تهران - ایسکانیوز: اولین آلبوم سبک « راک - فیوژن» آذری پس از اینکه توانست به عنوان اولین آلبوم سبک (راک - فیوژن) مجوز بگیرد، در زمستان امسال رونمایی و روانه بازار موسیقی خواهد شد. به گفته علی پرکار (نوازنده گیتار و آهنگساز) این اثر، در آلبوم " آغیز" به معنای دهان، سروده هایی ازشعرای نام آشنا و کلاسیک آذربایجان را در قالب سبک (راک- فیوژن ) خواهیم شد.
در این آلبوم، اشعار شعرای نامداری همچون اکبر بزرگ امین، محمدحسین بهجت تبریزی(شهریار)، علی آقا واحد و چندین قطعه فولکلور مشهور از شعرای ناشناس برای اولین آلبوم راک – فیوژن آذری انتخاب شدند. علی پرکار ( گیتاریست و آهنگساز این اثر)، متولد تیرماه 1362 است. این هنرمند نام خود را به واسطه اجرای سریعترین و معروفترین قطعه کروماتیک موسیقی کلاسیک ، «The Flaght of bumblebee » بر سر زبان ها انداخت و بواسطه همکاری با رامین بهنا در چندین کنسرت به صورت رسمی به موسیقی مدرن ایران معرفی شد.
گفتنی است «The Flaght of bumblebee »، ساخته جاودانه آهنگساز بزرگ روس "ریمسکی کورساکف" است که به واسطه استفاده آن بر روی تیتراژ پایانی انیمیشن هاج زنبور عسل برای ایرانیان کاملا شناخته شده است. انتشار اولین آلبوم راک – فیوژن آذری بهانه ای شد تا با علی پرکار به گفتگو بنشینیم که می خوانید:
* قبل از انتشار آلبوم شما هم بسیاری از هنرمندان آذربایجان، تجربیاتی در زمینه موسیقی راک داشتند. چگونه است که شما ادعا می کنید این آلبوم اولین اثر "راک- فیوژن" آذری است ؟
- آنچه تا کنون شنیده اید همگی بازسازی و یا کپی برداری از نوعی از موسیقی است که اصطلاحا آن را "T ROCK" یا همان "TURKISH ROCK" می گویند. تجربیات گذشته، نوعی نسخه برداری از همین نوع موسیقی راکی است که در کشور ترکیه باب شده است.
به اعتقاد من در تلفیق هر موسیقی با موسیقی آذری می بایست به فرهنگ، لهجه و ضرب آهنگ کلام آذری دقت ویژه داشت. کارهای سابق فاقد این خصوصیات هستند. به اعتقاد من بیشتر به راک ترکیه نزدیک تر اند.
* در بیان کلمات، با توجه به اکسنت های زبان ترکی، قطعا با مشکل مواجه بودید. برای دوری از هر گونه اشتباهی چه تمهیداتی را اندیشیده اید؟
- در ابتدا به سراغ وزن های شعر آذری رفتم وزن را در شعر آذری آموخته و درک کردم و از همه مهمتر با ادیبان و شعرای نام آشنایی مشورت کردم سپس اقدام به تولید این آلبوم کردم.
* چقدر به زیبایی شناسی موسیقی آذری در این اثر توجه داشتید؟
- برای من مهم بود که احساس زبان آذری از بین نرود. معتقدم آذری ها گرایش شدیدی به سمت نوستالژی دارند و اکثر آثار ادبی آذربایجان به طرز قابل انکاری ناتورالیستی و احساسی است. تمام تلاش من این بود که اکسپرسیونیسم و کنتراست بالای موسیقی راک این احساس نوستالژی را تحت الشعاع قرار ندهد.
