به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، به طورحتم افزایش سرمایه گذاری داخلی و توسعه سرمایه گذاری خارجی باعث افزایش تولید، افزایش نرخ رشد اقتصادی و بهتر شدن رفاه اجتماعی جامعه ایران خواهد شد.
اما سوال مهم این است که چگونه باید از این دوره گذار استفاده کرد.
از این روست که مهدی پازوکی اقتصاددان معتقد است: اقتصاد ایران به شدت به بخش خصوصی کارآمد و فعال نیازمنداست.
پازوکی مکانیسم اینکه از قدرت و توانمندی بخش خصوصی استفاده شود را تغییر در مدیریت اقتصادی کشور را ضروری می‌داند و به همین دلیل است که بر روش مدیران باید از سنتی به مدرن تغییر پیدا کند.
او می گوید: اگر شرکت‌های خارجی با شبه دولتی‌ها به جای بخش خصوصی سرمایه گذاری مشترک داشته باشند باز کشور دچار افزایش فقر و شکاف طبقاتی خواهد شد.
با او درباره این موضوع و مضوعات دیگر مثل نحوه توزیع سرمایه‌های آزادشده پس از لغو تحریم‌ها به گفت‌و‌گو نشستیم که ماحصل آن بدین شرح است.
یه موضوعی که این روزها بین اقتصاددانان مکاتب مختلف وجود دارد اینه که آیا حالا تحریم ها در آینده ای نزدیک لغو می شوند می شه امیدوار بود که رشد اقتصادی را شاهد باشیم. اصلا یه سوال نظر شما را می خوام بدونم آقای پازوکی؛ آیا رشد اقتصادی ۸ درصدی پس از لغو تحریم‌ها محقق می‌شود؟
تاکنون عملکرد مثبتی که درخصوص اقتصاد ایران در دولت تدبیر و امید صورت گرفته، این است که فضای بین المللی برای ارتباط با جهان خارج مساعد شده به طوری که توافق هسته‌ای وین، والفجر مقدماتی برای ارتباط منطقی‌تر با جهان خارج در چهارچوب منافع ملی است.
مقرر شده که در برنامه ششم توسعه، نرخ رشد اقتصادی به حدود ۸ درصد برسد که تحقق این میزان رشد اقتصادی در کشور نیازمند به هزار میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی و داخلی است که معتقدم اقتصاد ایران می‌تواند حدود ۵۰۰ میلیارد دلار از این میزان سرمایه را از منابع داخلی و نفتی تامین کند و بخش دیگر هم باید از منابع خارجی تامین شود.
هم اکنون اقتصاد ایران دارای دو مزیت نسبی است؛ اولی نیروی کار تحصیلکرده و ارزان قیمت و دومی انرژی ارزان قیمت، به طوری که قیمت انرژی در ایران حدود ۵۰ درصد فوب خلیج فارس است، بنابراین با توجه به این دو مزیت نسبی که اقتصاد ایران دارد باید از سرمایه گذاری خارجی حمایت جدی شود.
آقای دکتر اینکه چرا باید از سرمایه گذاری خارجی حمایت کنیم؟ سوالیست که بسیاری تقریبا می خواهند این موضوع تحقق یدا کند اما به نظر می رسد که باید بدانیم نحوه این نوع سرمایه گذاریها باید چگونه باشد؟
ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور باعث انتقال تکنولوژی و همچنین منجر به افزایش نرخ بهره وری خواهد شد.
باید گفت که متاسفانه سال‌ها اقتصاد ایران به دلیل بسته بودن، تحریم‌های بین المللی و مشکلات ساختاری در زمینه بهره وری سرمایه عملکرد مثبتی نداشته به طوری که روند رشد بهره وری سرمایه کاهنده بوده است، به همین دلیل برای افزایش نرخ بهره وری سرمایه، افزایش کارائی اقتصاد و افزایش نرخ رشد اقتصادی بدون شک به سرمایه گذاری خارجی به ویژه سرمایه گذاری خارجی از نوع مستقیم (FDI ) نیازمند هستیم.
