به گزارش ایسکانیوز و به نقل از آرمان آناکارنینا نخستین کسی نبود که با انداختن خود زیر چرخ‌های قطار خودکشی کرد، چرا که این قهرمان مشهور رمان لئو تولستوی اصلا واقعی نیست. با وجود این، داستان دراماتیک آناکارنینا و شهرت جهانی این شخصیت که به واسطه اقتباس چندین اثر سینمایی از آن در سال‌های مختلف بیشتر شده است، باعث می‌شود خودکشی با قطار بسیاری از آدم‌ها را یاد آناکارنینا بیندازد. آنها حتی ممکن است با این شخصیت خیالی همذات‌پنداری کرده و برای او اشک بریزند. آناکارنینا برای بسیاری از ایرانیان نیز شناخته شده است.
نسل‌های قبل با خواندن رمان تولستوی این زن را می‌شناسند و بسیاری از جوانان نیز با دیدن فیلم‌هایی که بر اساس داستان آناکارنینا ساخته شده است با او آشنایی دارند. این روز‌ها که خودکشی در مترو به گونه‌ای مد شده است شاید بیش از گذشته یاد آناکارنینا بیفتیم؛ حالا هر بار که خبر می‌رسد در یک ایستگاه مترو یک نفر خود را جلوی قطار انداخته است دیگر اگر اشکی از چشمانمان جاری شود، نه گریه برای آناکارنینای تولستوی که مرثیه‌خوانی برای آناکارنینا‌های وطنی است. از آنجا که قطار هم مانند سایر مظاهر تکنولوژی ابتدا در جهان غرب چشم به جهان می‌گشاید طبیعی است که پیامدهای خواسته و ناخواسته آن هم در این جوامع زودتر سربرآورند. خودکشی در قطار را می‌توان از پیامدهای زندگی در عصر صنعتی نامید که به مرور زمان در جوامع غربی رشدی باورنکردنی پیدا کرده است، به حدی که آن‌گونه که آمارها گواهی می‌دهند در کشور فرانسه سالانه حدود 60 شهروند با انداختن خود بر ریل مترو و راه آهن خودکشی می‌کنند. با توجه به اینکه مترو عمری کوتاه‌تر از قطار دارد و این عمر کوتاه در جامعه ما کوتاه‌تر از تجربه غربیش هم می‌شود باید گفت این نوع از خودکشی که در جامعه ما در یک دهه اخیر سر برآورد و از آمار یکی دو مورد در سال به آمار 17 موردی رسید و در حال حاضر هم با سرعتی باورنکردنی در حال رشد است از پیامدهای ناخواسته تکنولوژی مدرن در جامعه ایران است.
هر 40 ثانیه یک خودکشی در جهان
سندوس محمدی در این گزارش می نویسد: خودکشی یکی از 10 عامل اصلی مرگ و میر در دنیاست. هر 40 ثانیه یک نفر جان خود را به این دلیل از دست می‌دهد. آمار جهانی حاکی از خودکشی 11 تا 12 مورد در هر 100هزار نفر است. هر چند آمار خودکشی در کشور ما از سرانه جهانی آن پایین‌تر است و نرخ آن پنج تا شش مورد در هر 100هزار نفر است و هر چند نرخ خودکشی در جامعه ایران نصف سرانه جهانی است، اما این آمار خودکشی هم با توجه به تغییراتی که در آن روی داده است جای نگرانی دارد. خودکشی با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که از قرص خوردن شروع می‌شود و به روش‌های خشن‌تری مانند پرت کردن خود از ارتفاع و خودسوزی می‌رسد. خودکشی با مترو هم در رده خودکشی‌های خشن قرار می‌گیرد که عمری کمتر از یک دهه در جامعه ایران دارد. الگوی خودکشی در نقاط مختلف کشور هم متفاوت است. از آنجایی که استارت مترو در تهران زده شده است و در حال حاضر هم اکثر شهرهای کشور از این تکنولوژی محروم هستند، خودکشی در مترو سبک جدیدی از خودکشی است که ویژه پایتخت‌نشینان است.
