به گزارش ایسکانیوز؛ سیدمحمد بهشتی یکی از مهمترین اهداف داعش را افکار سوداگرانه دانست و افزود: هر چیزی را آن‌ها با یک صورت مساله ساده‌ی اعتقادی با هم جور می‌کنند تا به مقصد برسند، یعنی علاوه بر تخریب آن‌چه باقی مانده، تاریخ را می‌فروشند. متاسفانه در مشهد نیز این اتفاق رخ داده و ادامه‌دار است.
وی که صبح امروز یکشنبه (۱۶ خرداد) در پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، به وضعیت بافت‌های تاریخی کشور و تخریب‌هایی که در آن‌ها انجام می‌شود اشاره کرد و گفت: همه تظاهر می‌کنند که با نیت خیر قصد دارند نیازهای امروزی زوار را به بهترین نحو انجام دهند، در گذشته تعداد زوار کم بوده، اما امروز بسیار زیاد است؛ بنابراین درخواست‌ها برای گرفتن خدمات زیادتر است.
او با بیان اینکه متاسفانه در دهه اخیر یکی از شهرهایی که شرایط مستعدی در بحث گردشگری زیارت دارد مشهد است که اتفاقات توفنده‌ای در آن رخ داده است.
الگوی نظری شهرهای زیارتی، مکه و مدینه است و الگوی عملی‌شان دبی
این عضو پژوهشکده ثامن مشهد با بیان اینکه برخی اقدامات برای زوار با استدلال قربت‌الی الله انجام می‌شود، گفت: اما اتفاقی که امروز رخ داده این است که بحث‌های نظری و عملی در آن‌ها وجود دارد. در بحث نظری، الگوی این افراد برای قربت‌الی الله مکه و مدینه است، اما در بحث عملی الگو جایی مانند دبی است.
وی با بیان اینکه همه دلالت‌های تاریخی را در طول سال‌های گذشته در مکه و مدینه از بین برده‌اند و ارزشی برای تاریخ این کشورِ مذهبی قائل نیستند، ادامه داد: به نظر می‌رسد در این کشور قصد نابودی همه آثار تاریخی را دارند و می‌خواهند شواهد تاریخی مکه و مدینه را نیز از بین ببرند.
او افزود: به نظر می‌رسد آن‌ها برای زیارت می‌روند، اما در اصل هیچ حرمتی برای مکان‌های مذهبی قائل نمی‌شوند. برای یک جمعیت کثیر، کعبه زیر پای‌شان قرار دارد و به آن اشراف دارند. این نهایت بی‌ادبی به جایی است که ما به آن خانه خدا می‌گوییم. زواری که به زیارت آن خانه می‌روند، علیرغم همه این موارد مکان برایشان تقدس دارد، اما از سوی دیگر متولیان مکه و مدینه در نهایت سوداگری برای کاسبی خود تلاش می‌کنند. این برایشان یک اصل است که یک جریان توفنده سوداگری بر آن حاکم است. در واقع قبله آن‌ها این موضوع است.
مبادا مشهد شبیه مکه و مدینه شود
«بهشتی» با بیان اینکه “نگرانیم آینده مشهد به عنوان یک شهر گردشگری زیارتی، شبیه مکه و مدینه شود”، افزود: باید منشأ نظری اتفاقی که در مکه و مدینه رخ می‌دهد را پیدا کرد، اگر وهابی‌ها تحت فشار افکار عمومی جامعه نبودند، فکر نمی‌کنم تاکنون چیزی از مرقد مطهر حضرت رسول (ص) باقی مانده بود. در کشور ما نیز این اتفاق اجمالا آن گونه است که بزرگان ما بین بحث‌های سوداگری و زیارتی فاصله ایجاد می‌کنند، اما عجیب است که در عمل فکر مکه و مدینه در مشهد در حال رخ دادن است.
این عضو پژوهشکده ثامن بر اریکه نشستن سوداگری توسط مدیریت شهری در مشهد را تفاوت میان مسئولان مکه و مدینه با مشهد مقدس دانست و افزود: آن‌ها (شهرداری مشهد) در این شهر مذهبی میدان‌داری می‌کنند، در حالی که تقریبا به نظر هیچ‌کدام از کسانی که واجد اظهارنظر در این زمینه هستند، توجهی نمی‌شود.
پای سود و سرمایه‌گذارهای کلان وسط است
او گفت: از مقام معظم رهبری تا کارشناسانی که هیچ نفعی در این بحث ندارند، اما صلاحیت اظهارنظر دارند، صحبت‌هایی را مطرح و همه آن‌ها اتفاقات را تقبیح کردند، اگر به نکات مطرح شده در نامه مقام معظم رهبری قبل از وقوع حادثه‌های رخ داده در مشهد درباره آینده بافت تاریخی مشهد توجه می‌شد، این اتفاقات رخ نمی‌داد و ما شاهد فجایع کنونی نبودیم.