* خواندن صحیح اشعار ترکی بسیار با آنچه در زبان محاوره ای ترکی می شنویم متفاوت است از درستی کلمات به لحاظ ادبی چگونه اطمینان پیدا کردید؟
- قبل از ضبط با شعرا مشاوره کرده کلمه به کلمه اشعار را از نظر تلفظ چک کردم و با استانداردهای فنوتیک زبان آذری مطابقت دادم. تلاش کردم اجرای "راک-فیوژن" این آثار به گونه ای باشد که آذری زبان ها با تلفظ من در آواز مشکل نداشته باشند
* شعر شهریار به شدت نوستالژیک و بسیار روایی است آن قدر که می توان به آن شعر "کلاسیک- رمانتیک" گفت . این احساس رمانتیک و نوستالژیک چگونه در کنار مولفه های جاری در موسیقی راک قرار گرفت؟
- در موسیقی گذشته آذربایجان مولفه هایی وجود دارد که برای بزرگترها (نسل های گذشته) قابل لمس بوده شعر شهریار مربوط به آن دوره است. اعتقاد دارم جوانان امروز در شرایط دیگری زندگی می کنند. دوست داشتم دقیقا همان انگاره های "ذهنی - زمانی" را عینا تکرار کنم. معتقدم حتی روابط عاشقانه در دوران شهریار بسیار با این دوران متفاوت است. تمرکز اصلی من بر روی باز روایت انگاره های ذهنی شهریار برای نسل امروز، با مولفه های ملموس و به روز موسیقایی بوده است.
* هنوز 30 سال از مرگ استاد شهریار نگذشته و آثار ایشان هنوز به عنوان میراث ملی شناخته نشده است آیا قوانین مربوط به کپی رایت «حقوق مصنفین و مولفین» را رعایت کرده اید؟
- قطعا. با فرزند ارشد ایشان آقای هادی بهجت تبریزی مذاکراتی داشتم و خوشحالم که بگویم که ایشان بسیار از این ایده استقبال کرده و از اینکه روش جدیدی برای شناساندن شهریار به نسل های جوان تر در حال تجربه شدن است خوشحال بودند.
* در این آلبوم با چه نوازندگانی همکاری داشته اید؟
- نوازنده درامز این آلبوم کسری ابراهیمی است که جدای از نوازندگی در امر تنظیم ها و نظارت ضبط بیش از هر همکار دیگری زحمت کشیده است.
نوازنده گیتار باس پیام قاسمی است. در دو قطعه آقای عباس نجف زاده کمانچه نواخته و خوشحالم بگویم که رامین بهنا نوازنده هاموند در این آلبوم است. و در آخر خودم قطعات مربوط به گیتار کلاسیک، آکوستیک و الکتریک را نواخته و موسیقی آلبوم را نوشتم.
* آیا استفاده از ساز هاموند به دلیل تمایل شما به گرایش به موسیقی راک دهه 70 (راک کلاسیک ) بود؟
- تصمیم من بر تولید این آلبوم به لهجه و احساس راک کلاسیک بوده است. تمایلی نداشتم صدادهی این آلبوم در زیر مجموعه موسیقی راک مدرن مثلا "آلترناتیو راک" یا "پروگرسیو راک" قرار گیرد. موسیقی راک دهه 70 به واسطه عمق و سادگی و زیبایی برای هر هنرمندی می تواند الگو باشد به همین دلیل پس از اینکه رامین بهنا پیشنهاد استفاده از ساز هاموند را داد، از آن استفاده کردم.
* علت استفاده از پیام قاسمی علی رغم وجود نوازندگانی صاحب نام و صاحب سبک چه بود؟
- قبول دارم که در ایران نوازندگان گیتار باس توانمندی وجود دارد اما چون با پیام قاسمی از قدیم آشنا بودم و ایشان سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه موسیقی راک و "ترکیش راک" در خارج ایران را داشته است. پیام هم مثل من آذری است.وبه لحاظ تکنیکی و احساسی است نسبت به بقیه نوازندگان به فرهنگ آذری نزدیک تر است. من چنین نزدیکی احساسی و فرهنگی را به این نوع موسیقی یک امتیاز ویژه میدانم.
* در صورت امکان نام شعرای این آلبوم را بگویید؟
- قطعات "هانی" به معنای "کو؟" و "گلیر" به معنای " می آید" از اشعار استاد اکبر بزرگ امین انتخاب شدند.
دو شعر "او " و "کونول" به معنای " دل از استاد علی آقا واحد انتخاب شدند.
از اشعار استاد شهریار، "حیدر بابا ". ، "یالان دونیا" بمعنای دنیای دروغین و "یار قاصیدی" بمعنای قاصدیار و "آغیزیمیشی" بعنای خوراکی را انتخاب کردیم. و نهایتا دو قطعه "عزیزیم" بمعنای عزیز من و "بایاتی بلو" از اشعار فوکلر آذری است که متاسفانه شعرای آنها ناشناس اند.
