سورنا ستاری*
حلاوت پیشرفت انسان، با تلخی خودخواهی های قدرتمندان جهان، تبدیل به طعم گس می شود. دنیا به مهربانی کودکان و نوجوانان بیش از پیش محتاج است. فکرها و اندیشه ها دیگر خسته شده است از دیدن و شنیدن بدی ها.
حالا، دست انسان باید دست سخاوتمند طبیعت را به گرمی بفشارد و با آن به آرامش برسد. دریا و شاعرانگی اش، اینک باید به داد انسان رسد تا از آشوب ها و موج ها و طوفان های بشرساز، به صخره آسایش پناه برد. حضور کودکان و نوجوانان دانش‌آموز مستعد در این عرصه، نجات‌بخشی را دوچندان می کند.
ایران اسلامی، به عنوان کشوری دریایی، آبستن آینده ای روشن است. آینده از آن ایران آغشته به اقتصاد دانش بنیان است. ما براساس برنامه مدرن و پیشرفته اقتصاد دانش بنیان در راستای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی و دستیابی به قله های چشم انداز 1404، گام های استوارمان را آغاز کرده ایم. بخش دولتی در کنار بخش خصوصی، در کنار دانشگاهیان، در کنار نخبگان و سرآمدان و در کنار دانش‌آموزان عزیز، عزم‌شان را جزم کرده اند تا نگاهی دیگر را در عرصه کسب و کار و تجارت و صادرات در جامعه حاکم و با فرهنگسازی مناسب پارادایم دانش بنیان را جایگزین پارادایم نفرین شده نفت کنند.
دریا از جمله جغرافیایی است که در مواجهه با دست خالی انسان، او را ناامید نمی گذارد و تنها با همت و تلاش و تفکرش، او را به همه چیز می‌رساند. دریا پر از داشته های گرانقیمت است. پر از مرواریدهای پنهان و پیدا. از سوی دیگر اما، اگر نتوانی دریا را تسخیر کنی، او تو را مسخر خود قرار می دهد؛ درست همچون نفت که متاسفانه ما را اسیر خود کرده و سرعت پیشرفت‌مان را در برهه های مختلف، مانع شده است. تنها اقتصاد دانش بنیان و فهم درست از دریاست که می تواند طلسم نفرین نفت را از جان و جهان مردم ایران دور کند. پس باید به دریا، بیش از اینها توجه کنیم.
باید این موضوع را مدنظر قرار دهیم که درآمد حاصل از اقتصاد دریا و صنایع دانش‌بنیان دریایی که از بخش های مختلفی مانند دریانوردی و حمل و نقل دریایی، کشتی‌سازی، کشتیرانی، اکتشاف منابع غیرفسیلی، صنایع فراساحلی، شیلات، گردشگری دریایی، حقوق و خدمات بندری و ترانزیت حاصل می شود؛ بخش مهمی از تولید ناخالص ملی بسیاری کشورها را تشکیل می دهد. از طرف دیگر، دریا دروازه هایی بزرگ برای ورود دارد که به راحتی در پیشگاه انسان گشوده نخواهد شد. برای این کار راهی جز «فرهنگسازی» و تغییر نگرش نداریم. تنها با استفاده از مولفه فرهنگ می توانیم به سطوح مختلف دریا راه یابیم تا در نهایت به توسعه پایدار از طریق این نعمت بزرگ خدادادی دسترسی پیدا کنیم. مردمان بومی در سواحل گسترده کشور عزیزمان، شروع کننده این ماجرا هستند و باید جاده رسیدن به بطن دریا را برای دیگران هموار کنند. دانشگاهیان، فناوران، صنعتگران و سرآمدان مناطق دریایی، تلاش‌شان را باید بیش از اینها کنند تا صدای فراخواننده دریا، به گوش دیگران برسد.
موضوع دیگر، اهمیت به هم رساندن مرزهای دانش و تجاری‌سازی فناوری است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این مسیر بیشترین دغدغه را داشته است که در کنار توجه ویژه به اقتصاد دانش‌بنیان دریایی یکی از مهم‌ترین طرح های کلان ملی، حمایت از ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس‌پیمای «خلیج فارس» است که می تواند در بخش پژوهش و شناخت درست از دریاها، راه های درست و سریع را به فعالان دریایی نشان دهد. در چنین شرایطی، سایر سازمان ها و دست‌اندرکاران کشور، باید در شناخت اهمیت دریا، حساسیت نشان دهند. یکی از سریع ترین بازخوردها و نتایج این اهمیت دادن؛ رونق گردشگری دریایی خواهد بود که برای رواج درست آن می باید شرایطی فراهم آید تا راه های ارتباطی گسترده ای از طریق زمین و آسمان نقاط مختلف مختلف کشور ساخته و پرداخته شود.
از آنجا که یکی از اهداف اصلی کشور، براساس تصریح اسناد بالادستی، توسعه همه‌جانبه علمی است و در نقشه جامع علمی کشور مواردی همچون کشتی‌سازی، سازه های دریایی، اقیانوس‌شناسی و علوم دریایی، بخشی از اولویت های کشور محسوب می شود، بنابراین توجه به این موضوعات، بی‌تردید و بلادرنگ مهم است و ما در معاونت علمی، دائما پیگیر رسیدن به اهداف مورد نظر هستیم.
راه‌اندازی نخستین جشنواره دانش‌آموزی دریا، یک اتفاق مهم و درس‌آموز برای همه ما بود. این قشر مهم و پرجمعیت پیش‌زمینه ها و استعدادهای بسیاری در خود نهفته دارد که باید همه مسوولان مرتبط، آن را جدی بگیرند و برنامه های مدون و بلندمدت برایش فراهم کنند. تنها در این شرایط است که با فرهنگ سازی و ترویج و تقویت مباحث علمی و فناوری در کنار پاکی و مهربانی کودکان و نوجوانان دانش‌آموز امروز، حکم امنیت و آسایش و آرامش مرزها و مردمان کشورمان با صلابت صادر خواهد شد و ایرانی مقتدر و صلح‌جو و مایه مباهات منطقه و جهان خواهیم داشت.
*معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری
۲۰۱۰۷