وی افزود: متاسفانه اصراری برای طی شدن این مسیر وجود دارد که انرژی زیاد سوداگری است. تا سودها و سرمایه‌گذارهای کلان مطرح است، برای جایی مانند مشهد چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد. آیا فقط مشهد متعلق به افراد ساکن در آن است یا به همه شیعیان جهان تعلق دارد؟
بهشتی مفهوم زیارت را یک مفهوم اعتقادی و شیعی دانست و گفت: ما در بحث منظری درباره اماکن مقدس و شهرهای مقدس باید حساس باشیم، چون اکثر شهرها به اعتبار جریان زیارت شکل گرفته‌اند. در واقع زیارت لباسی به قامت شهرهاست که شاکله اصلی را در خود دارد. کاربری‌ها، نوع رفتار و همگی متأثر از رفتار زیارت است. قبل از تخریب در بازار اطراف حرم هر قدر از مرقد امام رضا (ع) دور می‌شدیم، زرگری‌ها بودند و هر قدر نزدیک می‌شدیم مُهر و تسبیح، یعنی آن‌ها ساز خود را با مفهوم زیارت کوک کرده بودند.
شاید مرقد امام رضا (ع) را هم مُخل تجارت بدانند
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید بر اینکه متأسفانه مدیریت شهری الگوی نظری‌اش را مکه و مدینه قرار داده و الگوی عملی‌اش را دبی، افزود: آن‌ها آنقدر محو ظواهری مانند دبی شده‌اند که وجود حرم امام‌رضا (ع) را فراموش کرده‌اند و حتی ممکن است در آینده حرم را مُخل رفتار تجاری خود بدانند.
بهشتی تأکید کرد: اگر بخواهیم مسیر اصلاح شده را طی کنیم، این مُسلم است که زخم عمیقی روی تن مشهد ایجاد کرده‌اند که حتما آثارش باقی می‌ماند. این نیست که امیدی به اصلاح نباشد چون حرم حضرت رضا (ع) در آن مکان قرار دارد و زیارتگاه مردم است. اما چون این زخم باقی می‌ماند و آیندگان حیات شهر مشهد را با قصه‌های گذشته‌اش می‌شنوند، حتما از نسل‌های قبلی به بدی یاد می‌کنند.
یک‌سوم بافت تاریخی مشهد را تخریب کرده‌اند
او با بیان اینکه این اندازه هشیاری در وضعیت کنونی درباره بافت تاریخی مشهد یک خبر خوب است که می‌توانیم به تغییر مسیر آن امیدوار باشیم، افزود: اطراف حرم حدود ۳۶۰ هکتار بافت وجود داشت که یک‌سوم محدوده را تخریب کرده‌اند و هنوز دو سوم آن باقی مانده است. با هشیاری کنونی می‌توان ترمز را کشید و اجازه نداد ادامه‌ی قصه مشمول این تخریب‌ها شوند.
وی همچنین به همسو شدن وزارت راه و شهرسازی با میراث فرهنگی از چند سال گذشته تا امروز اشاره کرد و افزود: ۳۶۰ هکتار بافت تاریخی جدا از بقیه شهر مشهد نیست. در گذشته اشکال این بوده که آن را جدا می‌دانستند، اما خوشبختانه مشاور کنونی قرار است کل شهر را به صورت یکپارچه مطالعه کند. هرچند هنوز این موازنه یک طرف نشده است تا وزارت راه و شهرسازی نیز راحت‌تر با نیت خود راه را پیش ببرد.
او گفت: متأسفانه شهرداری و شورای شهر مشهد کمر به نابودی بافت تاریخی مشهد بسته‌اند، این مسیری است که در نهایتِ تأسف، در دولت گذشته باز شد. از سوی دیگر می‌توان گفت که این اتفاق در گذشته نیز رخ می‌داد، اما به این وسعت نبود.
گفتنی است سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس کمیته ملی ایکوم ایران است. او پیش از این رئیس سازمان میراث فرهنگی، مدیر جشنواره فجر و مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی و مشاور ارشد سازمان میراث فرهنگی بوده‌است. در کارنامهٔ فعالیت‌های اجرایی او معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز قرار دارد. وی دارای کارشناسی ارشد مهندسی معماری از دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه شهید بهشتی می‌باشد و عضو پیوسته فرهنگستان هنر است.
