند پاکستانی
در اواخر دهه هشتاد عبدالقادر خان،پدر برنامه هسته ای پاکستان ،تکنولوژی هسته ای خود را به ایران،لیبی و کره شمالی می فروشد.لیبی از این تکنولوژی برای ساخت بمب استفاده می کند که سالها بعد فعالیت های مخفی آن علنی می شود.
8 ژانویه 1995-ایران و روسیه قرارداد اتمی امضا می کنند
ایران در این سال اعلام کرد قراردادی به ارزش 800 میلیون دلار با روسیه امضا کرده است تا متخصصان روس ساخت دو راکتور آب سنگین در بوشهر را به اتمام برسانند.پروژه ای که در سال 2010 تکمیل شد. پس از این سال روسیه جایگزین ایالات متحده در زمینه ساخت و ارتقا تاسیسات هسته ای ایران می شود.در مقابل آمریکا نیز به متقاعد کردن کشور هایی مانند آرژانتین،هند،اسپانیا،آلمان و فرانسه می پردازد تا مانع از فروش تجهیزات هسته ای از طریق این کشور ها به ایران شود.
ژوئیه 1996-تحریم ها علیه ایران و لیبی
بیل کلینتون، رییس جمهور وقت ایالات متحده با ادعای نگرانی های آمریکا از ماهیت احتمالی برنامه هسته ای ایران، تحریم هایی را علیه ایران اعمال می کند.
می 1999-درخواست خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای
محمد خاتمی، رییس جمهور وقت ایران به عربستان سعودی سفر می کند و اولین مقام عالیرتبه ایرانی می شود که از یک کشور عربی از زمان انقلاب اسلامی دیدن کرده است. آقای خاتمی و شاه فهد بیانیه ای مشترک در خصوص نگرانی های دو کشور در باره ماهیت برنامه هسته ای رژیم اسراییل منتشر می کنند و حمایت خود را از خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای اعلام می کنند.
2002-علنی شدن برنامه های هسته ای ایران
در این سال برای اولین بار فعالیت های هسته ای ایران در سایت نطنز و راکتور آب سنگین اراک علنی شد. سازمان های جاسوسی آمریکا مدعی شدند تصاویری را از این تاسیسات در اختیار دارند. با این حال واکنش سختی از طرف آمریکا مشاهده نشد، زیرا واشنگتن در حال طرح ریزی به منظور اشغال عراق در سال آینده بود. در آن زمان ایران با بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی موافقت کرد.
سپتامبر 2003-تعلیق برنامه های هسته ای
پس از بازرسی های بازرسان سازمان ملل،نشان هایی از فعالیت های گسترده هسته ای در سایت نطنز مشاهده شد.با مذاکرات ایران،بریتانیا،آلمان و فرانسه،تهران با بازرسی های بیشتر آژانس انرژی اتمی موافقت کرد و به طور موقت غنی سازی اورانیوم را نیز به حالت تعلیق در آورد.
7 نوامبر 2004-لغو قرارداد
ا
ایران توافق قدیمی را لغو می کند و اعلام می کند دلیلی برای ادامه تعلیق برنامه هسته ای وجود ندارد،در حالی که طرف اروپایی به تعهدات خود عمل نکرده است.بلافاصله جلسه ای با حضور نمایندگان ایران،فرانسه،آلمان،بریتانیا و اتحادیه اروپا برگزار می شود.پس از جلسه ای 22 ساعته توافق پاریس حاصل می شود.کمال خرازی، وزیر امور خارجه وقت ایران در سخنانی توافق پاریس را یک دستاورد بزرگ می خواند و تاکید می کند تعلیق برنامه هسته ای یک مسئله موقتی خواهد بود.
