به گزارش ایسکانیوز، تحصیلات تکمیلی در کشور در حالی مسیر توسعه خود را می پیماید که از سوی دیگر دولت در برنامه ششم توسعه در نظر دارد تا برای رشد کیفی از شمار دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی بکاهد. هرچند این طرح در صحن علنی مجلس بیان شده اما سرنوشت این طرح هنوز مشخص نشده و در انتظار رای مجلس است.

دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی درلایحه پیشنهادی برنامه ششم توسعه دولت سرنوشت دیگری را در مقایسه با دولت پیشین دنبال می‌کنند. دولت یازدهم در برنامه ششم خود سعی بر این دارد تا نه تنها ساختار ۵ وزارتخانه نیرو، نفت، اقتصاد، جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت را دستخوش تغییراتی کند بلکه دانشگاه ها را نیز از مسیری که شاید آنها را به انزوال و نابودی بکشاند نجات دهد و علاوه بر آن بر کیفیت و رشد علمی دانشگاه ارتقا بخشد. اتفاقی که از تدبیر دولت پیشین دور ماند و سبب رشد قارچ گونه دانشگاه ها در کشور شد.

دولت امید چه تدبیری برای دانشگاه‌ها دارد؟

هرچند در چندین بند و تبصره این لایحه پیشنهادی دولت در رابطه با اختیارات و الزامات دانشگاه‌ها سخن به میان آمده اما در بند هشتم تبصره 9 این برنامه دولت در نظر دارد تا به منظور انسجام بخشی به نظام آموزش عالی کشور و ارتقای سطح علمی دانشگاه‌ها و بهره‌وری براساس اقتصاد مقاومتی، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی براساس شاخص‌هایی نظیر جمعیت، سابقه تأسیسی و مختصات جغرافیایی، نسبت به ادغام ساختار و بودجه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دولتی و یا واگذاری آن ها به بخش غیردولتی با تصویب شورای عالی اداری تا پایان سال اول برنامه اقدام کنند.

در این تبصره اعلام شده است که حداکثر تعداد واحدهای دانشگاهی در هر استان باید به تصویب هیئت وزیران برسد و علاوه بر آن تمامی واحدهای دانشگاه‌های علمی-کاربردی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، و 50 درصد واحدهای دانشگاه پیام نور تا پایان سال دوم قانون برنامه ششم منحل و یا به بخش خصوصی واگذار خواهد شد. اما یک سوال در این میان مطرح می شود که چرا دانشگاه ها پس از رشد کمی امروز باید با کاهش مواجه باشند؟

چرا دانشگاه ها توسعه یافت و چرا دوباره انحلال می‌یابد؟

لایحه پیشنهادی دولت با وجود این که به نوعی صلاح نظام آموزش عالی را دنبال می‌کند اما با این حال این سوال را به دنبال دارد که چرا دانشگاه‌ها به یک باره در ایران توسعه یافتند و چرا حالا قرار است ادغام و انحلال یابند؟ شاید برای رسیدن به جواب این سوال باید کمی به تاریخ آموزش عالی در ایران بازگردیم و دلایل این امر را بررسی کنیم.

پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دوباره دانشگاه ها در سال های اولیه پیروزی انقلاب، نظام آموزش عالی در ایران باز طراحی شد و سیل عظیم دانشجویانی که تحصیلات خود را به پایان نرسیده بودند به دانشگاه‌ها فراخوانده شدند. پس از آن اما در دهه 60 و در زمان ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی تحول عظیمی در آموزش عالی رخ داد و زمینه حضور جوانان در دانشگاه فراهم شد. این زمان به نوعی گذر از انقلاب فرهنگی بود. در این دوران خیل عظیمی از علاقه مندان به تحصیل به مدد تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی و گسترش آن در سراسر کشور وارد دانشگاه شدند. پس از آن اما هرچه که از ورود دهه شصتی ها به دانشگاه کاسته شد، شمار دانشجو در دانشگاه ها رو به کاهش گذاشت اما در این میان دولت نهم و دهم تدبیر دیگری را اتخاذ کرد و به جای رشد کیفی بر رشد کمی دانشگاه ها تاکید کرد و به رشد دانشگاه هایی دامن زد که هم راستا و موازی با سایر دانشگاه ها فعالیت می کردند.

بی تدبیری دولت گذشته دامن دانشگاه علمی کاربردی را گرفت

شاید به همین خاطر باشد که حالا پس از گذشت 33 سال از بازگشایی دانشگاه ها در کشور قاسم احمدی لاشکی، عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش مجلس‌ از ادغام دانشگاه های موازی در آینده خبر می‌دهد. هرچند بی تدبیری دولت گذشته دامن تمامی دانشگاه را گرفته است اما دانشگاه های علمی کاربردی و دانشگاه فنی حرفه ای در اولیت برای این تغییرات و تحولات هستند.

