تهران-ایسکانیوز:انتشار اخبار دروغ مرگ هنرمندان چند سال است که در کشور ما رواج زیادی پیدا کرده اما این مساله آسیب های پنهان زیادی را به همراه دارد که بنیان های جامعه را متزلزل می کند.

در بسیاری از کشورها،شایعات و اخبار درگوشی یکی از عوامل جذابیت مهم در مورد زندگی هنرمندان است و بسیاری از سایتهای خبررسانی مطرح در هالیوود تنها با کمک همین شایعات هستند که مخاطبان میلیونی دارند.البته چند سال است که این روند مخصوصا با قدرت گرفتن شبکه های اجتماعی مخصوصا فیسبوک تغییر کرده.امکان ارسال لحظه ای عکس و خبر،این سایتها را تبدیل به رسانه هایی کرده که لبریز از اخبار و شایعات است.اگر هنرمندی هم ازدواج کند و به خصوص اگر هر دو زوج هنرمند باشند، خوراک خبری مناسبی برای سایتهای خبری زرد یا مجلات خانوادگی ایجاد می شود و شرح و تفضیل این پیوند،بارها در این رسانه ها منتشر می شود.

اما در این میان خبری که همیشه با شوک و ناراحتی همراه است،خبر فوت یک هنرمند است. متاسفانه در سالهای اخیر این پدیده در ایران روند رو به افزایشی داشته و بارها خبر فوت هنرمندانی چون عزت الله انتظامی،محمد علی کشاوز،ابوالفضل پور عرب ،مرتضی پاشایی و پرویز پرستویی،ثریا قاسمی،اکبر عبدی،جلیل شهناز و... منتشر شده.اخیرا و قبل از فوت سیمین بهبهانی شاعر معاصر،وقتی او در بیمارستان پارس بستری بود،بارها خبر مرگ او به اشکال مختلف منتشر شد و وقتی سرانجام این شاعر در گذشت،بیشترین تلاشهای خبرنگاران صرف گرفتن تاییده خبر فوت او شد.

چرا اخباری از این دست هر چند وقت یکبار منتشر می شوند و روند انتشار آنها قطع نمی شود؟دلیل اینک افرادی دست به تولید این شایعات می زنند و بعضی رسانه ها هم آن را منتشر می کنند، چیست؟تداوم انتشار این شایعات چه تاثیراتی بر اجتماع ما دارد؟یک استاد جامعه شناس ویک دکتر روانپزشک نظراتشان را در این زمینه با ایسکانیوز در میان گذاشتند.

*محمد علی الستی:رقابت برای انتشار زودتر خبر،ریسک جعلی بودن آن را بالا می برد

محمد علی الستی جامعه شناس در گفت و گو با خبرنگار سینمایی ایسکانیوز، با اشاره به مقوله خبر و ارزشهای خبری،گفت:هنرپیشه ها به تنهایی منبع تامین شهرت هستند و نوع کار آنها به گونه ای است که به شکل خودکارزیر ذره بین مردم هستند.وقتی یک پدیده انسانی به این شکل مورد توجه توده مردم است،کسی که می خواهد خبری را در مورد این اشخاص منتشر یا منتقل کند،سعی در جمع آوری حداکثری اطلاعات می کند.اما چون ارزش این خبر به شهرت است،گاهی در نقل خبر کمتر دقت می شود و فقط تلاش می شود تا خبر با سرعت تهیه و به منابع خبری منتقل شود که این کار ریسک بالایی در زمینه صحت خبر به وجود می آورد همین عامل منشا شایعات و اخبار کذب و باعث انتشار آنها می شود.

عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز در ادامه با اشاره به جهانی بودن این پدیده و ذکر مثالی در مورد فوت سیمین بهبهانی گفت:اصولا چون اخبار مرتبط با هنرمندان در سطح جهان تحت تاثیر هیجانات مردم است،بسیاری از مواقع ممکن است اخبار دروغ در زمینه آنها منتشر شود.البته فقط مساله شهرت در این میان مطرح نیست و عامل موثر دیگر رقابت برای انتشار سریعتر خبر و کسب امتیاز در این زمینه است چون هر رسانه ای می خواهد در انتشار یک خبر،اولین باشد.وقتی شخصی در کما است و حال بدی دارد،یکی از احتمالات مرگ او است.اخیرا خانم بهبهانی چنین وضعیتی داشت و این رقابت بین خبرنگاران و رسانه ها بود که این خبر محتمل را در صورت تحقق،زودتر از سایرین منتشر کنند.گاهی افرادی که به نظر می رسد عجله دارند تا چنین خبری را منتشر کنند،با بدتر شدن حال ایشان سعی می کردند خبر مورد نظر را تولید کنند تا در انتشار آن برنده شوند و در این میان چند بار خبر فوت ایشان هم منتشر شد.

