ایسکانیوز-نشمیل نوری: «بیگانه» نام رمانی از آلبر کامو است که در سال ۱۹۴۲ در انتشارات معروف گالیمار منتشر شد و متن آن از اصلی‌ترین آثار فلسفه اگزیستانسیالیسم به شمار می‌آید. کامو در مقدمه‌ای بر این رمان می‌نویسد: دیرگاهی است که من رمان «بیگانه» را در یک جمله که گمان نمی‌کنم زیاد خلاف عرف باشد، خلاصه کرده‌ام: «در جامعهٔ ما هر کس که در تدفین مادر نگرید، خطر اعدام تهدیدش می‌کند.» منظور این است که فقط بگویم قهرمان داستان از آن رو محکوم به اعدام شد که در بازی معهود مشارکت نداشت. این کتاب داستان یک مرد درونگرا به نام مرسو را تعریف می‌کند که مرتکب قتلی می‌شود و در سلول زندان در انتظار اعدام خویش است. بیگانه در ایران اولین بار توسط علی‌اصغر خبره‌زاده با ویراستاری و تصحیح جلال آل‌احمد به فارسی برگردانده شد. نمایش «بیگانه» مسعود دلخواه اولین اقتباس تئاتری از رمان «بیگانه» کامو در ایران است. با توجه به اینکه تا به حال این اثز به روی صحنه تئاتر ایران نرفته با استقبال خوب تماشاگران روبه رو بوده است، به همین دلیل با حسین سحرخیز بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینما که در این نمایش از نظر مخاطبان بازی خوبی را از خود به نمایش می گذارد در مورد فعالیتها و همچنین اوضاع تئاتر و صدا و سیما ایران به گفت و گو نشسته ایم. در ادامه صحبت های این هنرمند را می خوانیم.
-در مورد نقشتان در نمایش بیگانه توضیح دهید؟
+به نظر من تمام انسان ها برروی کره زمین با باورها و اعتقادات متفاوتی نسبت به یکدیگر عمر خودرا سپری می کنند وبر اساس آن باورها عملکرد آنها شکل می گیرد . بازپرس هم از این قائده مستثنا نیست . او هم باورها ، منطق و تفکر خودش را دارد و رفتار وگفتارش براساس آن شکل می گیرد . حالا دیگر قضاوت با تماشاگر است . یا با این تفکر و منطق هم سو است و یا آن را رد می کند . من به عنوان بازیگر این نقش سعی می کنم که از دریچه نگاه او به جهان هستی نگاه کنم و تلاش می کنم منطق و دیدگاه او را به بهترین شکل بیان و بازی کنم.
-آیا از قبل با این اثر آشنایی داشتید؟
+این اثر بسیار شناخته شده است . من سال ها قبل این رمان را خوانده بودم .
-با توجه به آشنایی که با این اثر داشتید به نظرتان نمایش درست دراماتورژی شده است؟
+خوشبختانه از تمام اقشاری که به تماشای این نمایش نشستند از جمله صاحب نظران ، هنرمندان و منتقدین به خوبی با نمایش ارتباط برقرار کردند و نظر مثبتی نسبت به آن داشته اند. در کل بازخورد خوبی در میان بینندگان خود داشته است . وقتی این نمایش توانسته با تماشاگرش خوب ارتباط برقرار کند، می توان به این نتیجه رسید که دراماتولوژی و به تبع آن ,ساختار درام در نمایش به درستی شکل گرفته است .
-اخیرا در صدا و سیما ، سینما و تئاتر کمتر فعالیت می کنید، علت چیست؟
+ بله من چند سا لی از تئاتر فاصله گرفته بودم و علتش هم اوضاع و احوال غیر حرفه ای است که بر سر تئاتر سایه افکنده است . من بچه تئاتر هستم یعنی خانه اول من تئاتر است . جوانیم را در تئاتر سپری کردم . متاسفانه شرایطی که سال هاست بر سر تئاتر سایه انداخته کمتر اجازه کار حرفه ای را می دهد . کار حرفه ای، شرایط و امکانات مناسب با کار حرفه ای را طلب می کند . سه سال است نمایش نامه ای را به تئاتر شهر ارائه داده ام و همچنان در نوبت گرفتن سالن قرار دارم . نمی خواهم کسی را متهم کنم به نظر من همه آنها که صلاحیتش را دارند باید بتوانند کار کنند . ولی وقتی به عینه می بینیم که برای بعضی از دوستان و همکاران شرایطی فراهم است که می توانند حتی سالی دو کار در سالن های مختلف بر روی صحنه ببرند، آنوقت پیش خودم فکر می کنم پس آن عدالتی که انتظار داریم کجاست ؟ آن مدیریت عادلانه ای که انتظار می رود اعمال شود چرا انقدر کم رنگ است . البته من همچنان امیدوارم با مساعدت مدیریت تئاتر شهر طبق قولی که به بنده داده اند موفق شوم در شش ماهه دوم امسال در سالن چهارسو کارم را بر روی صحنه ببرم .
