نشست معرفی و نقد کتاب «بررسی آسیب های اجتماعی روسپیگری» با حضور صاحبنظران مسایل اجتماعی و توانبخشی در دفتر انتشارات یادآوران ناشر این کتاب برگزار شد.
به گزارش ایسکانیوز در این نشست خسرو آذربایجانی مدیر مسوول موسسه انتشاراتی یادآوران، علی قاسمی ویراستار کتاب، مروئه وامقی و معصومه دژمان اعضای هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، پیام روشنفکر پژوهشگر و نویسنده در حوزه مسایل اجتماعی به بررسی و نقد این کتاب پرداختند.
این کتاب که نوشته سعید مدنی جامعه شناس است، از6 فصل تشکیل شده است. فصل اول به کلیات و فصل دوم به بررسی نظری موضوع درچارچوب نظریه های زیست شناختی، روانشناختی، جامعه شناختی، جرم شناختی و فمینیستی پرداخته است. فصل سوم نیز بر ویژگی‌های فردی و خانوادگی روسپیان و فصل چهارم بر علل و عوامل خانوادگی متمرکز شده است. فصل پنجم نیز به صورت خاص به بیان رابطه روسپیگری و ایدز و فصل آخر نیز به قوانین و مقررات چه در ایران و چه در سطح بین المللی اختصاص داده شده است.و به سوالاتی مانند زنان روسپی چه کسانی هستند؟ و چرا برخی زنان روسپی می‌شوند؟ پاسخ داده می‌شود. همچنین بررسی ابعاد حقوقی تن‌فروشی و ارتباط روسپیگری با بیماری ایدز از دیگر موضوع‌های محوری این کتاب است.
پیشینه مطالعاتی
در این نشست، پیام روشنفکر پژوهشگر و نویسنده در مورد آغاز فرایند نگارش کتاب بررسی آسیب های اجتماعی روسپیگری گفت: «در سال 1384 وزارت بهداشت طرحی را با همکاری صندوق جمعیت سازمان ملل متحد(UNFPA) با عنوان «ارزیابی سریع وضعیت روسپی گری در شهر تهران» بود، سفارش داد که طی یک سال و نیم انجام شد. این کار حاصل مطالعات چهاردهه قبل در این ارتباط بود.»
روشنفکر نخستین مطالعه در زمینه تن فروشی را پژوهش ستّاره فرمانفرماییان مادر مددکاری اجتماعی ایران عنوان کرد که به علت نفوذ خود در دربار قاجار این فرصت را به دست آورده بود.
او گفت: «طرح‌های بعدی در این زمینه یا در حوزه سلامت و با دیدگاه سلامت نگر بوده یا رویکرد جرم شناختی داشته و تنها یک مورد کار جامعه شناختی به وسیله مرحوم دکتررحمت الله صدیق سروستان انجام شده است.
این پژوهشگر مسایل اجتماعی با بیان این مطلب گفت: « به طور کلی پژوهش‌هایی که در زمینه روسپیگری صورت گرفته با سه رویکرد انجام شده است: از دیدگاه خود روسپیان، از دیدگاه مشتریانشان و از دیدگاه مراکز حمایتی مثل مددکاران اجتماعی.»
اهمیت نگاه جامعه شناختی اثر
معصومه دژمان یکی دیگر از صاحبنظران حاضر در این نشست بود. اوتحصیلات دکتری خود را در زمینه سلامت روان در دانشگاه کارولینسکای سوئد به اتمام رسانده و پیش از این، مجری طرح مطالعاتی در خصوص رفتارهای پرخطر مرتبط با ایدز به سفارش وزارت بهداشت و صندوق جمعیت سازمان ملل در شیراز و بروجرد بوده است.
دژمان بر اهمیت رویکرد جامعه شناختی و تلفیق آن با رویکرد سلامت محور در بررسی تمامی آسیب های اجتماعی تاکید کرد و گفت: «مولف این کتاب با نگاهی ساختارمند، منسجم و هدفمند، پژوهش های خود را در قالب کتاب ارایه می دهد تا طیف وسیعتری بتوانند از آن بهره‌مند شوند.»
