هدف روز جهانی ایدز در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، «به صفر رساندن موارد جدید آلودگی و همچنین مرگ ناشی از اچ‌آی‌وی» بود. بیش از 20 سال است که درباره اچ.آی.وی/ایدز هشدار داده می‌شود. ایدز تا به حال جان میلیون‌ها انسان را گرفته است و در سرتاسر جهان هر ساله میلیون‌ها انسان به ویروس اچ.آی.وی آلوده می‌شوند. تاکنون هیچ راهی برای درمان قطعی آن پیدا نشده است. بیماری ایدز در چند سال اخیر به یکی از نگرانی‌های دولت‌ها تبدیل شده است. آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت و درمان نشان می‌دهد که هم‌اکنون فقط حدود 30 هزار نفر از بیماران مبتلا به ایدز در کشور شناسایی شده‌اند. این در حالی است که اگر این جمعیت با ضریب چهار در نظر گرفته شود، تعداد مبتلایان به ایدز به بیش از یکصد هزار نفر در کشور می‌رسد. نکته قابل تامل درباره بیماری ایدز این است که روند ابتلای افراد از طریق روابط جنسی محافظت نشده و غیرایمن در چند سال اخیر، نرخ ابتلا به این بیماری را در جامعه با افزایش روبه‌رو کرده است. برای مثال در سال 91 فقط 21 درصد از بیماران مبتلا به ایدز از طریق روابط جنسی محافظت نشده مبتلا شده بودند، در سال 92 نیز جمعیت مبتلایان به این بیماری از طریق روابط جنسی غیرایمن آمار 33 درصدی را نشان می‌داد، اما هم‌اکنون 36 تا 38 درصد از بیماران شناسایی شده، از طریق روابط جنسی غیرایمن و محافظت نشده به این بیماری مبتلا شده‌اند. این وضعیت نشانه مطلوبی در جامعه برای کنترل این بیماری نیست؛ در زمینه مواد مخدر با راه‌اندازی گرم‌خانه‌ها و مراکز «دی.آی.سی» به مدیریت نسبی برای کنترل این معضل پرداخته‌اند، اما در کشور هنوز مدیریتی برای ساماندهی بیماری ایدز مشاهده نمی‌شود.

فرد مبتلا به ایدز هیولا نیست

مبتلایان به ویروس اچ.آی.وی خود به نوعی قربانی شرایط موجود هستند و آنها نیز حق زندگی دارند. برای این افراد باید زمینه پذیرش مناسب در درون خانواده و در محیط‌های اجتماعی همچون مدارس، محیط‌های کاری و... وجود داشته باشد تا آنها برای ایفای دیگر نقش‌های اجتماعی خود بتوانند حضور فعال و پویاتری در جامعه داشته باشند. فرد مبتلا به ایدز را نباید با رفتارهای ناروا از جامعه طرد و از دستیابی به حقوق خود محروم کرد، بلکه باید بستر را برای ایفای نقش‌های اجتماعی آنها در جامعه فراهم کرد. به این ترتیب باید حمایت از افراد مبتلا به ویروس اچ.آی.وی را سرلوحه کارهای خود قرار دهیم. آنها نیازمند خدمات درمانی و مراقبت‌های اجتماعی هستند و ابتلا به ایدز نباید زمینه‌ای را فراهم کند تا افراد به نحوی از دستیابی به حقوق خود محروم باشند. آنها به هر دلیل قربانی شرایط موجود هستند و باید در زمینه ایفای نقش‌های خود وارد عمل شوند.

آگاهی تنها راه مقابله با پیشروی بیماری

برای پیشگیری از پیشروی ایدز، باید توانمند‌سازی و ارتقای آگاهی عمومی را یکی از اولویت‌ها در جامعه قرار داد. آموزش تنها راه برای رعایت استاندارد‌ها در مقابل مصونیت از ابتلا به این بیماری است. اغلب مردم به ویژه افرادی با شرایط خطر‌پذیری بالا در این حوزه باید از طریق آموزش بتوانند در مقابل این بیماری خود را ایمن کنند. برای مثال ترویج آزمایش‌های داوطلبانه در این بخش می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ضمن آمارهای منتشر شده از سوی وزارت بهداشت درباره کم و کیف این بیماری در جامعه جمعیت مبتلایان قطعی را نشان می‌دهد. این در حالی است که بخش گسترده‌ای از افراد مبتلا به ویروس اچ.آی.وی در دوران کمون هستند و اغلب آنها از بیماری خود آگاهی ندارند. آموزش در موضوع سلامت جنسی و آگاه‌سازی افراد در زمینه رفتارهای پرخطر می‌تواند در کاهش نرخ ابتلا به این بیماری در جامعه ثمربخش باشد. برای تحقق این امر باید از ظرفیت بخش‌های دولتی، خصوصی، رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و... برای آگاه‌سازی افکار عمومی استفاده کرد تا به این ترتیب روند نرخ ابتلا به ویروس اچ.آی.وی در جامعه کاهش یابد.

سرنگ آلوده مشترک عامل اصلی ابتلا

با توجه به آمارها، نرخ ابتلای افراد به ویروس اچ.آی.وی در جهان با کاهش نسبی روبه‌رو است، اما در کشور ما این روند رو به افزایش است. عدم وجود راه‌حل قطعی برای درمان بیماری ایدز، توجه روانی و اجتماعی از سوی همه دستگاه‌ها را می‌طلبد. برخورد جزیره‌ای با افراد مبتلا به ویروس ایدز نباید انجام شود و آنها نیز همچون افراد دیگر باید از حقوق انسانی و شهروندی خود بهره‌مند شوند. در کشور دلیل ابتلا به بیماری اچ.آی.وی از طریق تزریق سرنگ مشترک و رفتارهای جنسی غیرایمن رو به افزایش است. این دو دلیل در جامعه ما با واکنش منفی همراه است و همین امر نباید دلیلی برای جدایی این افراد از جامعه و از بین رفتن حقوق شهروندی آنها شود. در چند سال اخیر با توجه افراد مطلع به بیماری ایدز به نسبت تعداد باشگاه‌های مثبت ایدز افزایش یافته است و رسانه‌ها نیز بیش از گذشته به این موضوع اهمیت می‌دهند. این عوامل را می‌توان به عنوان فرصتی مناسب در ارتقای آگاهی عمومی برشمرد. در کشور ما استفاده از سرنگ آلوده و رفتارهای جنسی پرخطر دو دلیل عمده در ابتلای افراد به این بیماری محسوب می‌شوند، اما نباید ایدز در کشور به عنوان تابو محسوب شود. در ضمن از سال 1365 تا 1393 میلادی ترزیق با سرنگ مشترک آلوده بیشترین فراوانی را در ابتلا به ویروس اچ.آی.وی داشته است، اما در چند سال اخیر روند ابتلای افراد از طریق روابط جنسی هدایت نشده افزایش یافته است که این امر نگران‌کننده است. اگر در تعامل با افراد مبتلا به ویروس اچ.آی.وی مثبت استانداردها رعایت شود بی‌شک بخش عمده‌ای از مشکلات این افراد در جامعه حل و فصل می‌شود. اگر افراد اچ‌.آی‌.وی جایگاه واقعی‌شان را پیدا کنند و از حقوق شهروندی‌شان بهره بگیرند، خودشان می‌توانند مانع از انتقال ویروس شوند. این، مستلزم پذیرش آنها از سوی جامعه است. رسانه‌های گروهی باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کنند و جای خالی آموزش راه‌های انتقال این بیماری در رسانه‌های گروهی احساس می‌شود.

* رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران

منبع:آرمان

105105