-فکر می کنید دلیل این امر چیست؟
+نمی خواهم کسی را محکوم کنم اما معتقدم همه حق دارند که کار کنند. کسانی هم مسئول تقسیم کردن امکانات موجود اند، مسئولیتی دارند که ظریف وحساس است و باید عدالت را لحاظ کنند. می بینیم که برای خیلی ها بسیار راحت است و شاید سالی دو کار را در سالن های مختلف به روی صحنه ببرند اما یک نفر باید سه سال بماند تا وقتش برسد.
-تا به حال به فکر اجرای کار در تماشاخانه های خصوصی افتاده اید؟
+هر نمایشی براساس تعداد پرسوناژ، دکور و طراحی صحنه سالن خود را طلب می کند . به طور مثال من مدتی است که قصد دارم نمایش زندگی نامه فردوسی را برروی صحنه ببرم. این نمایش با توجه به ویژگی هایی که در طراحی دکور و حرکت بعضی از قطعات دکوربرروی صحنه در نظر گرفته شده فقط در تالار وحدت امکان پذیر است.
-در مورد کارهایتان توضیح دهید؟
+همانطور که عرض کردم پیگیر دو نمایش نامه هستم که قصد دارم یکی رادرتئاتر شهر برروی صحنه ببرم و دیگری رادر تالار وحدت . نمایش نامه زندگی نامه فردوسی به زندگی شخصی فردوسی و مسائلی که فردوسی در فرایند نوشتن شاهنامه با آن دست و پنجه نرم می کرده می پردازد که البته مدتی است به دلیل هزینه بالا برای اجرای این نمایش در صدد پیداکردن اسپانسر یا سرمایه گذاری مناسب هستم . چهار پنج سال است به دلیل به وجود نیامدن امکانات لازم از جمله بودجه مناسب برای این کاردست نگه داشته ام . نمی خواهم به شخصیتی همچون فردوسی که از مفاخر ادبیات ایران زمین است، سرسری بپردازم . فردوسی شخصیتی جهانی است و باید نمایشی درخور مقام او برروی صحنه برده شود. امیدوارم سرمایه گذاری که نسبت به فرهنگ و هنر این مرزو بوم علاقه مند است و دغدغه دارد پا جلو بگذارد و راه را برای ما هموار کند. نمایش دیگری که درصدد به روی صحنه بردن آن هستم، اثری است از آقای فریدون دانشمند به نام «خانه اجدادی ». همانطور که در عرایضم اشاره کردم چند سالی است در اتاق مدیران تئاتر شهرخاک می خورد.
-فکر می کنید اساتید این دوره می توانند آموزش مفید و موثری به هنرجویان این عرصه بدهند؟
+چرا دیگر حرفه ای های ما در فضای تئاتر نیستند؟ شما راجع به کدام اساتید حرف می زنید؟ مگر به جز چند استادی که تعدادشان به انگشتان یک دست هم نمی رسد، استاد و پیشکسوتی در تئاتر ما باقی مانده است؟ در اینجا این سئوال در ذهن مطرح می شود که علت عدم حضور آنها در عرصه تئاتر کشورمان چیست؟ این سئوال اساسی و مهمی است که باید توسط مسئولین پاسخ داده شود . فرزندان ما می روند دانشگاه و توسط اساتید مجرب علوم این حرفه را به صورت تئوریک فرامی گیرند ، از آن دانشگاه فارغ التحصیل می شوند و وارد دانشگاه دیگری می شوند که اسمش صحنه تئاتر است که باید در اینجا آنچه به صورت تئوری آموخته اند رابا کمک اساتیدی دیگر، کاربردی کنند یعنی در عمل به منصه ظهور برسانند. نسبت به خیل جوانان مشتاق که هرروز بر تعداد آنها اضافه می شود، اساتیدی که لازم است در این عرصه فعال باشند حضور دارند؟ و اگر ندارند چرا ندارند؟ این دانشگاه تقریبا تهی از استاد است و نتیجه اش این می شود که شاهد آن هستیم . جوانان مستعد و علاقه مند ما دارند تمام تلاششان را می کنند ولی به دلیل عدم راهبری درست کمتر نمایشی را شاهد هستیم که تماشاگران راضی از سالن خارج شوند. امیدوارم در آینده نزدیک پیشکسوتان و اساتید به صحنه تئاتر بازگردند . ولی همه می دانیم تئاتر برای جذب مجدد آنان نیازدارد تا مسئولین بامدیریت صحیح و کارآمد بستری مناسب برای حضورافراد حرفه ای ایجاد نماید. تئاتر حرفه ای شرایط خاص خودش را می طلبد . درحال حاضر بودجه ای که برای تئاتردر نظر گرفته شده بیشتر شوخی به نظر می رسد، اسمش را کمک هزینه گذاشته اند، می گویند باید به طرف تئاتر خصوصی رفت، اشکالی ندارد، همه جای دنیا تئاتر خصوصی وجوددارد ( البته با حمایت دولت )، تئاتر خصوصی باید روی پای خودش بایستد و خودش درآمد زایی کند . این سئوال پیش می آید که در شرایط موجود آیا تئاتر خصوصی می تواند مستقل فکر کند و عمل کند و دولت کمترین دخالت را در آمورش داشته باشد؟ ( البته با در نظر گرفتن مصالح ملی و خطوط قرمز ) این هم سئوالیست که باید به آن پاسخ مناسب داده شود . مشکل اینجاست که کسی پاسخ گو نیست.