اواسط ژوئیه 2005-ادعای کشف لپ تاپ جنجالی
مقامات اطلاعاتی آمریکا لپ تاپی را به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل می دهند که به ادعای آن ها از ایران دزدیده شده است و حاوی هزاران صفحه اسناد محرمانه برنامه هسته ای ایران است. با ین حال صحت این اسناد در نظر تحلیلگران و کارشناسان مورد تردید بود از آن جایی که طرف آمریکایی به بهانه حفاظت از منبع خود،هیچ گاه منشا این لپ تاپ را اعلام نکرده است.پس از آن نیز گفته شد این لپ تاپ در اواسط سال 2004 توسط یک مردی به عامل آمریکایی داده شده است که این مرد دوم گمان می رود در قید حیات نباشد.
3 آگوست 2005-انتخاب محمود احمدی نژاد
با انتخاب شهردار سابق تهران به ریاست جمهوری،او دستور از سر گیری فعالیت های هسته ای ایران را صادر کرد.
ژانویه 2006-نطنز فعالیت خود را از سر می گیرد.
با شکست مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی،آزانس انرژی اتمی چاره را در ارسال پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل می بیند.
2008-آغاز حملات گسترده سایبری آمریکا و رژیم اسراییل
جرج بوش درخواست مخفیانه رژیم اسراییل برای ارسال بمب های قدرتمند سنگر شکن به ارتش این رژیم را قویا رد می کند .دولت آمریکا در جریان قصد رژیم اسراییل برای حمله هوایی به تاسیسات هسته ای ایران قرار می گیرد و با آن مخالفت می کند.با این وجود مقامات اسراییلی را راضی می کند که خرابکاری سایبری را مد نظر قرار دهند. ایالات متحده و رژیم اسراییل حمله سایبری خود را که با نام بازی های المپیک شناخته می شد آغاز کردند.یک سال پس از آن کامپیوتر مرکزی سایت نطنز آلوده شد و موجب از کار افتادن سانتریفیوژ ها شد.
18 ژوئیه 2008-مذاکرات به بن بست می رسد
با این که دولت جرج بوش تصمیم می گیرد ویلیام برنز را به مذاکرات بفرستد،هیچ نتیجه ای از مذاکرات حاصل نمی شود. می توان گفت مذاکرات شروع نشده به پایان می رسد،زیرا خواسته جامعه جهانی توقف غنی سازی اورانیوم در ایران است و تیم مذاکره کننده ایرانی این خواسته را غیر قابل صحبت و بحث می داند.
8 آوریل 2008-آمریکا نیز به مذاکرات می پیوند
هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت آمریکا اعلام می کند از این پس آمریکا نیز نماینده خود را به مذاکرات خواهد فرستاد.
سپتامبر 2009
مقامات آمریکایی،بریتانیایی و فرانسوی اطلاعات محرمانه خود در خصوص تلاش ایران برای ساخت تاسیسات هسته ای در دل کوه را علنی می کنند.
ژانویه 2010-بر ملا شدن گفته های رابرت گیتس،وزیر دفاع وقت آمریکا
وزیر دفاع وقت آمریکا در یک سند سه صفحه ای و محرمانه به کاخ سفید،به رییس جمهور هشدار می دهد که واشنگتن سیاست مشخص و بلند مدتی در مقابل برنامه هسته ای ایران ندارد.
فوریه 2010-تحقیقات بر روی کلاهک های جنگی
برای اولین بار بازرسان هسته ای سازمان ملل ادعا می کنند به برخی مدارک در مورد ماهیت نظامی بخشی از برنامه های هسته ای ایران دست یافته اند.
تابستان 2010-هزار سانتریفیوژ ایران هدف حمله سایبری قرار می گیرد
گمان می رود این کرم کامپیوتری که توسط نهاد های امنیتی رژیم اسراییل و آمریکا ساخته شده باشد و از طریق "یو اس بی" به شبکه داخلی سایت نطنز وارد شده است.تا زمان نابودی این بدافزار،یک هزار سانتریفیوژ ایران آسیب می بیند.جیزی در حدود یک پنجم ماشین های عملیاتی .
