خراسان شمالی  همیشه می لرزد/ روایت زلزله در استانی که  در یک قرن ۷ بار بالای  ۶ ریشتر لرزیده است

براساس بررسی های محققان طی 100 سال گذشته 13 زمین لرزه بزرگتر از 5.5 ریشتر درمنطقه خراسان شمالی به ثبت رسیده است. از این تعداد 7 زمین لرزه دارای بزرگای بیشتر از 6 ریشتر بوده است.

نیوشا یعقوبی - ایسکانیوز: ساعت 21:59 روز 4 خرداد زلزله ای به بزرگی 4.9 ریشتر بجنورد را لرزاند. عمق وقوع این زمین لرزه 8 کیلومتر و مرکز این زمین لرزه بر اساس گزارش مرکز زلزله نگاری کشوری به عرض و طول جغرافیایی ۳۷.۴۳۰ و ۵۷.۴۷۰ اعلام شد.پس از آن نیز تا ساعت 5 و 28 دقیقه صبح امروز 15 پس لرزه ر این منطقه توسط مرکز لرزه‌نگاری کشور به ثبت رسیده است. مقیاس این زمین لرزه ها به شرح زیر است:

ردیف

ساعت

تاریخ

بزرگی

عرض جغرافیایی

طول جغرافیایی

عمق کیلومتر

1

۰۵:۲۸ صبح

5 خرداد 95

3.6

۳۷.۴۳۷

۵۷.۴۹۹

6

2

04:53 صبح

5 خرداد 95

1.5

۳۷.۳۸۵

۵۷.۴۳۱

8

3

01:54 نیمه شب

5 خرداد 95

1.8

۳۷.۳۷۱

۵۷.۴۸۸

8

4

01:31 نیمه شب

5 خرداد 95

2.6

۳۷.۳۶۹

۵۷.۴۸۰

8

5

01:25 نیمه شب

5 خرداد 95

2

۳۷.۳۶۹

۵۷.۴۶۸

8

6

01:24 نیمه شب

5 خرداد 95

1.4

۳۷.۳۴۴

۵۷.۴۸۰

10

7

01:04 نیمه شب

5 خرداد 95

1.6

۳۷.۳۷۵

۵۷.۴۸۷

10

8

00:43 نیمه شب

5 خرداد 95

1.2

۳۷.۳۱۷

۵۷.۵۶۲

10

9

00:34 نیمه شب

5 خرداد 95

1.8

۳۷.۳۴۹

۵۷.۴۱۶

8

10

3:46 شب

4 خرداد 95

1.8

۳۷.۳۶۳

۵۷.۵۴۸

8

11

23:37 شب

4 خرداد 95

2.8

۳۷.۴۱۸

۵۷.۴۶۹

8

12

23:16 شب

4 خرداد 95

2.5

۳۷.۴۲۶

۵۷.۴۹۹

8

13

22:57 شب

4 خرداد 95

3.1

۳۷.۴۱۸

۵۷.۴۹۴

8

14

22:52 شب

4 خرداد 95

1.8

۳۷.۴۰۷

۵۷.۴۸۳

8

15

22:37 شب

4 خرداد 95

1.5

۳۷.۴۱۳

۵۷.۴۵۳

10

16

21:59 شب

4 خرداد 95

4.9

۳۷.۴۳۰

۵۷.۴۷۰

8

استان خراسان شمالی از نواحی شمال خاوری ایران است که از دیدگاه زمین شناسی در پهنه ساختاری – رسوبی کپه داغ قرار دارد. پهنه کپه داغ شامل کوههای شمال باختری ـ جنوب خاوری، شمال استان خراسان است که از نظر کوه نگاری به هزار مسجد معروف است.

این منطقه از دیدگاه زمین لرزه در کپه داغ قرار می گیرد که در آن گسل های فعال و مهمی وجود دارد. این گسل ها و حرکات آنها معمولا با خسارات بسیاری همراه بوده است. از مهمترین گسل های این منطقه می توان به گسل اسفراین و گسل باغان- گرماب و گسل رباط اشاره کرد.

گسل اسفراین: این گسل با درازای حدود 170 کیلومتر و راستای شمال باختری- جنوب خاوری قرار دارد و از حاشیه شمال خاوری شهر اسفراین عبور می کند.

گسل باغان- گرماب: گسلی است با درازای 55-50 کیلومتر و در راستای شمال و شمال باختری – جنوب و در مجاورت روستای باغان قرار دارد که به هنگام زمین لرزه 11 اردیبهشت 1308هجری شمسی (1 مه 1929 میلادی) در کپه داغ به وجود آمد.

گسل رباط قربیل: این گسل با درازای حدود 125 کیلومتر در راستای شمال خاوری- جنوب باختری قرار دارد. انتهای خاوری این گسل به 25 کیلومتری جنوب آشخانه می رسد.

با توجه به بررسی های لرزه خیزی گستره 1 درجه در 1 درجه کانون زمین لرزه، ثابت شده است طی 100 سال گذشته حدود 299 زمین لرزه در خراسان رخ داده است که 28 مورد از آنها دارای به بزرگی 5 ریشتر و بیشتر از آن به ثبت رسیده است. این آمار نشان دهنده لرزه خیزی بالا در منطقه خراسان شمالی و گستره کپه داغ است.