احمدی لاشکی دلیل این اقدام را نبود عضو هیات علمی در برخی از موسسات دانشگاهی می داند و می گوید: باتوجه به اینکه در کشور از دانشگاه‌های غیر انتفاعی و یا موسسات دانشگاهی زیادی برخورداریم اما با این وجود در برخی از نقاط با کمبود دانشگاه و موسسات دانشگاهی و اعضای هیات علمی روبرو هستیم که این مسئله باعث زیر سوال رفتن جایگاه دانشگاهی شده است.

کاهش دانشجو عامل اصلی انحلال دانشگاه ها

شاید یکی از دلایل اصلی ادغام و انحلال دانشگاه ها در حرف این نماینده مجلس یعنی احمدی لاشکی نهفته باشد که می گوید: در حال حاضر روز به روز از تعداد دانشجویان کشور کاسته می شود و تا زمانیکه تعداد دانشجویان به همین منوال رو به کاهش باشد دیگر لزومی ندارد که این همه دانشگاه داشته باشیم به همین منظور دانشگاه های موازی و هم مسیر ادغام خواهند شد.

نماینده مردم نوشهر و چالوس همچنین با اشاره به ادغام دانشگاه فنی حرفه ای و علمی کاربردی گفته است: این دو دانشگاه هر دو از یک هدف مشترک آن هم تربیت نیروی متخصص و ماهر برخوردارند و هیچ مشکلی ایجاد نمی شود که این دو دانشگاه در یک مسیر مشخص قرار بگیرند و به صورت تخصصی با هم ادغام شوند.

احمدی در پایان با بیان اینکه ۴۰ درصد از دانشجویان در دانشگاه آزاد تحصیل می کنند، می‌افزاید: با حمایت کردن از دانشگاه آزاد که هیچ باری به دوش دولت ندارد و با یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر دانشجو که چیزی حدود ۴۰ درصد از دانشجویان کشور را تشکیل می دهد، می توان در راستای ادغام دانشگاه های موازی کمک گرفت.

مخالفان این طرح چه می‌گویند؟

قاسم جعفری، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی یکی از افرادی است با این طرح مخالف است. او در گفت و گو با «ایسکانیوز» می‌گوید: هر دانشگاهی رسالت مشخصی دارد. دانشگاه علمی کاربردی با برگزاری دوران پودمانی برخی از نیاز های کشور را برطرف می کند. دانشگاه پیام نور با داشتن چندین شعبه در سراسر کشور شرایط خاصی را برای جذب دانشجویان فراهم کرده است.

به گفته او در برنامه چهارم توسعه این موضوع مطرح بود که باید ورود 34 درصد دانشجویان به آموزش عالی فراهم شود: با ادغام شدن و یا حذف شدن این دانشگاه ها برخی از دانشجویان و افراد طالب آموزش عالی به دلایل مختلف اقتصادی یا فرهنگی ترک تحصیل خواهند کرد. اگر دانشگاهی در حوزه ای ضعیف عمل می کند به طور طبیعی با عدم استقبال روبرو می شود.

طرح انحلال و ادغام دانشگاه ها در انتظار نظر مجلسیان

او درباره سرنوشت این طرح می‌گوید: نمایندگان باید بر روی این طرح تأمل بیشتری کنند و مجلس روی این طرح باید بیش از پیش کار کند و عواقب و پیامدهای ناشی از آن را مد نظر قرار دهد.

این نماینده مجلس با بیان اینکه هنوز کار دقیق و کارشناسی در رابطه با این طرح در مجلس انجام نشده است می‌گوید: مطرح کنندگان این طرح در مجلس باید ادله های خود را در این باره ارائه کنند تا مشخص شود که آیا این دانشگاه ها می‌توانند هم پوشانی داشته باشند و خیر؟ تا به امروز عدله ای از این افراد بیان نشده تا ما این غرابت را درست بدانیم.

او با بیان اینکه نمایندگان مجلس تا کنون تنها طرح دولت در در برنامه ششم را بیان کرده اند گفت: هنوز کمیسیون و مجلس درباره آن نظر نداده است. این طرح نیاز دارد تا سابقه دانشگاه ها بررسی شود و نیاز کنونی کشور در رابطه با توسعه یا کاهش دانشگاه ها مورد ارزیابی قرار گیرد.

20104