به گزارش ایسکانیوز در این گزارش به قلم آلن والد به عنوان «پرسش هایی درباره طرح های اقتصادی عربستان»، آمده است: عربستان سعودی در حال آماده شدن برای اعلام آن چیزی است که می تواند بزرگترین تغییرات در این کشور از زمان اکتشاف نفت در عربستان در سال هزار و نهصد و سی و هشت باشد. این تحولات در پی سفر باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به ریاض، افزایش تنش ها با ایران و ادامه خشونت ها در یمن رخ می دهند. روز دوشنبه، عربستان سعودی قرار است طرح خود را برای بازسازی اقتصادی و مالی صندوق ذخیره ارزی اعلام کند.
این صندوق سرمایه گذاری عمومی جدید با سرمایه دو تریلیون دلاری بزرگترین صندوق سرمایه گذاری در جهان است و شامل خصوصی سازی اجباری بخش کوچکی از شرکت ملی نفت عربستان سعودی -آرامکو- می شود. این کشور تقریبا به طور کامل به درآمدهای ناشی از فروش نفت برای تأمین هزینه های دولت متکی است. هیچ کسی خارج از دولت این کشور دقیقا از این رقم اطلاع ندارد، اما برخی تخمین می زنند نود درصد از بودجه عربستان سعودی از طریق آرامکو تأمین می شود. از این رو، تغییر به سوی تأمین مالی دولت از طریق یک شرکت سرمایه گذار سبب بروز سؤالات و نگرانی های جدی می شود. شاید طرح روز دوشنبه این کشور موسوم به «چشم انداز عربستان سعودی» به این سؤالات پاسخ دهد:
1- چگونه این صندوق سرمایه گذاری عمومی جدید سبب تأمین بودجه کشور می شود اگر که ریاض به صورت قابل توجهی از تجارت سنتی با نفت فاصله بگیرد؟ به گفته محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، این صندوق در نهایت بر روی دارایی های خارجی -جایی که تحت قوانین کشورهای خارجی نگهداری می شود- سرمایه گذاری خواهد کرد. سود ناشی از این سرمایه گذاری ها برای تأمین مالی بخش قابل توجهی از عملیات دولت کافی نخواهد بود. این امکان وجود دارد که این صندوق اقدام به خریداری سهام همه شرکت ها یا بخش بزرگی از آنها کند و سود آن را پس از کسر مالیات از آنِ خود کند، حتی اگر چنین اقدامی به ضرر شرکت ها باشد.
در واقع، تأمین مالی کشور از طریق انجام سرمایه گذاری های غیر نفتی مستلزم آن خواهد بود که سعودی ها مقادیر قابل توجهی از دارایی های خود را هر ساله وارد بازار کنند. این صندوق جدید باید به طور مداوم با رشد بیش از ده درصدی مواجه باشد.
2- عربستان سعودی کدام بخش از آرامکو را به مزایده خواهد گذاشت؟ با آن که محمد بن سلمان به دارایی های بالادستی (خود منابع نفتی) برای خصوصی سازی اشاره کرده است، اما به نظر می رسد این تلاشی طولانی مدت باشد تا طرحی قاطع. آرامکو بر این باور نیست که عربستان سعودی بخواهد در ارتباط با این دارایی ارزشمند خطر کند. فروختن سهام دارایی های بالادستی آرامکو مستلزم اطلاعاتی در ارتباط با مکان و حجم منابع نفتی است. از این حیث، عربستان سعودی آماده به مزایده گذاشتن کدام بخش های آرامکو است؟ شاید آنها بخواهند سهام پالایشگاه ها همانند پالایشگاه یاسرف Yasref را در عربستان سعودی، پالایشگاه اس اویل در کره جنوبی، پالایشگاه فوجیان و پتروکمیکال در چین، شرکت صداره در عربستان یا شرکت پتروشیمی ساتورپ در عربستان را به مزایده بگذارند.
همه این پالایشگاه ها تحت مالکیت مشترک با شرکت هایی همانند داو کمیکال، ساینوپک، توتال و اکسون موبیل قرار دارند. بعید به نظر می رسد پالایشگاه موتیوا -که در تگزاس واقع شده و کاملا تحت مالکیت عربستان سعودی است- گزینه ای برای به مزایده گذاشتن باشد.
3- بسیار بعید به نظر می رسد عربستان سعودی بخواهد از سود ناشی از تجارت عمومی بخش هایی از آرامکو برای تأمین مالی بخش خصوصی استفاده کند. با این حال، این شرکت می تواند با ارائه سود کم به سهامداران میزان سود خود را بالا ببرد.
4- آیا رویکرد محمد بن سلمان و همچنین اراده خاندان سلطنتی سعودی قابل اعتماد است؟ بیشتر خبرها درباره طرح های اقتصادی جدید عربستان سعودی در حال حاضر از سوی محمد بن سلمان ارائه شده اند. اما آیا قدرت در دست اوست؟ تغییر در عربستان سعودی روندی کند است. پیشنهادهای محمد بن سلمان سی ساله افراطی نیستند اما در راستای بازسازی دولت عربستان سعودی و تغییر رویکردها در روابطش با آرامکو هستند.
ار نظر سنتی، خانواده سلطنتی عربستان سعودی به افراد فن سالار اجازه حضور در تجارت نفتی را داده است . در عربستان سعودی رسم بر این است که اگر می خواهید کاری انجام دهید باید از طریق آرامکو آن را به سرانجام برسانید. به همین دلیل، مدیر اجرایی سابق آرامکو در زمان شیوع ویروس مرس برای هدایت وزارت بهداشت انتخاب شد. به نظر می رسد این طرح جدید سبب شود آرامکو بیش از پیش زیر نظر خانواده سلطنتی عربستان قرار گیرد، اقدامی که می تواند کارایی این شرکت را در سطح جهانی در معرض تهدید قرار دهد.

اما باید گفت محمد بن سلمان تنها سی سال دارد. جوان بودن او خود سبب بروز مشکلاتی می شود. نخست آن که، او بر خلاف همه دیگر اعضای خانواده سلطنتی عمل کرده است. دوم آن که در کشوری که تصمیم گیرندگان در آن به صورت سنتی در دهه هفتاد و هشتاد عمر خود به سر می برند، ممکن است برای بسیاری اعتماد به فردی بسیار جوان و دادن مسئولیتی مهم در زمینه سیاست دفاعی، اقتصادی و نفتی کاری دشوار باشد. از برخی جهات، این شاهزاده جوان به فیصل بن سعود شباهت دارد که جایگزین برادرش شد و طی دوره های دشوار در دهه های هزار و نهصد و پنجاه و شصت برای رسیدن به شکوفایی گسترده هدایت این کشور را بر عهده داشت. فیصل از حامیان تحصیل زنان بود و در دوره او نخستین مدارس برای دختران ساخته شد. محمد بن سلمان آشکارا تعهد خود به ایجاد تغییر در قوانینی را اعلام کرده است که زنان را از رانندگی در عربستان باز می دارد.

۳۰۰۳۰۰