بزرگترین و مهم ترین زلزله های این استان را با جزئیات آن در جدول زیر مشاهده می کنید:

تاریخ وقوع

مشخصه و توضیحات

بزرگای زمین لرزه

مکان وقوع زلزله

ردیف

11 اردیبهشت 1308

این زمین لرزه به زلزله کپه داغ معروف است و به عنوان ‌ بزرگترین زمین لرزه این استان به ثبت رسیده است. در این زلزله ۸۸ روستا ویران شد و بیش از ۳۲۰۰ نفر جان باختند. زمین لرزه به ویژه در بخش شمال باختری ناحیه کلان لرزه ای، بین گیفان و زیدر، شدید بود که بیش از نیمی از کل تلفات در آنجا اتفاق افتاد. در گیفان، به جز یک امامزاده قدیمی که هنوز برجا است، همه چیز فروریخت و 300 تن از جمعیت 1500نفری را کشت. در رباط تنها دروازه آن برپا ماند و ازمیان500 نفر ساکنان آن بیش از 330 تن کشته شدند. در زیدر همه 300 تن ساکنان آن بجز یک تن کشته شدند. کورکولاب و گرماب در ترکمنستان به طور کامل ویران شد.این زمین لرزه به قنات‌های سکه، الله‌آباد و باغان در منطقه شیروان و نیز قنات‌های باغ آسیب رساند. همچنین‌ زمین‌لرزه به قنات‌ها و چشمه‌های تامین آب در بسیاری از روستاها زیان وارد کرد. به دنبال این زمین لرزه، تعداد زیادی پس لرزه به وقوع پیوست که بسیاری از آنها تلفات و ویرانی های افزونتری به بار آورد.

7.3 ریشتر

(440 کیلومتری شمال باختری شیروان)

1

25

شهریور 1302

این زمین لرزه به عنوان یکی از مهم ترین زمین لرزه های استان خراسان به ثبت رسیده است. در این زمین لرزه در دامنه های شمال خاوری کپه داغ و در دامنه های جنوب باختری کوه باب بلند، بیشترین خسارت را داشت که در آن 10 روستا ویران شد و 22 روستای دیگر به سختی آسیب دید. تلفات در این ناحیه 157 کشته و 146 زخمی ذکر شده است.در بجنورد به ساختمان هانیز آسیب رسید و برخی خانه ها ویران شد، اما کسی کشته نشد. در منطقه قلعه جق این زمین لرزه پس لرزه های گسترده ای را به راه انداخت و در جاهای دیگری شواهد دگرریختی زمین مشاهده شد. زمین لرزه در عشق آباد و مشهد به شدت محسوس بود به دنبال زمین لرزه پس لرزه هایی رخ داد که دست کم یک ماه ادامه داشت و آسیب های زیادی به بجنورد رساند به گونه ای که در آن هیچ خانه ای برای سکونت امن نبود.

6.3 ریشتر

پیرامون شهرستان بجنورد در روستا های حاشیه رود اترک

2

16

بهمن 1375

در ساعت 14:07به وقت محلی زمین‌لرزه نسبتاً شدیدی منطقه وسیعی از شمال خراسان را به لرزه درآورد. این زمین‌لرزه با پیش لرزه بزرگی همراه بود (در ساعت 13:23 همانروز با بزرگای گشتاوری 5/5) همین امر با کاهش تلفات ناشی از زمین‌لرزه اصلی همراه بود. کانون سطحی زمین‌لرزه در فاصله 25 کیلومتری شمال بجنوردبود. شدت پیش لرزه و زمین‌لرزه به حدی بود که اکثر شهرهای اطراف مانند شیروان، اسفراین، قوچان، سبزوار، نیشابور و حتی مشهد را که در فاصله حدود 200 کیلومتری کانون اصلی زمین‌لرزه قرار دارد تکان داد و موجب نگرانی و هراس عده زیادی از مردم شد. این زمین‌لرزه پس لرزه‌های متعددی را به دنبال داشت که قوی ترین آنها دارای بزرگای 2/5 در مقیاس امواج گشتاوری. بر اثر زمین‌لرزه بیش از 173 روستا در منطقه شمال بجنورد و شمال باختری شیروان خسارات قابل توجهی را متحمل شدند. تلفات این زمین‌لرزه بر طبق آخرین گزارش دریافتی 88 نفر اعلام شده است.

6.8 ریشتر

شمال بجنورد

3

1مرداد 322 هجری

زمین لرزه اترک نسا، در منطقه نسا و روستاهای اطراف اتفاق افتاد و تلفات آن بیش از 5 هزار نفر رسید. این زمین لرزه در دره سملقان بیش از سی روستا لرزاند و دگر ریختی های زمین با سد کردن وقطع جریان آب اثرات مهمی بر رودخانه های این دره را به همراه داشت.

