به گزارش خبرنگار ایسکانیوز در این نشست شیده احمدزاده درباره‌ «شکسپیر و شعر»، امیرعلی نجومیان درباره‌ «شکسپیر و سینما»، کامران سپهران درباره‌ «صحنه‌ ماندگار شکسپیر» و رضا سرور مترجم کتاب‌های «شکسپیر معاصر ما» نوشته‌ یان کات و «گفت‌وگوهایی درباره‌ شکسپیر» نوشته‌ یان کات و چارلز ماروویتز درباره‌ جایگاه این دو کتاب در حوزه‌ شکسپیرشناسی سخن گفتند.

ترجمه آثار شکپیر کامل نیست

علی اصغر محمد خانی معاون فرهنگی مؤسسه شهر کتاب با اشاره به اینکه درباره ی شکسپیر همه اهل ادبیات و شعر و تئاتر آشنایی دارند شاید بتوان گفت در جهان ادبیات یگانه و بی بدیل است، گفت: امروز روز جهانی کتاب و 400 امین سالگرد در گذشت شکسپیر و سروانتس است به همین دلیل یونسکو به احترام درگذشت این دو شاعر بزرگ و جهانی در حوزه ادبیات روز بیست و سوم اوریل را روز جهانی کتاب نامگذاری کرده است .

وی افزود: امروز غیر از اینکه چهارصدمین سالگرد در گذشت سروانتس و شکسپیر هست تقارن دارد با روز تولد و مرگ نویسندگان بزرگ جالب تر اینکه روز تولد و مرگ شکسپیر 23 آوریل است.

دبیر شورای گسترش زبان فارسی با ذکر این نکته که منتقدان آثار شکسپیر را در حوزه های مختلف بحث کردند چه آثاری که به فارسی ترجمه شده چه آثاری که به زبانهای دیگر نوشته شده و ترجمه نشده است اظهار داشت: از جمله آثار شکسپیر در ایران در اواخر دوره قاجار آغاز شده و ما یک ترجمه از اتللو داریم که ابولقاسم قره گوزلو ناصرالملک به ترجمه در آورده به نام به تربیت در آوردن دختر تندخو یا رام کردن زن سرکش بوده بعد از آن داریوش آشوری آثار شکسپیر را ترجمه کرد که هنوز ترجمه خوب و جامع از آثار شکسپیر در دسترس نداریم.

محمدخانی افزود: کتابهای فراوانی هم درباره شکسپیر نوشته شده است.کتاب تک نگاری که کوثری ترجمه کرده که الان در بازار نیست آقای سرور هم دو تا کتاب از یانکات ترجمه کردند .

تئاتر شکسپیر همیشه بر اشعارش غلبه کرده است

شیده احمدزاده استاد دانشکده زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید بهشتی و شکسپیر شناس گفت: فیلم در جستجوی شکسپیر فیلمی بود که چند سال پیش بی بی سی ساخت زندگینامه ی شکسپیر و اتفاقاتی در زندگی وی گمان می رود افتاده است را سعی کرده کاور کند، چهار برنامه ی یک ساعتی است در این برنامه ما صحنه‌هایی از فیلم را نمایش می دهیم. اول دوران کودکی و خانه ی شکسپیر در صحنه هایی به نمایش داده می شود که از یک جهت پسری دهاتی محسوب می شد ولی از لحاظ مالی وضع خوبی داشتند و پدر او نماینده ملکه الیزابت می شود وضع مالی شان هر روز بهتر می شود و از یک جهت گذشته تحصیلات و ازدواجش را نشان می دهد در قسمت دوم به خاطر فاصله کوتاهی که می افتد از زمانیکه ازدواج می کند تا زمانی که به بازیگری روی می آورد این فاصله را هر کسی که خواسته بیوگرافی شکسپیر را بنویسد با حدس و گمان نوشته است زیرا این قسمت تاریک زندگی شکسپیر است که هر کس با نظر خودش درباره آن تفسیر می کند قسمت سوم ده دقیقه از تئاتر و قسمت اخر هم قسمت دیگری از بیوگرافی شکسپیر را نمایش می دهد.

پس از پخش قسمتهایی از فیلم وی ادامه داد: موضوع صحبت من اهمیت غزل‌های شکسپیر است چون معمولا در تمام ملیتها از اجرای نمایشی شکسپیر آگاه بودند و همیشه تئاتر او بر شعرهایش غلبه کرده و اشعارش کمتر مورد توجه قرار گرفته است. من می خواستم بدانم که چطور می توانم خواننده ایرانی را با این اشعار آشنا کنم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه غزلها ازین جهت حائز اهمیت اند چون از پیچیدگی خاصی برخوردارند، گفت: غزلها از این جهت مهم اند چون بازه تاریخی نگارش آنها بسیار مهم است. شکسپیر اشعارش را در حدود 1592 الی 95 نوشته است.

وی افزود: در اواخر قرن شانزده که به عنوان یک نمایشنامه نویس با نمایشهای تاریخی شناخته شده است. به خاطر اینکه طاعون میاید و اکثر تئاترها بسته میشود. اکثر نمایش نامه نویسان رو به شعر می آورند اما شعری که او می نویسد با تمام غزلهای معاصر خودش خیلی متفاوت است. دو نویسنده ی معروف هستند که بسیار از آنها نام برده می شود کسانی بودند که دانشگاه رفتند در حالیکه شکسپیر به خاطر افول مالی خانواده هیچوقت نتوانست به دانشگاه رود. سیدنی و اسپنسر دو شاعر غزلسرا و معروف هستند که غزلهایشان موجود نیست هم به لحاظ فرم هم به لحاظ زبانی چون تصویرسازی و ایماژهایی که شکسپیر در اشعارش داشته سعی کرده بسیار نوآوری داشته باشد اصلا قابل مقایسه با اشعار شکسپیر نیست.