ژوئن 2010-اعمال تحریم های جدید شورای امنیت
شورای امنیت سازمان ملل چهارمین دور تحریم ها را بر ایران اعمال می کند.دور تازه تحریم ها خرید های نظامی،گردش های مالی نهاد های امنیتی ،نظامی و بانکی ایران را هدف قرار می دهد. شورای امنیت از کشور های عضو این سازمان درخواست می کند تمام کشتی ها و هواپیماهای مشکوکی که از مرز ایران خارج می شوند یا به سوی آن می روند را مورد بازرسی قرار دهند.
29 نوامبر 2010-سوء قصد به جان دانشمندان هسته ای
بمبگذاران ناشناس که سوار بر موتر سیکلت بودند دو تن از دانشمندان ارشد هسته ای ایران را هدف قرار دادند و باعث شهادت یکی از آنان شدند.دانشمند شهید ،مجید شهریاری بر طبق گزارشات مدیریت یکی از پروژه های بزرگ سازمان انرژی اتمی را بر عهده داشت.همکار زخمی شده او،فریدون عباسی گمان می رود نقشی مهم تر از او داشته باشد.
نوامبر 2011-تحریم های یک جانبه غرب
قدرت های غربی تصمیم می گیردند ایران را از شبکه های مالی جهانی خارج کنند.در ادامه موسسات مالی و بانک مرکزی ایران نیز هدف تحریم قرار می گیرند.آمریکا پا را فرا تر می گذارد و تمام شرکت ها و موسسات مرتبط با صنعت نفت و هسته ای ایران را تحریم می کند.
4 دسامبر 2011-سقوط پهپاد آمریکایی در ایران و آغاز فعالیت دوباره سایت نطنز
یکی از پهپاد های آمریکا،در نزدیکی شهر کاشمر سقوط کرده و به دست سپاه پاسداران انقلاب می افتد.برخی اعتقاد دارند این پهپاد یکی از هواپیماهای شناسایی آمریکا برای نظارت بر سایت های هسته ای ایران بوده است. ایران تاکید می کند متخصصان سایبری و هوا فضای ایران این پهپاد را به کنترل خود در آورده اند.
11 ژانویه 2012-شهادت یک تن دیگر از دانشمندان هسته ای
یک بمبگذار سوار بر موتور،دانشمند هسته ای ،مصطفی احمدی روشن را،هنگامی که در مقابل دانشگاه علامه طباطبایی قصد سوار شدن بر خودرواش را داشت به شهادت رساند.ایران؛ آمریکا و رژیم اسراییل را مسئول این ترور ها می داند.اتهامی که واشینگتن و رژیم اسرائیل در مورد آن سکوت کرده اند.
مارس 2012-سانتریفیوژ های جدید
ایران اعلام کرد در حال ساخت 3 هزار سانتریفیوژ نسل جدید در تاسیسات نطنز است. در همین حال بازرسان آژانس برای دسترسی به سایت نظامی پارچین تلاش می کنند. بازرسان اعتقاد دارند در این مکان آزمایش های نظامی انجام شده است.اما عکس های ماهواره مناطق را عاری از آلودگی تشخیص داده اند.
24 می 2012-
پس از به وجود آمدن اندکی خوشبینی در روند مذاکرات،ایران و شش قدرت جهانی بار دیگر در بغداد به بن بست رسیدند.قدرت های جهانی خواستار تعلیق غنی سازی 20 درصدی ایران شدند و ایران نیز در مقابل خواهان لغو تحریم ها بود.مذاکرات باز هم ادامه یافت.اما تحریم های تازه و گزارش های تحریک کننده آژانس موجب توقف مذاکرات شدند.
1 ژوئیه 2012-تحریم صنعت نفت ایران
اتحادیه اروپا خرید نفت از ایران را تحریم می کند.این مسئله باعث از دست رفتن تعدادی از مشتریان نفت ایران می شود. در واکنش ایران،تهدید به اعمال محدودیت و یا حتی بستن تنگه هرمز می کند.
