در 24 نوامبر2014 تازه ترین دور مذاکرات هسته ای ایران پایان یافت. نمایندگان تهران و کشورهای 5+1 در شورای امنیت سازمان ملل از جمله ایالات متحده آمریکا، بریتانیا کبیر، فرانسه، چین، روسیه و آلمان همچنان این مذاکرات را بدون نتیجه اساسی دنبال می کنند.

آنها تنها توافق کردند که به مذاکرات ادامه دهند. در ماه مارس باید یک چارچوب سیاسی تعیین شود و تا یکم جولای باید برسرحل و فصل کامل توافق شود. یک سال و نیم از آغاز مذاکرت هسته ای در اواخرنوامبر سال 2013 می گذرد و این مذاکرات باید تنها شش ماه طول می کشید. اما تا تابستان تمدید شد. مرحله دوم بدون پیشرفت قابل توجهی درباره تصویب مسائل هسته ای سپری شد.

شعاری که این مذاکرات را همراهی می کند به این ترتیب است:" عدم توافق بهتر ازیک توافق بد است". با این حال "جان کری" وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، واقعیت تلخی را مطرح کرد:" این مذاکرات سخت بوده، هست و باقی خواهد ماند. تمدید مذاکرات به معنی بهبود وضعیت آن نیست". "جفری لوئیس" در روزنامه آمریکایی "فارن پالیسی"  تمدید مذاکرات را تصمیمی "مرگبار" برای روند مذاکرات ارزیابی کرد.

با این حال مذاکرات پیش می رود. تقریبا همه وزرای خارجه گروه 5+1 در مرکز جهانی اقتصاد در داووس سوئیس دور هم جمع شده اند. دیدار مهمتر در فوریه در کنفرانس امنیتی در مونیخ برگزار خواهد شد. حال صداها بلندتر می شود حتی از سوی مقامات ایران: باید به دیپلماسی فرصت دیگری داده شود و با تحریم های جدید به روند مذاکرات آسیب نرساند.

روز پنجشنبه وزارت اطلاعات اسرائیل گزارشی را منتشر کرد که در آن نوشته شده است این تحریم ها بود که ایران را پای میز مذاکرات کشاند(!) "تامیر پاردو" رئیس موساد سازمان اطلاعاتی اسرائیل، در دیدار با سناتورهای آمریکایی تاکید کرد که بدون فشار،  ایرانیان هر گونه امتیاز دلخواه خود را بدست می آورند!

حقیقت دیگر این است که زمان علیه مذاکرات کار می کند. اولین نتیجه گذره زمان انتخابات کنگره آمریکا است. حال رئیس جمهور آمریکا باید با اکثریت جمهوریخواهان درمجلس دست و پنجه نرم کند که هر گونه غنی سازی اورانیوم برای ایران را ممنوع می دانند.

طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی ایران یک سانتریفیوژ مدرن IR-5 را آزمایش کرده است؛ اینکه آیا این نقض کنوانسیون بود، هنوز مورد بحث است. علاوه بر این ایران توسعه سانتریفیوژIR-8  را که عملکردی معادل 16 برابر عملکرد سانتریفیوژ استاندارد IR-1 را دارد، اعلام کرده است. این نشان می دهد که ایران سریعتر از آنچه همه فکر می کنند می تواند به باشگاه هسته ای وارد شود.

این موضوع روند مذاکرات را تغییر می دهد. با این حال توسعه دستگاه های جدید به معنای کم شدن فاصله تهران تا ورود به باشگاه هسته ای است. در عوض "حسن روحانی" رئیس جمهور ایران، در این باره افزود:" ما درباره آن چیزی که به خصوص به تحقیق و توسعه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای می پردازد، هیچ محدودیتی را نمی پذیریم".

در نهایت باید به ایران اعتماد کرد.

هیچ امنیتی بدون پرداختن به گذشته میسر نمی شود

جنبه های مهم تاریخی نیز در روند این مذاکرات تاثیر می گذارد. همه چیز به گزارش جنجال برانگیز وزارت اطلاعات ایالات متحده آمریکا در سال 2007 برمیگردد. این گزارش مدعی شده بود که ایران از سال 2003 به ساخت سلاح هسته ای اقدام کرده است.

هر چند که مقامات ایرانی این اتهامات را نپذیرفته اند. در حال حاضر مذاکره کنندگان ایرانی به طور مبهمی به اشتباهات گذشته خود اعتراف کرده اند.

از دیگر دلایل تغییر در وضعیت مذاکرات می توان از دفاع موشکی ایران نام برد. این مشکل  احتمالا به دلیل ترس از شکست زودهنگام مذاکرات در امان مانده است. اینکه ایران تاکنون تنها از موشک های با برد حداکثر2هزار تا 3 هزار کیلومتر صحبت کرده، اعضای کنگره آمریکا را کمتر تحت تاثیر گذاشته است. سازمان اطلاعاتی ایران به وضوح کار بر روی موشک هایی با برد بیشتر را اعلام کرده است. علاوه بر این موشک های میانبرد ایران تعهد آمریکا برای حفاظت از اسرائیل را تهدید می کند.

با توجه به این مسائل رسیدن به یک چارچوب اساسی در مارس 2015 و حل و فصل کامل تا جولای امری غیرقابل باور است. از سوی دیگر با تلاش طرفین مذاکره برای جلوگیری از شکست ، تمدید دوباره مذاکرات دور از ذهن نخواهد بود.

هانس روله (فرماندهی وزرات دفاع و ناتو را برعهده داشته است. او یکی از مهمترین کارشناسان آلمانی در زمینه سلاح های کشتار جمعی است.)

مترجم: ملینا حاجبی