الستی در پایان با ذکر یک نمونه تاریخی در این مورد،گفت:در اواخر قرن 19،یک خلبان تصمیم گرفت با هواپیمای کوچکی از اقیانوس آرام عبور کند.یک روزنامه فرانسوی با محاسبه زمان رسیدن او به پاریس،خبر رسیدنش را در روزنامه منتشر کرد غافل از اینکه طوفان باعث سقوط این هواپیما شده و هرگز به مقصد نرسیده.این طمع ورزی رسانه ای باعث به راه افتادن مسابقه سرعت می شود و گاهی خبرنگاران برای برنده شدن در این مسابق،به جای یافتن خبر دست به بافتن خبر می زنند که عامل مهمی در انتشار اخبار کذب است.

*معتمدی:اخبار دروغ،امنیت ذهنی جامعه را از بین می برد

هادی معتمدی، روانشناس و متخصص آسیبهای اجتماعی در گفت و گو با خبرنگارسینمایی ایسکانیوز،با اشاره به اینکه این مساله از هر دو زاویه روانشناسی و آسیبهای اجتماعی قابل بررسی است،گفت:حدود سی عامل را می توان برای انتشار اخبار کذب در مورد هنرمندان در جامعه بررسی کرد اما عوامل اصلی آن را می توان اینگونه طبقه بندی کرد:

دروغگویی:برای شخصیتهای ضد اجتماعی و افرادی که خصوصیتهای اخلاقی منفی دارند،دروغگویی کاری آسان و جزئی از زندگی آنان است و مرام اخلاقی آنها را دروغ تشکیل می دهد. آنها حتی در زمانی که منفعتی برایشان در دروغ گفتن نیست،باز هم این کار را می کنند و اگر بتوانند با همین ابزار دست به کلابرداری می زنند

افراد کلاهبردار مبتلا به اختلال شخصیتی:این افراد به راحتی برای پیشبرد کار خود دست به هر کاری می زنند و برای مثال حتی حاضرند برای انتشار یک خبر کذب،هزینه هم بکنند چون منافعشان در این مساله است و زندگی آنها بر مبنای کلاهبرداری می گردد.

هیجان:بخش اعظم جمعیت کشور ما جوان است و این جمعیت در کشوری که اصولا به مقوله هیجان در آن توجهی نمی شود،به دنبال ایجاد آن است.این گروه سنی و جمعیتی می تواند از راهای درست یا غلظ خبری را تولید کند که کذب بودن این خبر می تواند به شکل آنی هیجان یادی را به وجود بیاورد و هدف این اخبار هم،بیشتر افراد معروف هستند چون همه آنها را می شناسند و اخبار مربوط به آنها با دقت دنبال می شود.

ساده لوحی و زود باوری اجتماعی:این عامل بستر مهمی برای کلاهبرداری و دروغگویی است که باعث انتشار سریع اخبار پر هیجان هم می شود و به اصطلاح خالی بندی را در جامعه رواج می دهد.

دشمنی:دروغ بودن خبر مرتبط با مرگ افراد،به زودی مشخص می شود اما جوی منفی حول و حوش سوژه خبر به وجود می آورد.مثلا در مورد یک ستاره سینما باعث می شود تهیه کنندگان و کارگردانان فکر کنند او بیمار است و کار کردن با چنین شخصی به صلاح نیست و این شخص خواه ناخواه از چرخه تولید در سینما کنار گذاشته می شوند.قطعا اگر شخصی بر اساس دشمنی آگاهانه،خبر کذبی را منتشرکند،کار او می تواند تاثیر ویران کننده ای بر سوژه خبر بگذارد.

این استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود:تمام این عوامل که اصلی ترین دلایل انتشار خبر دروغ هستند،در کنار هم باعث انتشار آن می شود که مهمترین نتیجه آن ترور شخصیت و وجهه اجتماعی  شخص است.انتشار این اخبار نگرانی را در خانواده و جامعه بالا می برد و آسیب اجتماعی بزرگی را به نام کاهش امنیت اجتماعی و ذهنی را در پی دارد که بنیانهای جامعه را متزلزل می کند.این اخبار می تواند ذهن اجتماع را درگیر مسائلی کند که مساله روز جامعه نیست تا در کنار آن،اتفاقات مهمتر از دیده پنهان بماند و اصولا از انتشار این اخبار نباید به سادگی گذشت.

او بیان حرمت شرعی انتشار اخبار کذب،گفت:در مجموع تداوم انتشار این اخبار امنیت ذهنی-اجتماعی را کم می کند که تبعات آن افزایش مفاسدی مانند افزایش خشونت،کودک آزاری،همسر آزاری و فحشا می شود.کسانی که دست به تولید و انتشار این اخبار می زنند بدانند که بر اساس نص صریح قران و آیه«  کلکم راعٍ و کلکم مسئول عَن رَعیه»مسئولیت عواقب انتشار این خبر بر عهده آنها است و اگر خبرشان خانواده ای را متلاشی کند یا باعث مرگ کسی شود، در برابر خدا و مردم مسئولند.

 

 

 
کد خبر: 60038

وب گردی

وب گردی