ژانویه2013
رستم قاسمی وزیر نفت وقت ایران برای اولین بار اعلام می کند که صادرات نفت ایران 40 درصد کاهش یافته است.یعنی از 8 میلیارد دلار درآمد در ماه به 4 میلیارد دلار در ماه.
آگوست 2012
اعلام نگرانی آژانس بین المللی انرژی اتمی از احتمال فعالیت های نظامی ایران در سایت قم
27 سپتامبر 2012-خط قرمز مورد ادعای رژیم اسراییل
نخست وزیر رژیم اسراییل،در اجلاس عمومی سازمان ملل با نمایش تصویری از یک بمب کارتونی،نسبت به احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته ای ابراز نگرانی کرد.
اکتبر 2012-سقوط ارزش ریال
ماه ها پس از آغاز تحریم های آمریکا علیه ایران،یک شبه ریال ایران 40 درصد از ارزش خود در مقابل دلار را از دست داد. در همان حال اتحادیه اروپا نیز تحریم های خود را گسترش داد.
6 فوریه 2013-ضربه آمریکا به صنعت نفت
دور جدید تحریم های آمریکا هر کشوری را که با ایران مبادلات نفتی انجام می داد را مشمول تحریم می کرد.پول نفت خریداری شده از ایران باید به حساب های بانکی دور از دسترس ایران منتقل می شد.ایران تنها می توانست نفت خود را در مقابل کالا تعویض کند. یک هفته قبل از آن ایران اعلام کرد سانتریفیوژ های جدید خود را که 6 برابر قدرتمند تر از نسل حاضر هستند، عملیاتی خواهد کرد.
26 فوریه 2013
مذاکرات آلماتی نیز بدون نتیجه به پایان می رسند.
14 مارس 2013-یک سال تا ورود به باشگاه هسته ای
باراک اوباما در مصاحبه با تلویزیون اسراییل اعلام می کند ایران تنها یک سال تا ورود به باشگاه هسته ای فاصله دارد.
8 آوریل 2013-آزمایش سلاح های لیزری در نزدیکی مرز های ایران
ایالات متحده اعلام کرد نیروی دریایی این کشور از سلاح های لیزری جدیدی در خلیج فارس استفاده خواهد کرد.ناوهای آمریکایی همواره مورد تهدید قایق های تندرو ایران بوده اند.در ضمن پهپادهای ایرانی نیز آن ها را مورد بازرسی قرار می دهند.پهپاد هایی که بیم آن می رود که مسلح باشند.
9 آوریل 2013
گسترش فعالیت هسته ای ایران
12 آوریل 2013
افزایش فهرست افراد حقیقی و حقوقی ایرانی مشمول تحریم های آمریکا. در آغاز آمریکا بابک زنجانی را مشمول تحریم های خود می کند.به گفته مقامات آمریکایی بابک زنجانی در دور زدن تحریم ها نقش داشته است.
18 آپوریل 2013-قرارداده های تسلیحاتی آمریکا ، رژیم اسراییل،عربستان و امارات
9 می 2013
وضع تحریم های جدید شرکت های همکاری کننده با ایران
ژوئن 2013
گسترش تحریم های آمریکا علیه ایران
15 ژوئن 2013- حسن روحانی به ریاست جمهوری برگزیده شد.
رای دهندگان حسن روحانی 64 ساله را به عنوان رئیس جمهور برگزیدند.انتخاب او نمایانگر تمایل مردم ایران برای تعادل و تعامل با جهان و پایان 8 سال سوء مدیریت دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد بود. شیخ دیپلمات نقشی کلیدی در توقف داوطلبانه بخشی از فعالیت های هسته ای ایران در سال 2004 داشت. روحانی در آغاز محمد جواد ظریف ،تحصیلکرده آمریکا و سفیر سابق این کشور در سازمان ملل را به وزارت روحانی، وزیرخارجه سابق،علی اکبر صالحی را به ریاست سازمان ارژی اتمی برگزید.
