در رابطه با پرونده هسته يي بايد بگويم كه توقع افكار عمومي در ايران بيش از آن چيزي بود كه اتفاق افتاد. اين يك واقعيتي بود كه نمي توان آن را انكار كرد. از سويي، اظهارنظرهايي كه از ديپلمات ها در چند روز گذشته منعكس مي شد حكايت از فضاي نزديك شدن به تفاهم بود. شواهد و گفته هايي كه در روزهاي پيش منتشر مي شد نشان مي داد كه طرفين مذاكره پيشنهادها و طرح هاي جديدي ارايه داده اند كه طرفين را براي رسيدن به توافق راغب مي كرد ولي طبيعي است اختلافي كه در طول بيش از يك دهه شكل گرفته و قطعنامه هاي متعددي كه عليه ما وجود دارد، براي حل اين اختلافات و از بين بردن و لغو آن قطعنامه ها نياز به زمان بيشتري دارد.
اگر ما واقع بينانه به مذاكرات نگاه كنيم در طول ١٠ ماه، پيشرفت هاي بسياري داشته ايم به طوري كه اظهارنظرهايي كه در روزهاي مذاكرات منتشر مي شد، حاكي از حل و رفع بسياري از اختلافات و سوءتفاهمات و كاهش روند بي اعتمادي بود. سال گذشته، بي اعتمادي ها بسيار شديد بود ولي امسال اين بي اعتمادي ها كاهش يافته ولي طبيعي است كه چون اعتماد كامل ميان طرفين وجود ندارد آنها براي حصول نتيجه نياز به زمان بيشتري دارند. اگر اين پروسه ادامه يابد و ايران همچنان همانند ماه هاي پيشين پايبندي خود را نشان دهد و طرف مقابل نيز به عهدش وفادار باشد، اين ديوار بي اعتمادي مي تواند فرو ريخته باشد و سختگيري ها كمتر مي شود و حصول توافق نيز آسان تر و امكان پذيرتر خواهد شد. اگر بخواهيم درباره دستاوردهاي مذاكرات نيز سخن بگوييم بايد گفت اگر زميني باشد،سخن بگوييم، مي توان دستاوردهاي قابل توجهي براي مذاكرات برشمرد. ما در طول سال هاي گذشته، فروش نفت مان بسيار كاهش يافته بود ولي امروز به راحتي يك ميليون بشكه نفت صادر و از درآمدش استفاده مي كنيم.
قطعا اگر فرآيند قبل از مذاكرات ادامه مي يافت و وضع تحريم ها بدتر مي شد، شرايط بدتري نسبت به امروز در وضعيت اقتصادي داشتيم. همچنين قبل از مذاكرات بسياري از درآمدها و مبالغي از پول ايران به خاطر تحريم ها بلوكه شده بود و افكار عمومي نيز كمتر نسبت به اين مساله اطلاع داشت. درست است كه مبلغ ٧٠٠ ميليون دلار از پول هاي بلوكه شده ايران هر ماه آزاد مي شود و اين پول نسبت به مجموعه كلي درآمدها چشمگير نيست ولي اگر به فرآيندها توجه شود مشاهده مي كنيم كه در مسير آزادسازي منابع مان حركت مي كنيم و همين مبلغ نيز در تنگناها و شرايط خطير كمك حال ما بوده است. از سوي ديگر، علامتي كه اين مذاكرات به فعالان اقتصادي مي دهد علامتي مثبت است و شاهد بوديم كه هيات هاي اقتصادي و تجاري براي حضور و سرمايه گذاري در ايران با يكديگر رقابت گذاشته بودند. همچنين تحريم هاي بانكي در طول سال هاي اخير، كار را براي فعالان اقتصادي ما تنگ كرده بود و حال اميد حل و رفع آنها وجود دارد و دلگرمي آنها را دوچندان مي كند. نكته مهم ديگر اين است كه بسياري از كشورها در مناقشه يي كه در پرونده هسته يي وجود داشت، حرارت امريكايي ها و اروپايي ها را در برابر ما نداشتند و آن حساسيت نسبت به پرونده هسته يي وجود نداشت ولي با تحريم ها همراهي مي كردند اما در شرايطي قرار گرفته ايم همين كه لحظه توافق نزديك مي شود، فضايي رواني براي اينكه غربي ها به كشورهاي ثالث فشار بياورند تا تحريم هاي ايران را جدي بگيرند.
بسيار دشوار و شكننده است و ديگر آن اجماع جهاني عليه ما وجود ندارد.به نكته يي كه بايد اعتراف كرد اين است كه تمديد مذاكرات اندكي فضا را براي حل مسائل و اختلافات به تاخير انداخت ولي به معناي شكست نيست چرا كه اگر به ادبيات ديپلمات ها توجه كنيم مشاهده مي كنيم در ادبيات آنها هيچ كدام صحبتي از عدم توافق نيست و بحث تلاش براي رسيدن به يك توافق خوب ومبتني بر بازي برد-برد است. بايد تاكيد كنم كه ديگر بازگشت به شرايط گذشته براي طرفيتي امكانپذير نيست.مساله ديگر اين است كه چه چيزهايي را در مذاكرات از دست داده ايم. الان بايداز كساني كه منفي خواني وابراز دلواپسي مي كنند، پرسيد كه ما چه چيزي را از دست داده ايم. ما الان يك فناوري را به دست آورديم واين فناوري در كشور بومي شده اما بايد دانست كه اين فناوري در ذهن افراد است ونه در تعداد سانتريفيوژها كه اين مساله قابل از بين بردن نيز نيست. اگر به نحوه كار دولت روحاني توجه كنيم و نحوه وورد آنها به پرونده هسته يي را مورد بررسي قرار دهيم متوجه مي شويم كه نه دانش هسته يي ما و نه پرستيژ سياسي ما از بين نرفته بلكه دانش هسته يي ما افزايش و پرستيژ سياسي ما ترميم نيز يافته است. پيامي كه امروز مخابره مي شود اين است كه به ما احترام بگذاريد چون قابل احترام هستيد و بايد با ملت ايران نه به زبان تهديد بلكه به زبان تكريم صحبت كرد. به هر حال مذاكرات موجب افزايش احترام ملت ايران شد و آنچه نصيب ما شد، دستاوردهاي خوب بود هرچند ايده آل هم نيست اما آنچه از دست داديم شعارهاي تندي است كه فقط در دولت قبل بيان مي شد.
کد خبر: 152450
