ایسکانیوز - دین و اندیشه: خداوند در ادیان مختلف، به نام های گوناگون خوانده شده است . پیروان هر دین، بر اساس نامی که به آن خداوند را می خوانند، درک متفاوتی از خالق هستی بدست آورده اند و صفات و ویژگی های متفاوتی را برایش قائل شده اند. از این رو شناخت این نام ها، می تواند درک پیروان هر دین از قادر لایزال را به ما نشان دهد. یادداشت زیر، به بخشی از نام هایی می پردازد که در دین یهود برای خداوند به کار می روند. یهوه، نامِ ممنوع خداوند، مشهورترین این نام هاست.

فریدالدین سبط: در تورات آمده است که روزی خداوند بر حضرت موسی، در هنگام چراندن گله در کنار کوه هورب، ظاهر می شود و به او فرمان می دهد که به مصر باز گردد و عبریان را از ظلم و ستم دربار فرعون رهایی بخشد. موسی به خداوند می گوید: اگر عبریان از من سوال کنند نام خدا چیست من چه بگویم؟ خدا به موسی پاسخ می دهد: إهیه- إشر- إهیه (من آنم که هستم) و ادامه می دهد: تو به اسرائیلیان بگو اهیه (من هستم) مرا بجانب شما فرستاده است. به اسرائیلیان بگو یهوه (او هست)، خدای پدرانتان، خدای ابراهیم، خدای اسحاق، خدای یعقوب مرا فرستاده است. این نام من است برای همه و در تمام نسل های آینده مرا چنین خواهند نامید.

در دین یهود، خداوند این نام خود را برای اولین بار به موسی معرفی می کند و به او می گوید من به ابراهیم و اسحاق و یعقوب بنام واقعی خود (یهوه) ظاهر نشدم و آنها مرا به این نام نمی شناختند. درواقع یهوه اسم اعظم خداوند است؛ اسمی که خداوند را از سایر موجودات متمایز می کند، جامع جمیع صفات است و ذات احدیت خداوند و کمالات و جمالات او را نشان می دهد.

در آیین یهود، یهوه مختص ذات الهی خدا می باشد و بر خلاف سایر صفات خداوند که می توانند بر مخلوقات نیز حمل شوند، این اسم فقط به خدا تعلق می گیرد.

کلمه یهوه حداقل تا خرابی اول اورشلیم به بعد، یعنی سال 586 ق.م، با اصوات اصلی خود تلفظ می شد اما از قرن سوم ق.م، بخاطر قداست کلمه یهوه، تلفظ آن بجز در ایام آبادی معبدسلیمان (بیت المقدس) ممنوع اعلام شد و بجای آن کلمه أدونای به معنی آقا و سرورمن یا هشم قرار گرفت. در نتیجه تلفظ حقیقی آن اکنون مشخص نیست.

هنگامی که معبد سلیمان(بیت المقدس) برپا بود، تنها کاهن اعظم اجازه  داشت که سالی یکبار در روز عاشورای تقویم یهود (دهم ماه تشری) در قدس الاقدس آن معبد، نام یهوه را به زبان آورد و دعا کند. همچنین اسم اعظم در روز کیپور(کفاره) هنگامی که کاهن اعظم سه بار از جانب خود و از جانب کاهنان و از جانب جماعت حاضر در معبد به گناهان اعتراف می کرد، تلفظ می گردید. در این هنگام کاهنان با شنیدن اسم اعظم از دهان کاهن اعظم زانو زده و سجده می کردند و ندای «مبارک باد نام جلال ملوکانه اش تا ابدالاباد» سر می دادند.

یکی از علمای یهود قرن سوم میلادی چنین فتوا داده است : هر آنکس که اسم اعظم چهار حرفی را آن طور که نوشته می شود، به طور صریح تلفظ کند مرتکب گناهی کبیره شده است.  حتی در مواقع خواندن کتب مقدس و یا نمازهای روزانه، بجای اسم اعظم کلمه ادونای را تلفظ می کنند.

برخی از محققین معتقدند که نام «یهوه»، از خدایان اقوام دیگر اخذ شده است. در الواح یافت شده در معادن سینا متعلق یه ادوار قبل از ظهور بنی اسرائیل به نامی مشابه یاهو برخورد کرده اند و همچنین در لوح دیگری کلمه یاه بکار رفته است. در خرابه های کنعانی متعلق به هزاره سوم ق.م نیز بر بروی ظرف های سفالین نام یاه و یاهو نقش گردیده است که گمان می رود نام یهوه از آنها اقتباس شده است. علاوه بر این، در راس الشمراء با نام خدایی برخورد کرده اند که به علامت «ی-و» مشخص شده است. برخی معتقدند که نام یهوه از نام این خدا گرفته شده است.

خداوند در یهودیت، صفات و القاب دیگری نیز دارد. در تورات برای خدا نام های یهوه، الوهیم و یهوه الوهیم بکار رفته است. اساتید علوم الهی یهودی دلیل آنکه سه نام برای خدا بکار رفته است را چنین توجیه می کنند: ابتدا خدا تصمیم گرفت جهان را با عدالت مطلق هدایت کند، پس در این دوران الوهیم نامیده شده که همچون یک قاضی سخت گیر عمل می کند. ولی خدا می بیند که جهان تاب عدالت او را ندارد. پس رحمت و شفقت و بخشش را ضمیمه آن می نماید و نام یهوه-الوهیم به خود می گیرد. اما بازهم می بیند که حتی جهان قادر نیست عدالت و رحمت او را تواما تحمل نماید. پس بالاخره فقط با بخشش و رحمت حکومت می کند و در آن زمان یهوه با رحوم توام شده و فقط خدای رحمان یا یهوه خوانده می شود. در کتاب مقدس یهودیان، کلمه الوهیم حدود دو هزار بار بکار رفته است و کلمه یهوه حدود شش هزار و هفتصد بار.

لقب دیگر خداوند، أدونای است و به معنی آقا و سرور ما می باشد. استفاده و بر زبان راندن همین نام نیز بدون نیاز شرعی و رسمی معمولا ممنوع است و به جای آن از کلمه «هشم» یه معنای «آن نام» استفاده می شود.