پیشینه خودکشی در متروی تهران
فرودین 84 نخستین باری بود که متروی تهران خودکشی را به چشم خود دید. ایستگاه اول، ایستگاه شهید بهشتی بود که دختری 18 ساله در آن دست به خودکشی زد. نخستین تجربه خودکشی در مترو آخرین آن نبود و فصلی تازه برای این سبک از خودکشی باز شد که در آن سال اول کمتر کسی فکرش را می‌کرد که کار به جایی برسد که در یک ماه چهار مورد خودکشی در متروی تهران مشاهده شود. خودکشی در مترو در سال‌های بعد با آمارهای کمتر از پنج مورد ادامه یافت، اما از سال 90 به بعد آمار خودکشی در مترو بالا رفت به حدی که گفته می‌شود در سال 91 به بیشتر از شش مورد و در سال 92 به حدود 12 مورد رسیده است. آن‌گونه که از آمارهای مسئولان برمی‌آید این آمار افزایش هم داشته است، زیرا صحبت از سالانه حدود 17 تا 18 مورد خودکشی در مترو به میان آمده است. اما ماجرای خودکشی در مترو در امسال فصلی تازه یافت که با خودکشی ناموفق زن 24 ساله در ایستگاه امام علی(ع) در فروردین ماه آغاز شد. ماه پرحادثه امسال مترو، دی ماه بود که چهار مورد خودکشی و اقدام به خودکشی در آن روی داد.
10 دی یک مرد میانسال با ورود قطار به ایستگاه تهرانپارس جلوی قطار افتاد. هر چند که خودکشی بودن این مورد هنوز به‌یقین معلوم نیست، اما دو روز بعد از این حادثه یک مرد 50 ساله در ایستگاه صادقیه به قصد خودکشی خود را به روی ریل قطار انداخت هر چند که از این حادثه جان سالم به در برد، اما به گفته رسانه‌ها این حادثه با قطع دو پای او همراه بود. پرونده خودکشی در دی با این اقدام به خودکشی بسته نشد و در 27 دی‌ماه خانمی 26 ساله هم‌زمان با عبور قطار با ورود به ریل در ایستگاه مترو دروازه دولت، خودکشی کرد. پرونده خودکشی در دهمین ماه سال با اقدام به خودکشی در ایستگاه اکباتان که یک نفر خود را روی ریل انداخت و توسط ماموران نجات داده شد، بسته شد. با استناد به آمارهای رسانه‌ای شده خودکشی و اقدام به خودکشی در مترو می‌توان گفت که خودکشی به سبک آناکارنینا در بین تهرانی‌ها رواج یافته است و این به هیچ‌وجه خبری خوب نیست، زیرا اقدام به خودکشی در مترو حتی اگر موفقیت‌آمیز باشد و قطار زندگی فرد از حرکت بازایستد، اما اثر آن برای مدت‌های زیادی در جامعه باقی خواهد ماند. الگو شدن این سبک از خودکشی، اثری که بر روحیه افراد حاضر در صحنه می‌گذارد و مشکلاتی که در مترو ایجاد می‌شود تنها گوشه کوچکی از روایتی هستند که با یک مرگ تمام نمی‌شود. خودکشی در مترو یکی از دلخراش‌ترین روش‌های خودکشی است و در صورتی که این اقدام موفقیت‌آمیز نباشد و فرد از آن جان سالم به در ببرد صدماتی که فرد از نظر جسمی با آنها مواجه می‌شود تا آخر عمر با او خواهند ماند. در حقیقت افرادی که به زعم خودشان به ایستگاه آخر زندگی رسیده‌اند با پرتاپ کردن خود جلوی قطار در حال حرکت به تراژدی تلخی شکل می‌دهند که اثرات ناگوار آن تا مدت‌های مدیدی در حافظه جامعه باقی می‌ماند.