* ببخشید .... بایاتی بلو ؟ یعنی چه؟
- بله. یک شعر فولکلور بیاتی را با لهجه ای که به سمت موسیقی "بلوز" متمایل بود اجرا کردیم پسوند "بلو" اشاره به "بلوز" این قطعه دارد.
* آیا پس از رونمایی آلبوم قصد اجرای کنسرت را خواهید داشت؟
احتمالا بله. انتخاب اول ما برای اجرای کنسرت شهر تهران خواهد بود و نهایتا بسیار مایلم این کنسرت را در تبریز و ارومیه به روی صحنه ببرم.
عکس و گفتگو: علیرضا ایرانی نژآد
*****
پی نوشت:
"THE FLIGHT OF BUMBLEBEE" :
قطعه‌ای از آهنگساز مشهور روس نیکولای ریمسکی کورساکف است. وی این قطعه را به عنوان میان پرده برای اپرای افسانه تزار سالتان در سالهای ۱۸۹۹-۱۹۰۰نوشت. پرواز زنبور عسل بخاطر سرعت بالای نوازندگی قطعه بسیار سختی است و نوازنده را به چالش می‌کشد.
این قطعه در اصل برای ویولن نوشته شده.تروی استتینا در کتاب اسپید مکانیک برای لید گیتار از این قطعه برای پرورش سرعت استفاده کرده است.
قطعه در گام کروماتیک نوشته شده است. در ابتدای آن یک قو پسر تزار را به زنبور تبدیل می‌کند تا او بتواند پرواز کرده و به دیدار پدرش برود.
"گام کروماتیک":
قرار گرفتن هشت نت پیاپی و متوالی در کنار هم به صورتی که فضای خاصی را ایجاد نمایند یک گام گویند یا به طور عمومی تر هر گاه از یک نت به صورت پی در پی و متصل حرکت کنیم تا به نت همنام و هم صدا (اکتاو) بالا یا پایین آن برسیم ، یک گام اجرا کردیم.
در بررسی هر گام، تعداد نت ها و فواصل بین آنها اهمیت زیادی دارد. نت مبدا در هر گام را شاهد یا تونیک آن گام گویند که برای نامگذاری گام ، تونیک گام را در نظر میگیریم. مانند گام دو ، گام ر و ... . در گامهای مختلف هر درجه نت تونیک اهمیت بیشتری دارد و بعد از تونیک درجه پنجم که به آن نمایان نیز میگویند مورد اهمیت است
گامها دو دسته اند
گامهای کروماتیک و گامهای دیاتونیک
گامهای کروماتیک: به گامی که به صورت منظم دوازده نیم پرده را طی کند و به نت اکتاو برسد گام کروماتیک می گویند. گام کروماتیک می توانداز هر نتی آغاز شده و ممکن است به صورت بالارونده یا پایین رونده باشد
گام دیاتونیک : به گامی که فواصل آن به صورت پنج پرده و دو نیم پرده باشد گام دیاتونیک می گویند. گام دیاتونیک نیز میتواند از هر نتی آغاز شود. هر گام دیاتونیک را میتوانیم به دوقسمت مساوی تقسیم کنیم که به هر قسمت دانگ یا تتراکورد می گویند..
"Progressive rock" یا راک پراگرسیو:
این سبک با نام "پراگ راک" یا "پراگ" نیز شناخته میشود، زیر شاخه‌ای از راک است که در اواسط دههٔ ۱۹۶۰و اواخر دههٔ ۱۹۷۰در بریتانیا شکل گرفت و در کشورهای آلمان، ایتالیا و فرانسه توسعه یافت. این سبک تلاش می‌کند ارزش‌های هنری و اعتبار موسیقی راک را ارتقا دهد. در قطعات این سبک تکآهنگ‌ها با مجموعه آهنگ‌هایی جایگزین شدند که اغلب ۲۰تا ۴۰دقیقه زمان داشتند و شامل تأثیرات سمفونی، زمینه موسیقی گسترش یافته، فضای خیالی، متن ترانه و ارکستراسیون پیچیده بودند. منتقدان موسیقی، که اغلب مفاهیم راک را «دهان پر کن» و آوا را «افراطی» می‌خوانند با این سبک دشمنی داشته یا تماماً آن را رد می‌کنند.
