تهران-ایسکانیوز: امروز 7 فروردین اولین سالگرد درگذشت ریچارد نلسون فرای است. ایرانشناسی که از شدت علاقه به ایران نام خود را به «ایراندوست» تغییر داد و وصیت کرد پیکرش را در کنار زاینده رود دفن کنند، وصیتی که هیچ وقت عملی نشد.
ریچارد فرایمتولد۱۹۲۰در آمریکا بود. او متخصص برجسته ایرانشناسی، شرقشناس و استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد بود. او به زبانهای فارسی، عربی، روسی، آلمانی، فرانسوی، پشتو، ازبک و ترکی مسلط بود و با زبانهای اوستایی، پهلوی و سغدی آشنایی کامل داشت.
فرای بیش از ۷۰ سال از زندگیاش را صرف مطالعه و پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ فلات ایران کرد و یکی از آخرین بازماندگان نسل ایرانشناسان و شرقشناسانی چون آرتور کریستینسن و آرتور پوپ، رومن گیرشمن و پروفسور آلبرت امستد بود که شرقشناسی را در دانشگاههای جهان بنیان گذاشتند و تألیفات بسیاری درباره فرهنگ و هنر و تاریخ ایران انجام دادند.
فرای دارای همسری ایرانی-آشوری به نام عدن نبی بود و فرزندان وی به موجب علاقه به ایران، دین خود را به زرتشتی تغییر داده بودند.
تلاشهایفرای بود که منجر به ایجاد کرسی تدریس مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا شد و او به عنوان اولین استاد کرسی مطالعات ایرانی منصوب شد. بعدها آنجا را به قصد هاروارد ترک کرد و این سمت پس از او به احسان یارشاطر محقق ایرانی واگذار شد.
در دانشگاه هاروارد صدرالدین آقاخان دانشجوی فرای در رشته تاریخ ایران بود. فرای نامهای به پدر او که رهبر بزرگ فرقه اسماعیلیه بود، نوشت و آقاخان در پاسخ موافقت کرد هزینه یک کرسی تدریس مطالعات ایرانی در هاروارد را بپردازد.
همچنین یکی از برجستهترین کارهای فرای در هاروارد تأسیس «مرکز مطالعات خاورمیانه» بود. او یکی از بنیانگذاران «مرکز مطالعات خاورمیانه» در تهران و مدتی هم مشاور کتابخانه پهلوی بود و نخستین مدرسه تابستانی مطالعات ایرانی را در دانشگاه شیراز سازمان داد. وی سالها در ایران در سازماندهی کنگرههای ایرانشناسی سهیم بود و در خارج از ایران نیز با دانشگاههایی که علاقهمند به مطالعات ایران و آموزش زبان فارسی بودند همکاری داشتهاست.
فرای گذشته ی ماوراءالنهر را بیشتر از هر کس دیگر می شناخت. فعالیت ها و آموزش های فرای که بر بنیان های فرهنگی ایرانی در آسیای میانه تاکید می کرد را می شود از مهم ترین عواملی دانست که ساکنان این مناطق را با ریشه های فرهنگی ایرانی خود پیوند داد.
فرای در مقاله ی «فر کیانی در ایران باستان» به اعتقاد ریشه دار شاهان ایران باستان به حمایت ایزدی و تایید الهی، اشاره می کند و در مقاله کوتاهی که در آن با استناد بر نقاشی «جیمز موریه» از ویرانه یی را که پنداشته می شد آتشکده ی «بیشابور» بوده است، ثابت کرد این بنا دارای سقف بوده و آتشکده ای روباز نبوده است.وی با بررسی تلاش های پیشین برای خواندن «کتیبه گور کوروش»، اثبات کرد که این متنی است به زبان پارسی باستان و خط آرامی که به فرمان یکی از آخرین پادشاهان هخامنشی تهیه شده است.
نلسون فرای از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ عضو افتخاری سازمان پرشن گلف آنلاین بود و همواره با ارسال نامه به تحریف کنندگان از نام خلیج فارس دفاع نمود.
سال پیش در پی حرف و حدیث های فراوانی که در پی درگذشت او به وجود آمد و اجازه عمل به وصیتش مبنی بر خاکسپاری در کنار زاینده رود داده نشد،۲۳۳استاد دانشگاه از دانشگاههایی مانند «صنعتی شریف»، «تهران»، «امیرکبیر»، «علم و صنعت»،«صنعتی اصفهان»، «یاسوج»،«شیراز»، «فردوسی مشهد» و ... در نامهای خطاب به رییسجمهوری، خواستار اجرایی شدن وصیت ریچارد فرای شدند.
اما با وجود موافقت دو رییسجمهور وقت ایران با این پیشنهاد پروندهدفن فرای در ایران با سوزاندن پیکر او بسته شد.
کد خبر: 242321