بهزاد عبدی شاعر و فعال عرصه نشر در گفتگو با خبرنگار ایسکانیوز درخصوص مشکلات بازار کتاب گفت: بازار نشر و به طور کلی چرخه ی نشر، پخش و کتابفروشی کمی پیچیده است و نمی توان به راحتی آن را تشریح کرد. در طی چند سال اخیر شرایط خیلی تغییر کرده است. ناشرانی که برند های معتبری بوده اند ریزش های زیادی داشتند و از آن سو ناشران نو پا و تازه کار و ناشرانی که تغییر مسیر دادند عملکرد مثبت و بازدهی بیشتری داشته اند. مثبت بودن عملکردشان در این است که نسبت به میزان ورود محتوا و تولیدات شان خروجی بهتری داشته اند.

این شاعر دلیل این امر را اینگونه توضیح داد: این مسئله دلایل متعددی دارد. اول اینکه ناشران برند به دلایل داشتن کتاب هایی که همواره در گردش هستند از نظر اقتصادی تامین اند، یعنی ناشری که پنجاه یا صد عنوان کتاب دارد که هر ساله یک یا دوبار تجدید چاپ می شوند نیازی نمی بیند که روی کتاب های جدید تر وقت و انرژی و سرمایه بگذارد. دلیل دیگر شیوه ی سنتی این ناشران و دوری شان از جریان های ادبی و ژانرهای جدید ادبیات است. خیلی از ناشرها هستند که بعد از شاملو و اخوان ثالث شاعر دیگری را به رسمیت نمی شناسند. دلیل دیگر عدم حضور کارشناس و آنالیزور در این نشرها هست. حضور یک بررس و منتقد حرفه ای با تصمیم های غیر مغرضانه ضرورت هر نشری است.

عبدی با اشاره به موفقیت ناشران تازه کار اظهار داشت: ناشران نوپا به دلیل داشتن عناوین کمتر فرصت و انرژی بیشتری برای تبلیغ و توزیع کتاب مولف ها یا مترجم های جوان تر دارند. چون می دانند که برای ایجاد گردش اقتصادی نشر باید روی کتاب هایی که منتشر می کنند بیشتر کار کنند. اما ناشران برند یک بی اعتمادی ضمنی نسبت به مولف های جوان تر دارند و اسم مولف یا مترجم برای شان اهمیت بیشتری دارد.خیلی هم ارزش کیفی کتاب مهم نیست.از نظر آن ها اسم مولف یا مترجم معروف فروش کتاب را تضمین می کند.

او در پاسخ به این سوال که چرا بعضی کتاب های شاعران تازه کار به چاپهای چندم می رسند در حالی که کتاب های شاعران پیشکسوت کم فروشند نیز گفت: این مسئله هم خوشبختانه یا متاسفانه واقعیت دارد. بحث پیچیده ای است. به زعم من مهم ترین دلیل آن انبوه نویسی شاعران پیشکسوت است. شاعران پیشکسوت به خاطر اسم شان ناشران تازه کار زیادی برای گرفتن کتاب به آن ها مراجعه می کنند و حتی ناشران جوان تر برای رسمیت پیدا کردن و معروف شدن حاضرند حق التالیف بیشتری بپردازند و حتی حق التالیف چند چاپ یک کتاب را قبل از انتشار به شاعر بپردازند. پیشنهاد های مالی چشم گیر به شاعران پیشکسوت آن ها را دچار انبوه نویسی می کند و شاعر برند به جایی می رسد که هر چه می نویسد را به مطبعه می سپارد.

وی افزود: این اواخر به سختی می توان در کتاب های شاعران بزرگ مان شعری پیدا کرد و در این وضعیت شاعر برند دچار خودنخبه پنداری می شود و شعر و گزین گویه و دل نوشته را همه با هم به اسم شعر منتشر می کند. از سویی شاعران جوان تر برای تثبیت جایگاه خود با وسواس بیشتری شعر می نویسند و در این میان هستند شاعرانی که از "میان بر" هایی برای فروش کتاب های شان استفاده می کنند.خود این "میان بر" سوژه ای است که بحث جداگانه ای را می طلبد.