پراگرسیو راک سراسر دههٔ ۱۹۷۰، به‌ویژه اواسط این دهه شاهد محبوبیت بسیار زیادی بود. محبوبیت این سبک در نیمهٔ دوم همان دهه کمرنگ شد. این گونه برداشت میشود که رشد پانک راک علت کمرنگ شدن محبوبیت این سبک باشد، اگر چه در واقعیت عوامل دیگری هم دست داشتند. گروه‌های پراگرسیو راک در دههٔ ۱۹۸۰هم با تغییر ترکیب و ساختارهای جمع و جور ترانه موفقیت تجاری خوبی بدست آوردند.
"Alternative rock" یا راک آلترناتیو:
به عنوان موسیقی آلترنتیو هم شناخته میشود، سبکی از موسیقی راک است که در دههٔ ۱۹۸۰به‌وجود آمد و تا دههٔ ۱۹۹۰به طور وسیع شهرت یافت. راک آلترنتیو از پانک راک تاثیر گرفته بودند ولی در هیچ کدام از سبک‌های موجود جای نمی‌گرفتند. سبک آلترنتیو خود به زیر شاخه‌های مختلفی تقسیم میشود که از دل موسیقی مستقل یا (موسیقی ایندی) بوجود آمده‌اند
"fusion - rock" یا فیوژن راک
فیوژن در اصل به معنای همجوشی است. به این نوع موسیقی، راک همجوشی، یا راک فیوژن هم گفته می شود. نام سبکی از موسیقی راک است که در آن سعی در تلفیق بعضی انواع دیگر موسیقی با تکنیک‌های موسیقی راک دارد.
BLUES و یا موسیقی بلوز:
بلوز گونه موسیقی سازی و آوازی است که ریشه در آوازهای مذهبی و آوازهای کار و فریادها و همخوانی‌های سیاهان آمریکا دارد و اصل آن به فرهنگ و موسیقی غرب آفریقا می‌رسد. علت اینکه این سبک به بلوز معروف شد این بود که پیشگامان این سبک با غم این موسیقی را اجرا می‌کردند ک.ه نحوه شیوع این سبک در آمریکا بر می‌گردد به زمان برده داری و مزارع پنبه در کشور آمریکا که در آن دوره برده‌های آفریقای در هنگام کار در مزارع با خواندن شعرهایی بعضاً ریتمیک و موزون به همراه پاسخ و تکرار توسط دیگر کارگران اقدام به ایجاد شوق و نظم در کار برداشت می‌نمودند. در زبان انگلیسی واژه BLUE به معنای غم هم استفاده می شود.
شعر بایاتی "BAYATI":
شعر آذری از نوعی زبان حماسی و روح مقاومت و مضامین انسانی و فتوت و جوانمردی و عاشقانه‌های نجیب و پراحساس برخوردار است و در این میان ، دوبیتی‌های بومی در ادبیات شفاهی این سامان که به « بایاتی » معروفند ، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دوبیتی‌هایی که عمدتاً شاعران و سرایندگان آنها ناشناخته و گمنام‌اند و زبان به زبان و سینه به سینه و نسل به نسل از طریق ادبیات شفاهی تا به امروز نقل شده و باقی مانده است. جایگاه بایاتی در ادبیات ترکی به قدری قوی است که مردم در پندها و اندرزها و سوگ‌ها و مصیبت‌ها و اتفاقات تلخ و شیرین زندگی به بایاتی توسل می‌جویند
بایاتی از نظر ساختار بیرونی و شکل ، شبیه رباعی و ترانه است و هدف شاعر و مضمون اصلی در بیت دوم و مصراع چهارم بیان میشود و نقش غافلگیر کنند‌گی مضمون ، در آن چشمگیر است. گاهی مصراع‌های اول و دوم حتّی ارتباطشان با مضمون اصلی و پیام شعر کم و گاه در حد صفر است و فقط از نظر آوا به خصوص آهنگ قافیه ، گوش مخاطب را آمادة شنیدن پیام شعر می‌کند..
در زبان ترکی از نظر عمق نگاه و غنای تصویر و استفاده از کلمات خاص برای بیان حالات ویژه و استفاده از جناس‌های فراوان که در این زبان به وفور دیده میشود ، کم‌نظیر است و آنجا که این غنا به‌ویژه جناس‌های زیبا و دلنشین آن در فرم بایاتی می‌نشیند و می‌درخشد ، به تأثیرگذاری و ماندگاری مضمون در ذهن و زبان و حافظة مخاطب کمک فراوان می‌کند.
