ایسکانیوز: بیانیه سوئیس بخت رسیدن به توافق جامع هسته ای در ماه ژوئن را افزایش داد.  "عدنان طباطبایی" کارشناس روابط بین الملل و امور آسیای جنوب غربی در هفته نامه آلمانی زبان  "دی تسایت" درباره مذاکرات هسته ای ایران می نویسد:

از زمانی که فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، روسیه و چین در اوایل ماه آوریل در لوزان بر سر چارچوب سیاسی توافقنامه هسته ای به تفاهم رسیدند، یک موفقیت تاریخی در مذاکرات هسته ای با ایران رقم خورد. همه دلگرم هستند که تا پایان ماه ژوئن ایران به یک توافق هسته ای با کشورهای E3+3 دست می یابد.

با وجود همه این اطمینان ها طرفین ذی‌نفع نگرانند که در هفته های باقی مانده اشتباهی رخ دهد. زیرا بیانیه مشترک دوم آوریل به طور خوشایندی مبهم تنظیم شده است، بنابراین پیش بینی می شود جزئیات برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) به صورت بی رحمانه ای دقیق نوشته شود.

وضعیت سیاست داخلی ایران و آمریکا نیز به ویژه نگران کننده است. با وجود قالب های صریح چندجانبه ، بی شک ایران و آمریکا بازیکنان اصلی این مذاکرات هستند.  در پایتخت هر دو کشور مقاومت هایی در برابر روند مذاکرات وجود دارد. موفقیت نهایی تا حد زیادی به آن بستگی دارد که دولت های مربوطه تا چه حد از پس مخالفان سیاسی داخلی بر می آیند.

در اینباره" حسن روحانی" رئیس جمهوری ایران و "محمد جواد ظریف" وزیر امورخارجه، دارای مزیت بارزی هستند.

پشتیبانی از سوی نخبگان نظام

زمانی که ظریف از لوزان بازگشت، در فرودگاه مهرآباد با استقبال گسترده مردم روبه رو شد.  در روزهای بعد او و تیم مذاکره کننده‌اش تیتر اول روزنامه ها بودند.

همچنین در بین نخبگان نظام ظریف از حمایت و اعتماد ویژه ای برخوردار است. هرچند از طرفی شنیده می شود که سپاه پاسداران، مجلس ، روحانیون و رهبر معظم انقلاب اسلامی جلوی مذاکرات هسته ای را خواهند گرفت؛ اما این فرضیات صرفا گمراه کننده هستند.

"محمد علی جعفری" فرمانده سپاه پاسداران، از تیم مذاکره کننده به عنوان "فرزندان انقلاب" تقدیر کرد. او موفقیت آنها را در دفاع از "حق ملت ایران" ستود. جعفری اظهار داشت: " سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از تلاش های راستین سیاسی آنها قدردانی می کند".

سرلشگر" فیروزآبادی" رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، دستاورد لوزان را به رهبر معظم انقلاب اسلامی و ملت ایران  تبریک گفت.  فیروزآبادی ماه ها پیش  رسانه های بیش از حد محافظه کار را به خویشتن داری در انتقاد از ظریف دعوت کرد.

از طرف دیگر انتقاد شدید از سوی مجلس مطرح می شود. به خصوص کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از کار هیئت مذاکره کننده ناراضی بودند. مجلس در جواب فکت شیت وزارت خارجه آمریکا درباره جزئیات تفاهم لوزان، فکت شیت خود را صادر کرد.

با این حال "علی لاریجانی" رئیس مجلس در یک کنفرانس مطبوعاتی در 16 مارس اظهار داشت که نیازی به تصویب توافقنامه هسته ای در مجلس نیست. در نهایت نه فقط شورای عالی امنیت ملی بلکه رهبر معظم انقلاب نیز در روند تصمیم گیری نقش دارند. لاریجانی گفت:" ما در ایران مشکلاتی را که ایالات متحده آمریکا دارد، نخواهیم داشت".

یک هفته بعد از تفاهم لوزان رهبر معظم انقلاب نظر خود را درباره این موضوع علنی کرد. او از تبریک گفتن ها انتقاد کرد زیرا  که " هنوز اتفاقی نیافتاده است". رهبر معظم انقلاب دوباره بر بدبینی خود به اعتماد به کشورهای E3+3 و به ویژه ایالات متحده آمریکا تاکید کرد.

اما در همان زمان نیز حضرت آیت الله خامنه ای پشتیبانی خود را از ظریف و تیمش اعلام کرد: " من با همه قدرتم از رهبران تیم مذاکره کننده حمایت می کنم وبه این حمایت ادامه خواهم داد". او با توافقنامه ای موافقت خواهد کرد که "به نفع ملت باشد".