دژمان افزود: «کتاب راهنمای ارزیابی رفتارهای پرخطر جنسی در گروه در معرض آسیب نتیجه پژوهشی بود که در شیراز و بروجرد انجام دادیم که در آن برجسته سازی حوزه های مداخله برای حل این مساله مشهود بود و می‌تواند مکملی بر این کتاب باشد.»
عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد اهمیت ارایه یکی از فصل‌های کتاب با عنوان روسپیگری و ایدز گفت: « زنان تن فروش به علت شغلی که دارند به لحاظ سلامتی، روانی و اجتماعی در معرض آسیب‌های متفاوتی هستند؛ کما اینکه در طرحی که در این خصوص در منطقه دروازه غار تهران در حال انجام است، به هر سه بُعد آن اشاره شده است. این زنان در معرض انواع بیماری‌های جنسی، مقاربتی و ایدز و حتی سرطان‌های ناشی از بیماری‌های مقاربتی قرار دارند و از طرفی چون از حمایت حقوقی برخوردار نیستند، حتی ممکن است در صورت دخالت نیروهای انتظامی از سوی آنان مورد خشونت قرار بگیرند.»
روسپیگری؛ پیامد ناخواسته معضلات اجتماعی دیگر
مروئه وامقی، جامعه شناس روسپیگری را پیامد مشکلات دیگر جامعه از قبیل فقر و مشکلات اقتصادی دانست و گفت: « موارد بسیاری گزارش شده است که زنان تن فروش به ناچار و از فرط ناتوانی در تامین هزینه‌های زندگی به این کارروی آورده اند. در خیلی از موارد بسیاری از دختران در حالت اضطرار وقتی از خانه فرار می‌کنند ناگزیرند برای گذراندن شب به جاهایی پناه ببرند که در معرض سوء استفاده قرار می‌گیرند.
دید غیرواقعی، احساسی و ساده انگارانه نسبت به آسیب های اجتماعی
یکی از حاضران در نشست پرسشی درباره چرایی نپذیرفتن این مساله از سوی مردم و مسوولان به عنوان یک معضل واقعی اجتماعی مطرح کرد که وامقی در پاسخ به آن گفت: «این تابو بودن مختص ایران نیست و در همه جای دنیا این دیدگاه وجود دارد. البته باید گفت یک دید غیرواقعی، گاهی احساسی یا گاهی ساده انگارانه نسبت به آسیب‌های اجتماعی به ویژه از آن دست مسایل اجتماعی که نمی‌توان در مورد آن صحبت کرد وجود دارد و این در بین مردم، سیاستگذاران اجتماعی و کارگزاران و متخصصان غیر این حوزه ها نیز امری مرسوم است.»
دژمان عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی نیز در پاسخ به این پرسش گفت: «در کشوری مثل کانادا همچنان تن فروشی جرم به حساب می شود و به محض رویت یک زن تن فروش او را دستگیر می کنند. منتها امکان دارد که در برخی جوامع برای این زنان یک سری حقوق در نظر گرفته شود. در بحث هایی که در مورد زنان تن فروش در بروجرد انجام شد مشخص شد که آنها درآمدهای کلانی دارند. وقتی از این زنان پرسش می شد آیا حاضر به عوض کردن تن فروشی با شغل دیگری هستند پاسخ آنها منفی بود.»
وی یادآور شد: «نباید نسبت به این قضیه دیدگاه هیجانی و همچنین محدودگرایانه داشت. این قضیه باید براساس جوامع و قومیت های مختلف بررسی شود و علل و عوامل مختلف آن براساس جامعه مورد تحقیق مطالعه شود.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی تاکید کرد: « الان مراکز حمایتی که پیش از این بدون داشتن تابلو برای این گروه راه اندازی شده بود، به خاطر انگ اجتماعی که ایجاد می‌کنند، زیر سوال برده شده اند. به همین علت، بسیاری از این زنان به دنبال این مراکز نمی‌روند؛ چون ترس از شناخته شدن دارند.»
زهره حاجیان – سرویس اجتماعی