احمدزاده ادامه داد: یکی از دلایل معروف شدن این پیچیدگی این است که ساختار سوناتا یک ساختار خاص است یک ساختار مثلثی دارد از شماره 1 تا 126 این غزلها یک مرد جوان را مخاطب قرار می دهد که هیچوقت چنین چیزی در تاریخ غزلسرایی انگلیس وجود نداشته است. از شماره 26 بعد یک معشوق دیگری را وارد می کند که یک زن سیه چرده است و این هم سراغ نداریم که به جای یک زن زیبارو یک زن زشت رو بخواهد معشوق باشد در زیر این ساختار که ما با دو معشوق سروکار داریم یک دوگانگی وجود دارد وقتی در مورد مرد جوان صحبت می کنیم یک حس یگانگی وجود دارد تمام ضمیر شخص دوم شخص جمع است.

هیچ نویسنده ای به اندازه شکسپیر کارهایش اقتباس نشده است

امیرعلی نجومیان نویسنده، نظریه‌پرداز، مترجم و دانشیار ادبیات انگلیسی و نظریه ادبی دانشگاه شهید بهشتی درباره ی شکسپیر و سینما گفت: تقریبا 120سال است که از شکسپیر اقتباس می شود پیش از هر چیزی اقتباس یک تفسیر هست اقتباس یک نوع ترجمه است که اقتباسگر بخشی از تفسیر خودش و دنیایی که اقتباس دارد انجام می گیرد در فضای اجتماعی و سیاسی زمان خودش و جغرافیای خودش وارد اقتباس می کند.

نجومیان با بیان اینکه شکسپیر یکی از موفق ترین نویسنده ها در حوزه ی اقتباس بوده، گفت: در این مورد هیچگونه شکی نیست که 410 اقتباس در جهان اتفاق افتاده و در عین حال شکپیر دارای بیشترین تعداد اقتباس سینمایی است. در تاریخ ادبیات جهان هیچ نویسنده ای به اندازه شکسپیر کارهایش اقتباس نشده است این که یک نویسنده اثارش انقدر اقتباس می شود یک بخش به شهرتش ربط دارد و در واقع یک بخشش بر می گردد به ویژگی کار او به آن متن، متنی که این اجازه را میدهد که فرهنگهای مختلف در دوره های تاریخی در فضاهای جغرافیایی مختلف با متن شکسپیر بتواند ار تباطی برقرار کند. همیشه یک نوع تفسیر در اقتباس وجود دارد ما درباره نوع خاصی از اقتباس صحبت می کنیم و آنهم اقتباس سینمایی از تواتر خودش یک ویژگیهای خاص خودش را دارد وقتی یک نوع اقتباس از رمان می کنیم یک نوع ملاحظات داریم .

وی در ادامه اظهار داشت: یک نوع پتانسیلها و توانایی ها را می توانیم به سینما بیاوریم وقتی تئاتر داریم به یک شکل دیگه ای عمل می کند . تئاتر در واقع اجرای اصلیش یک اجرای زندست شخصیتهایی که در جلوی شما نفس می کشند و زنده جلوی شما اجرا می کنند و این ویژگی خیلی مهمی است که تئاتر دارد که رمان ندارد و اینجاست که تبدیل به یک نسخه ثبت شده ای که در گذشته ثبت شده و دوباره دارد روی پرده تکرار می شود .نوعی نقض غرض که اساس تئاتر هست و اینکه شما چگونه این ویژ گی را از تئاتر می گیرید و به جایش چه ارائه می دهید. آن چیزی که مهم است این است که به نظر من سینما با اینکه این ویژگی زنده بودن را دارند به جایش بتوانند یک چیزی را اضافه کنند.

شکسپیر، نوآوری در واژه

کامران سپهران نیز درباره ی تئاتر و شکسپیر عنوان کرد: به نظر تی اس الیوت در زمینه تئاتر شکسپیر یک نویسنده‌ی انقلابی نیست در حقیقت او بهترین نمونه را دارد نوزایی می کند و به تکامل می رساند و به نوعی بازیافت فرهنگی می کند. هملت در دهه 80 یکی از کارهایی بوده که مدام روی صحنه بوده غنای زبانی ازچهار هزار واژه متفاوت استفاده می کند 170 واژه را نخستین بار وعظ می کند و جناحهای لفظی را در کارش می آورد. هم در کمی نویسی هم در تراژدی نویسی موفق است و در کمی نویسی هم شکسپیر نوآور نیست.

در پایان رضا سرور مترجم کتاب‌های «شکسپیر معاصر ما» گفت: کتاب یانکات دارد این را مشخص می کند که شکسپیر باید به جهان معاصر ما منتقل شود همه آثار شکسپیر معاصر ما نیستند بلکه بنا به شرایط اجتماعی روز می توانند اهمیت بیشتر یا کمتر پیدا کنند

در پایان مراسم فیلم در جستجوی شکسپیر نمایش داده شد.

502502