تاکنون اظهار نظر دقیق تری از رهبر معظم انقلاب اسلامی شنیده نشده است. به خصوص او باید در چنین موضوع بحث برانگیز سیاسی پیوسته منتقدان و موافقان را اداره کند.  به لحاظ سیاست داخلی ضروری است که همه جریان ها در این موفقیت احتمالی شرکت داشته باشند- حتی آنهایی که پیوسته با بدبینی و انتقاد به انتظار نشسته اند.

در این میان سفر "علی اکبر صالحی" رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به شهر مقدس قم قابل توجه است. ظریف به دلیل مشکلات زمانی خود، علی اکبر صالحی همکار مذاکره کننده‌اش را به دیدار جمعی از روحاینون با نفوذ فرستاد، تا آنها را از جزئیات تفاهم هسته ای آگاه کند. صالحی موفق شد آنها را متقاعد کند.

ثبات سیاست داخلی تحت تأثیر روحانی

اینکه دولت روحانی کنترل سیاست داخلی را محکم به دست گرفته، نه تنها به خاطر مهارت مذاکره کنندگان بلکه  به این دلیل است که از زمان شروع کار خود فضای سیاست داخلی را تثبیت کرده است.  روحانی موفق شده است با یک خط و مشی کارآمد با دیگر نهادهای مهم مانند شوای امنیت ملی، دفتر سیاسی سپاه پاسداران و رهبر معظم انقلاب اسلامی ارتباط خوبی برقرار کند.

آین الله خامنه ای به حسن روحانی اعتماد دارد. آنها یکدیگر را بیش از 40 سال است که می شناسند، و روحانی مردی از قلب نظام است و یکی از نخبگان آشنا به مسائل امنیتی.

او در نگاه خیلی ها با "محمود احمدی نژاد" رئیس جمهور خودسر تفاوت دارد. در دوره دوم ریاست جمهوری  احمدی نژاد مبارزه قدرت میان جناح های رقیب و نهادهای درون نظام تشدید یافت، نه تنها سیاست داخلی راکد شد بلکه سیاست خارجی نیز به طور فزاینده ای ناتوان گشت.

بنابراین سران شورای امنیت ملی و وزارت خارجه بر سر تفسیر مسائل سیاست خارجی با هم به رقابت پرداختند. علاوه برآن مشاوران سیاست خارجی رهبر معظم انقلاب و همچنین فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دخالت در این امور پرداختند.

در نتیجه ایران در این زمان به عنوان عنصری نامعقول و دشوار به حساب می آمد. اما  به نظر می رسد که هم‌اکنون این مرحله را از سر گذارنده باشد.

اعتماد به نفس جدید در ایران

با ثبات تازه به دست آمده در سیاست داخلی، جرات ایران برای پیش برد سیاست خارجی به وضوح افزایش یافته است. میل به قدرت منطقه ای بودن، در ایران بدون تغییر باقی مانده است. رویکر صریح و همکاری جویانه سیاست خارجی اتفاق جدیدی است. اعتماد به نفس ناشی از نفوذ منطقه ای، ایران را به این سمت سوق داد تا با دیگر قدرت های جهان از موضعی برابر رو به رو شود.

ظریف این جهت گیری تازه را در جدیدترین تحلیل خود در روزنامه "نیویورک تایمز" تجلی بخشید. او پیشنهادی برای  "تأسيس يك مجمع گفتگوی منطقه ای در خليج فارس به منظور تسهيل تعاملات"  ارائه داد و اشاره کرد که منافع ایران با دیگر نقش آفرینان مربوطه " در زمینه های گوناگون" همسو است.

یکی از "موضوعات ضروری و فوری" فجایع جاری در یمن است. به این منظور ظریف یک طرح چهارماده  را به سازمان ملل ارائه داد:  آتش بس فوری، كمک های انساندوستانه برای غيرنظاميان يمنی، تسهيل گفتگو میان گروههای يمنی و تشكيل يك دولت فراگير گسترده وحدت ملی .

سوریه، عراق و افغانستان نیز ممکن است در دستور کار باشند. رویکردهای همکاری با ایران مطمئناً در اولین قدم اجرا نخواهند شد، اما سزاوار است که عمیق تر مورد بررسی قرار گیرند. قصد واشنگتن برای صحبت با ایران برای ایجاد ثبات در منطقه در مسیر درستی پیش می رود.

در نهایت می توان گفت: بخش مهمی از موفقیت لوزان دولت روحانی را تقویت کرد. انعکاس مثبت قدرت های جهان در تهران با خشنودی مورد توجه قرار گرفت. این تصور که رویکرد جدید منجر به پیشرفت های سیاسی می شود، دیگر هیچ جای شکی ندارد و به سود مرحله نهایی مذاکرات هسته ای تمام می شود.

تا جایی که مذاکره کنندگان به اصول تفاهمنامه لوزان پایبند باشند، امکان توافق نهایی در ماه ژوئن وجود دارد. به هر حال این مذاکرات در تهران شکست نخواهد خورد.

مترجم: ملینا حاجبی