شاعر «زیبایی ات غمگینم می کند» مهم ترین خطر در تهدید بازار نشر را بحران انبار دانست و گفت: در حال حاضر مهم ترین مسئله ای که ناشران را تهدید می کند بحران انبار است. انتشار بی محابای کتاب از سوی ناشران باعث شده که انبارهای شان اشباع شود و تکثر کتاب هایی که منتشر شده اند و به خوبی در پروسه ی پخش و توزیع قرار نگرفته اند به بحرانی جدی تبدیل شده اند و خیل عظیم این کتاب ها بعد از گذر زمان تبدیل به کتاب های خمیری می شوند. سال90و 91 ناشران با بحران کاغذ مواجه شدند و واردات کاغذ سفید کمتر شد و از این رو با افزایش ناگهانی قیمت کتاب مواجهه شدیم. آن زمان قیمت کاغذ گلاسه با کاغذ سفید برابری می کرد و حتی کمتر بود از این رو برخی ناشران در چاپ کتاب های داستان و رمان هم از کاغذهای گلاسه استفاده کردند.این افزایش بی رویه ی چاپ و انتشار کتاب های غیر ضروری خطر به وجود آمدن چنین شرایطی را در آینده می دهد. همین امروز هم انبار خیلی از ناشران از کتاب هایی انباشته شده اند که سرنوشتی جز خمیر شدن ندارند.

عبدی ادامه داد: چاپ انبوه کتاب ها و نرسیدن شان به عرصه ی پخش و توزیع باعث می شود که بسیاری از آن ها در انبار ناشرها یا نهایتا در انبار های پخش انباشته شوند. بین این انبوه کتاب ها قطعن کتاب های مفیدی هم هستند که به دلیل نداشتن تبلیغ و معرفی مناسب حتی وارد کتابفروشی ها نشده اند. در این بین کتاب های مهم هم کنار کتاب های غیر ضروری به سرنوشت انباشتگی دچار می شوند و خیلی از ناشران نگران کتاب هایی هستند که در انبارهای شان سنگ شده اند و این مسئله بحرانی جدی است که به آینده ی صنعت نشر لطمه ی زیادی خواهد زد.

او دلیل چاپ بی رویه این کتاب ها را اینگونه ارزیابی کرد: برای خیلی از ناشرها انتشار کتاب هنوز با سیستم آزمون و خطا انجام می شود. مثلا ناشری که بدون تحلیل و بررسی و بدون شناخت بازار کتاب و ذائقه ی مخاطبش سالانه بیش از صد عنوان کتاب منتشر می کند و فقط بیست عنوانش از چاپ اول عبور می کند و در گردش تولید و پخش و فروش و مطالعه قرار می گیرند ناشر موفقی نیست و در ازا ناشران جوانی هستند که از هر بیست تا کتابی که منتشر می کنند حداقل ده تا از کتاب های شان مطرح می شوند.

عبدی در پایان درخصوص ارزیابی خود از نمایشگاه کتاب امسال گفت: بعد از اعلام انتقال نمایشگاه از مصلی به شهر آفتاب یک نارضایتی جمعی از سوی ناشران بوجود آمده بود.خیلی ها به نمایشگاه کتاب امسال خوش بین نبودند و این عدم رضایت در روزهای اول هم حس می شد. مخاطب ها و مشتری های دائم کتاب هم به نوعی در صدد تحریم آن بودند.اما خوشبختانه از روز دوم و سوم این نارضایتی شکسته شد. یکی از تدابیری که به این آشتی کمک کرد تسهیلاتی بود که برای دانشجوها در نظر گرفته شده بود و ارائه ی بن های تخفیف تاثیر زیادی در بازدید کننده ها گذاشت. همچنین ارائه سرویس های حمل و نقل مسافرتی برای بازدید کننده ها را نیز نمی توان نادیده گرفت.

502502