19 سپتامبر 2013-ابراز تمایل برای از سر گیری مذاکرات
با ارسال نامه اوباما به حسن روحانی،دو طرف نسبت به از سرگیری مذاکرات هسته ای ابراز تمایل کردند.
27 سپتامبر 2013-اولین مذاکره مستقیم ایران و آمریکا پس از سه دهه
روحانی و اوباما در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و در حالی که رئیس جمهور ایران در راه بازگشت به تهران بود به مدت 15 دقیقه مکالمه تلفنی انجام دادند. نخستین مکالمه تلفنی دو رئیس جمهور ایران و آمریکا پس از 35 سال.
16 اکتبر 2013-آغاز دور جدید گفت و گو ها
دور جدید مذاکرات در ژنو آغاز شد و پس از اظهار امیدواری طرفین،قرار بر ادامه مذاکرات در ماه نوامبر گرفته شد.
11 نوامبر 2013-تمایل ایران برای شفاف سازی
آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کرد ایران تمایل خود را برای شفاف سازی فعالیت های هسته ای و پاسخ به سوالات ابراز داشته است.با این حال تعهد ایران شامل توضیح و بازرسی از سایت پارچین نمی شود.
14 نوامبر
اوباما همه را به صبر در مسئله مذاکرات دعوت می کند.
23 نوامبر 2013
به دنبال مخالفت فرانسه با یکی از مفاد توافق،مذاکرات ادامه پیدا می کند.
24 نوامبر 2013-توافق اولیه در ژنو
ایران و شش قدرت جهانی اعلام می کنند به توافقی اولیه دست یافته اند و مهلتی شش ماهه را برای دستیابی به توافق نهایی اعلام می کنند.
بر این اساس ایران موظف به شفاف سازی در خصوص برنامه اتمی خود می شود و از آن طرف قدرت های جهانی تعهد می کنند در مدت زمان اجرای این توافقنامه تحریم های ایران را تعلیق کرده و اموال بلوکه شده این کشور را آزاد کنند.
12 ژانویه 2014-توافق ژنو عملیاتی می شود.
مفاد توافق اهسته ای ژنو با وجود مخالفت های تندرو ها در ایران و آمریکا به اجرا گذاشته می شوند.
24 می 2014
ایران در خصوص برنامه های تحقیقاتی خود بر روی چاشنی های انفجاری توضیح می دهد.
14 ژوئیه 2014اعلام آمادگی برای محدودیت سطح غنی سازی برای بازه زمانی مشخص
ظریف در سخنان خود اعلام می کند که ایران حاضر است برای چند سال و برای شفاف سازی بیشتر، غنی سازی خود را در همین سطح فعلی نگاه دارد. در مقابل ایران خواستار لغو سریعتر تحریم ها می شود.
18 جولای 2014-افزایش مهلت مذاکرات
طرفین مذاکره کننده بر سر افزایش چهار ماهه مهلت مذاکرات به منظور رقفع اختلافات به توافق می رسند.
27 آگوست 2014-آغاز اعمال تغییرات در راکتور آب سنگین اراک
مهندسان اتمی ایران برنامه خود برای کاهش پلوتونیوم تولیدی راکتور اراک را آغاز می کنند.قدمی دیگر برای مرتفع ساختن نگرانی های بین المللی از استفاده از این عنصر برای تولید سلاح هسته ای
اکتبر 2014
عمان بار دیگر میزبان مذاکرات ایران و آمریکا با حضور کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می شود.
از 18 نوامبر 2014 تا کنون
در حالی که مهلت ایران و شش قدرت جهانی برای یافتن یک توافق نهایی امروز( دوشنبه) به پایان می رسد.مذاکرات با شدت تمام ادامه دارد.
مقامات آمریکایی خواستار کند شدن روند برنامه های هسته ای ایران هستند .در حال حاضر احتمال دستیابی به توافقی که این پرونده 12 ساله را می بندد، نمی رود. بسیاری بر این باورند مذاکره کنندگان برای دستیابی به توافق نهایی به زمان بیشتری نیاز دارند.