سرمایه گذاری خارجی باعث بازگشایی بازارهای بین المللی به روی اقتصاد ایران می‌شود و با توجه به دو مزیت انرژی ارزان و نیروی کار تحصیلکرده، سرمایه گذاری در ایران هم برای کمپانی‌های بین المللی مقرون به صرفه خواهد بود و هم باعث افزایش نرخ رشد اقتصادی و به دنبال آن افزایش درآمد سرانه و در نهایت افزایش رفاه اقتصادی جامعه ایران خواهد شد.
تن‌ها اشخاصی که از وجود سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران ضرر می‌کنند دلالان، واسطه گران، سوداگران و افرادی که خواهان ماندن ایران در انزوای بین المللی هستند.
به عنوان مثال، شرکت آمریکایی آرامکو در صنعت نفت عربستان سعودی سرمایه گذاری کرده و درحال حاضر مشغول به فعالیت است، هزینه تولید هر بشکه نفت خام این شرکت در عربستان با وجود استفاده از تکنولوژی بالا، بین یک تا یک و نیم دلار است، اما هزینه تولید هر بشکه نفت خام شرکت‌های چینی مستقر در منطقه عسلویه ایران بیش از ۵ دلار است. بنابراین اگر با حمایت بخش دولتی و خصوصی شرکت‌های کشورهای توسعه یافته مانند شرکت‌های ژاپنی، کانادایی، آمریکایی و آلمانی وارد منطقه شوند به نفع منافع ملی خواهد بود به طوری که این امر باعث افزایش بهره وری سرمایه، انتقال تکنولوژی و بازگشایی بیشتر بازارهای بین المللی به روی اقتصاد ایران می‌شود.
به عنوان یک کار‌شناس اقتصادی اعتقاد عمیق دارم که در شرایط فعلی و پس از حل شدن مناقشات اتمی باید سیاست اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران سیاست برد_ برد اقتصادی با جهان غرب یعنی ایالات متحده آمریکا، ژاپن، کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله فرانسه، آلمان، اسپانیا، انگلیس، استرایا و کانادا باشد. به طوری که حفظ منافع متقابل باعث شکوفایی اقتصادی ایران می‌شود.
سیاست برد_ باخت و سیاست باخت_ باخت در دنیای مدرن امروز منسوخ شده است، بنابراین راهی به جزء پیشرفت اقتصادی ایران نداریم و برای پیشرفت اقتصادی، حق جامعه ایران است که از علم، اقتصاد درست کند.
به عنوان مثال امروز در دنیا، دو نوع سیستم حکومتی در شرق آسیا وجود دارد. یکی حکومت بسته و حکمرانی بد به نام کره شمالی و دیگری حکمرانی خوب به نام کره جنوبی. هر دوی این کشور‌ها دارای یک زبان و در یک منطقه آب و هوایی هستند، اما درحال حاضر تولید ناخالص داخلی کره شمالی ۵۰ میلیارد دلار و تولید ناخالص داخلی کره جنوبی بیش از ۱۱۰۰ میلیارد دلار است. به عبارتی تولید ناخالص داخلی کره جنوبی بیش از ۶ برابر تولید ناخالص داخلی کره شمالی است. سیستم مدیریتی علمی و کار‌شناسانه کره جنوبی باعث شده که این کشور بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار صادرات صنعتی داشته و جزء دوازدهمین اقتصاد بزرگ دنیا باشد.
بنابراین اگر سیستم اداری جامعه، تعامل منطقی با جهان در چهارچوب منافع ملی باشد، بدون شک اقتصاد ایران موفق خواهد شد.
امروزه کشورهای آسیای شرقی به ویژه چین از تکنولوژی غرب برای افزایش بهره وری سرمایه، افزایش کارائی اقتصاد و نرخ رشد اقتصادی استفاده می‌کنند. بنابراین معتقدم تامادامی که ایران به سمت کشورهای چین و روسیه می‌رود، نمی‌تواند حداقل درمنطقه خاورمیانه یک الگوی اقتصادی باشد، به همین دلیل استفاده از تکنولوژی غرب برای رسیدن به نرخ رشد اقتصادی ۸ درصدی بسیار ضرورت دارد.