فضا پر از ترس و شلوغی شده بود
پرسنل یکی از ایستگاه‌های مترو که این اواخر یک مورد خودکشی در آن روی داده بود درباره ازدحام، نگرانی و دلهره‌ای که بعد از این حادثه در ایستگاه برقرار شده بود به «آرمان» می‌گوید: بعد از خودکشی آن فرد ترس و شلوغی زیادی به ایستگاه حاکم شده بود، ما تمام تلاش‌مان کمک به فردی بود که آن زیر افتاده بود. معمولا مردم در این شرایط برخوردهای متفاوتی دارند، چند نفری غش کردند، عده‌ای تحمل دیدن حادثه را نداشتند و خود را از آنجا دور کردند اما عده‌ای دیگر نزدیک می‌شدند و می‌خواستند بدانند چه خبر است. پرسنل ایستگاه در همین حین یک خواهش از مردم دارند: زمانی که یک حادثه روی می‌دهد مردم تلاش کنند خود را از آنجا دور کنند و اجازه بدهند که مسئولان امدادرسانی به انجام امور مربوطه بپردازند، معمولا در این شرایط هر کسی تلاش می‌کند خود را متخصص نشان دهد و نظری بدهد و این باعث به هم ریختن فضا و اختلال در امدادرسانی می‌شود.
سبک جدید خودکشی خشن
یک روانشناس با بیان اینکه تعداد زیادی از خودکشی‌ها به دلیل جلب‌توجه دیگران است، به «آرمان» می‌گوید: افراد با اقدام به خودکشی تلاش می‌کنند که توجه اطرافیانشان را به سوی خود جلب کنند اما خطری که این مساله دارد احتمال عدم بازگشتی است که زندگی فرد را تهدید می‌کند. در عین حال این اقدام در صورتی که موفقیت‌آمیز نباشد عواقبی هم دارد که همیشه با فرد باقی خواهد ماند.
بهروز بیرشک با بیان اینکه نمی‌توان مساله خودکشی را به صورت سطحی مورد مطالعه قرار دارد، می‌افزاید: در مطالعه خودکشی باید عوامل زمینه‌سازی که منجر به این تصمیم می‌شوند را در کنار ویژگی‌های شخصیتی افراد مورد بررسی قرار داد.
او ادامه می‌دهد: با بررسی درست دلایلی که منجر به خودکشی می‌شوند می‌توان از بسیاری از موارد پیشگیری کرد. برای نمونه برای افرادی که به افسردگی حاد مبتلا هستند و احتمال اقدام به خودکشی در آنها بالاست می‌توان دارو تجویز کرد. اقدامات نمایشی و جلب‌توجه عامل بسیاری از اقدام به خودکشی‌ها هستند به حدی که بسیاری از افراد بعد از خودکشی احساس ندامت و پشیمانی دارند.
او با اشاره به اینکه بعضی از انواع خودکشی هم صورت‌های جدی‌تر و خشن‌تری از خودکشی هستند تصریح می‌کند: خودسوزی، خودکشی با اسلحه و خودکشی در مترو را می‌توان در مقوله خودکشی‌های خشن دسته‌بندی کرد. زمانی که فرد احساسی خوبی نداشته باشد و احساس امنیت و تعلق نکند، یاس وجودش را دربرمی‌گیرد و به همین دلیل افکار خودکشی در او زیاد می‌شود. آن‌وقت از بین بردن خودش را تنها چاره می‌داند.
بیرشک درباره خودکشی در مترو می‌گوید: خودکشی در مترو الگویی از خودکشی است که در یک مکان گسترش پیدا می‌کند و از مساله شدیدتری حکایت دارد. در این نوع خودکشی باید شخصیت فردی که به این کار اقدام کرده است مورد بررسی قرار گیرد هر چند که معمولا بازتاب رسانه‌ای این نوع خودکشی باعث شده که به عنوان یک وسیله به آن نگاه شود. این شیوه یکی از شیوه‌های خودکشی خشن است. در این نوع از خودکشی، یاس، پوچی و ناامیدی به حدی زیادی است که فرد به این اقدام خشن که احتمال زنده ماندن در آن کم است اقدام می‌کند و از سوی دیگر بازتاب رسانه‌ای این نوع خودکشی در الگو شدن آن نقش زیادی داشته است.
105105