7.6 ریشتر

نسا ، اترک و روستاهای اطراف

4

21 اردیبهشت 1074 هجری

روستاهای بسیاری در این ناحیه کم جمعیت ویران شد و در هریک از آنها 100 تن کشته شدند. روستای بزرگ باتای به طور کامل ویران شد و 360 تن در آنجا کشته شدند و دام های بسیاری نیز تلف شدند. به مدت بیش از یک سال، تا 24 اوت 1696 میلادی، پس لرزه های نیرومند به فراوانی رخ می داد و مدت سه سال طول کشید تا این زمین لرزه های خفیف فروکش کند.

7 ریشتر

دره اسفراین

5

17

مارچ

1907

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.74 و طول جغرافیایی 57.85 در ساعت 12.6 دقیقه ظهر به وقت محلی به وقوع پیوست

5.5 ریشتر

شمال شیروان

6

11

نوامبر

1917

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.18 و طول جغرافیایی 57.88 در ساعت 18.12 دقیقه به وقت محلی به وقوع پیوست.

5.9

ریشتر

شمال شیروان

7

5

فوریه

1918

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.6 و طول جغرافیایی 57.3 در ساعت 3.30 دقیقه نیمه شب به وقت محلی به وقوع پیوست.

5.5

ریشتر

شمال بجنورد

8

4

فوریه

1923

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.6 و طول جغرافیایی 57.3 در ساعت00.00 دقیقه نیمه شب به وقت محلی به وقوع پیوست.

5.4

ریشتر

شمال بجنورد

9

17

سپتامبر 1923

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.6 و طول جغرافیایی 57.3 در ساعت10.39 صبح به وقت محلی به وقوع پیوست.

6.3

ریشتر

شمال شرق بجنورد

10

10

دسامبر

1925

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.1 و طول جغرافیایی 57.8 در ساعت9.29 صبح به وقت محلی به وقوع پیوست.

5

ریشتر

غرب اسفراین

11

1

ژوئن

1929

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.73 و طول جغرافیایی 57.81 در ساعت15.37 ظهر به وقت محلی به وقوع پیوست.

7.3

ریشتر

شمال شرق بجنورد

12

25

آگوست

1929

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.93 و طول جغرافیایی 57.57 در ساعت 3.47 صبح به وقت محلی به وقوع پیوست.

5.6

ریشتر

شمال غربی بجنورد

13

18

جولای

1948

این زمین لرزه در عرض جغرافیایی 37.53 و طول جغرافیایی 57.96 در ساعت 18.44 بعد از ظهر به وقت محلی به وقوع پیوست.

5.5

ریشتر

شمال شیروان

14


در زمین لرزه های متعددی که در استان خراسان اتفاق می افتد کارشناسان پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی تصمیم گرفتند پس از وقوع زمین‌لرزه شمال بجنورد تجهیزات لرزه نگاری را در این مناطق نصب کنند.به همین منظور برای بررسی های لرزه زمین ساختی، لرزه شناسی، ژئوتکنیکی، سازه ای و نحوه امدادرسانی، با تجهیزات لرزه نگاری و شتابنگاری عازم منطقه شدند. بنا بر آن شد که در این منطقه به دلیل زلزله خیز بودن یک شبکه موقت لرزه نگاری نصب شود و پس از شناسایی محل های مناسب، دستگاه های لرزه نگاری و شتابنگاری سه مؤلفه ای در آنجا نصب شد.

بر اساس این تحقیقات ، مناطقی با سابقه لرزه خیزی و وقوع پدیده‌های زمین شناسی و ژئوتکنیکی قبلی شناسایی شد و نقاطی که در آن احتمال وقوع چنین پدیده‌هایی وجود داشت نیز مورد بازبینی قرار گرفت . در این بررسی چند نمونه ناپایداری دامنه ها مشاهده و به ثبت رسید.

از دیدگاه سازه ای بررسی ساختمان های تخریب شده در زمین لرزه های این استان نشان می دهد عامل اصلی خرابی در منطقه، عدم رعایت حداقل ضوابط و مقررات ساختمان سازی است که از جمله آنها می توان به اجرای نادرست پی های سنگی با ملات گل بر روی زمین های شیبدار، کیفیت نامطلوب دیوارها، استفاده از بازشوهای نسبتاً بزرگ و نامتقارن، عدم یکپارچگی قسمت های مختلف با یکدیگر و عدم پیوستگی سقف به دیوارها اشاره کرد.

براساس بررسی های محققان طی 100 سال گذشته 13 زمین لرزه بزرگتر از 5.5 ریشتر درمنطقه خراسان شمالی به ثبت رسیده است. از این تعداد 7 زمین لرزه دارای بزرگای بیشتر از 6 ریشتر به ثبت رسیده است از آنجایی که استان خراسان شمالی به عنوان یکی از لرزه خیز ترین استان های ایران شناخته شده است لازم است برنامه هایی در جهت مطالعات لرزه زمین ساخت، پهنه بندی خطر زمین لرزه تدوین و اقداماتی مانند مقاوم سازی ابنیه در اولویت محورهای توسعه پایدار این استان قرار گیرد.

20106

کد خبر: 647625

وب گردی

وب گردی