با توجه به پتانسیلی که اقتصاد ایران از لحاظ منابع طبیعی، نیروی انسانی تحصیلکرده و موقعیت جغرافیایی دارد، حق ملت ایران است که رتبه اقتصادی کشور در جهان بالا‌تر رود. به طوری که کشور بالقوه می‌تواند سرآمد منطقه آسیای جنوب غربی و منطقه خاورمیانه باشد، بنابراین اگر برخورد علمی و خردمندانه با مشکلات اقتصادی صورت گیرد و کشور با سیستم شایسته سالاری اداره شود، به عنوان یک اقتصاددان آینده ایران را بسیار خوب پیش بینی می‌کنم.
آقای پازوکی آیا سرمایه گذاری مشترک شرکت‌های خارجی با شرکت‌های شبه دولتی پس از لغو تحریم‌ها باعث فقیرترشدن جامعه می‌شود؟
بله بدون شک سرمایه گذاری مشترک شرکت‌های خارجی با شبه دولتی‌ها باعث افزایش شاخص ضریب جینی در جامعه خواهد شد.
معتقدم اقتصاد ایران به شدت به بخش خصوصی کارآمد و فعال نیازمنداست. متاسفانه برخی از نهادهای مالی که با حمایت دولت طی سال‌های اخیر در اقتصاد ایران قدرت گرفته‌اند مانند آستان قدس رضوی، بخش اقتصادی حرم حضرت معصومه (س)، موسسات مالی و پولی غیرمجاز که براساس رابطه ایجاد شده‌اند نه براساس ضابطه و نهادهای نظامی برای اقتصاد ایران مانند خوره خطرناک هستند.
بخش خصوصی واقعی باید در کشور قدرتمند شود، متاسفانه در حال حاضر بخش خصوصی از توسعه یافتگی می‌ترسد به طوری که برخی از تولیدکنندگان توانایی سرمایه گذاری در دیگر استان‌ها را دارند، اما به دلیل وجود مشکلات و موانع در دیگر کشور‌ها چون چین و آلمان سرمایه گذاری کرده‌اند.
معتقدم زمانی اقتصاد ایران به سمت توسعه پیش می‌رود که شرکت‌های خصوصی در اشل‌های بین المللی داشته باشیم. متاسفانه در ایران یک شرکت درحد استاندارد بین المللی وجود ندارد، درحالیکه در کره جنوبی شرکت‌های بزرگی مانند سامسونگ، ال جی، هیوندا و کیا موتور وجود دارد که این شرکت‌ها دارای استاندارد جهانی و شعبات بین المللی هستند.
بنابراین حمایت از بخش خصوصی به ویژه درحوزه تولید بسیار ضرورت دارد، اما این حمایت نباید مانند حمایت از شرکت‌های خودروسازی مانند ایران خودرو و سایپا باشد، زیرا حمایت‌های غیرمنطقی باعث عقب ماندگی می‌شود. متاسفانه در حال حاضر حمایت‌های رانتی و غیرمنطقی از بخش‌های صنعتی، باعث منگولی و عقب ماندگی اقتصاد شده است. بنابراین برای ایجاد رقابت در بازار باید به سمت اشل‌های بین المللی حرکت کنیم که این امر نیازمند به ورود تکنولوژی در پی سرمایه گذاری مشترک شرکت‌های خصوصی با شرکت‌های غربی است.
تاکید می‌کنم که تکنولوژی غرب به مراتب بالا‌تر از تکنولوژی شرق است، به عنوان مثال در صنعت هواپیمایی، هواپیمای بوئینگ بسیار ایمن و با کیفیت‌تر از هواپیمای توپولف است به همین دلیل سرمایه گذاری مشترک با کشورهای غربی بسیار بهتر از سرمایه گذاری با کشورهای شرقی است.
آقای پازوکی آیا مدیران مطابق با شرایط جدید اقتصادی کشور باید به روز شوند یا خیر؟
سوال بسیار خوبی کردید. به طورحتم مدیران با توجه به شرایط جدید اقتصادی کشور در دوران پسا تحریم باید روش مدیریتی خود را تغییر دهند.
چگونه مدیران باید خود را به روز کنند؟
منظور از تکنولوژی فقط واردات دستگاه پیچیده به کشور نیست، بلکه مدیریت یک علم است و ورود تکنولوژی مدیریت به کشور در دوران پساتحریم بسیار ضرورت دارد.
مشکل کنونی اقتصاد ایران این است که می‌خواهیم با روش مدیریت سنتی یک جامعه صنعتی را اداره کنیم که این امر کشور را دچار تضاد می‌کند. جهان مدرن را اندیشه‌های مدرن اداره می‌کند نه ابزارهای مدرن.
اگر از تکنولوژی اطلاع رسانی، تکنولوژی مدیریت، برنامه ریزی سیستم‌های اقتصادی براساس مبانی علمی استفاده کنیم، بی‌شک اقتصاد ایران موفق خواهد شد.
به عنوان مثال با توجه به کاهش جهانی قیمت نفت باید وابستگی اقتصاد ایران و درآمد دولت به نفت کاهش پیدا کند و برای اجرای این امر باید راهکارهایی در دستور کار دولتمردان قرار گیرد.
منبع اصلی درآمد دولت در تمام کشورهای توسعه یافته مثل اتحادیه اروپا، آمریکا، ژاپن و کره مالیات است. برای اینکه سیستم مالیاتی کشور کارآمد شود و از صاحبان درآمد مالیات دریافت کنیم نیازمند به تکنولوژی مدرن اطلاعاتی هستیم، به طوری که این تکنولوژی همزمان میزان سودی که واسطه گران به محض ورود کالای خارجی از مرز تا رسیدن به دست مصرف کننده کسب کرده‌اند را کنترل می‌کند.
نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی یک شاخص اقتصادی در دنیا محسوب می‌شود که این نسبت در اقتصاد ایران حدود ۷ و نیم درصد است درحالیکه این نسبت در سایر کشورهای دولت سرویس ۲۵درصد و در کشورهایی چون دانمارک، اسکاندیناوی، سوئد و نروژ ۵۰ درصد است.
بنابراین باید برای شکل گیری اقتصاد مقاومتی و تحت تاثیر قرار نگرفتن اقتصاد در راستای شوک‌های نفتی به سازماندهی سیستم وصول مالیاتی نیازمند هستیم که این امر با مدیریت سنتی، مدیریت حجره‌ای و مدیریت مداحی امکان پذیر نخواهد بود.
متاسفانه درحال حاضر مدیریت مداحی در بخش‌های اساسی اقتصاد ایران حاکم است به طوری که اگر مدیریت علمی، سیستماتیک و شایسته سالاری حاکم شود بسیاری از مشکلات اقتصادی ایران حل خواهد شد.
یکی از مشکلاتی که درحال حاضر دولت آقای روحانی دارد این است که مدیریت میانی تغییری نکرده است. یکی از ایرادات اساسی دولت گذشته این بود که اشخاص غیرمتخصص و فاقد دانش علمی لازم در مدیریت سطح بالا یعنی بخش سیاسی و مدیریت بخش میانی فعالیت داشتند.
دانشمندان بسیار مجربی در ایران وجود دارد اما متاسفانه در بخش‌های مدیریت اقتصادی کمتر از این اشخاص استفاده می‌شود. بنابراین اگر با روش مدیریت شایسته سالاری فارغ التحصیلان رشته اقتصاد جذب بخش‌های اقتصادی کشور شوند به طورحتم ایران آینده اقتصادی روشنی پیدا خواهد کرد.
در مجموع حاکمیت مدیریت علمی، سیستمی و کار‌شناسی بر نظام تصمیم گیری اقتصادی کشور نقش بسزایی در افزایش کارائی سیستم اقتصادی خواهد داشت.
401401