-در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟
+همانطور که می دانید در نمایش «بیگانه» بازی می کردم و بعد در سریال «سرزمین کهن» به کارگردانی آقای کمال تبریزی مشغول بازی هستم.
-نظرتان راجع به وضعیت صدا و سیما چیست و آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
+در صدا و سیما با تغییر و تحولات جدید در سطح مدیریت کلان صحبت های امیدوار کننده‌ای شنیده می شوند. امیدواریم با مدیریتی کارآمد و بودجه ای مناسب، پروژه هایی در دست تهیه قرار بگیرد که جذب مخاطب کند و توجه به تهاجمی که از طریق بعضی از شبکه های ماهواره‌ای صورت گرفته و بنیان خانواده را مورد تهاجم قرار داده است، باید برای مقابل با این تهاجم فکر جدی ای شود، باید بودجه ای مناسب در اختیار تلویزیون قرار گیرد و تلویزیون فعال شود، برنامه سازی کند و سریال‌های مناسب بسازد، همگی تجربه کرده ایم که وقتی سریال خوبی ساخته می شود، مردم روی کانال های ماهواره‌ای نمی‌روند، مردم کار خوب را می‌فهمند و از آن استقبال می کنند، ما کارگردانان خوب، نویسندگان خوب و بازیگران خوبی در هر سه عرصه تئاتر سینما و تلویزیون داریم و می توانیم به خوبی جذب مخاطب کنیم اما باید مسئولین محترم بسترش را فراهم کنند.
-وضعیت هنرمندان سینما و تلویزیون چگونه است؟
+متأسفانه تعداد زیادی از هنرمندان، در این چند سال اخیر بیکار و خانه نشین شده اند و دارند به قول معروف از جیب می خورند. یک نفر هم نیست بگوید "آقا حالت چطور است، از کجا می آوری شکم خود و زان و بچه‌ات را سیر می کنی، بالاخره تو به فرهنگ و هنر این مملکت خدمت کرده ای، تو روی صحنه تئاترو آنتن تلویزیون و پرده سینما زحمت کشیده ای، تو کارگردانی کرده ای، تو بازی کرده ای، تو فیلبرداری کرده ای، تو طراحی لباس و صحنه کرده ای"، من همهٔ صنوف را می گویم نه فقط بازیگران را. همین دوستان بودند که همیشه به تئاتر، تلویزیون و سینما خدمت کرده اند و حالا فراموش شده اند، چرا کسی به فکر آنها نیست؟ این همه در شب های مبارک ماه رمضان، علی علی گفتیم، چرا در رفتارمان، در اعمالمان، از عدالت علی، دستگیری علی، شهامت علی در گفتن حرف و عطوفت علی خبری نیست.
-به نظر شما اینکه بازیگر سینما و قشرهای دیگر جامعه وارد عرصه تئاتر شود، درست است؟ زیرا عده ای معتقدند که ورود این افراد به تئاتر حرفه ای آسیب می زند و همچنین در مقابل عده ای نیز می گویند موردی ندارد؟
+کسی که بازیگر است به طور عام کلمه، حق دارد و می تواند در هر سه عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون حضور داشته باشد. از نظر من هیچ اشکالی ندارد، اما به شرط و شروطی. باید به معنی واقعی کلمه بازیگر باشد، بازیگری را به شکل علمی بشناسد، با سبک های بازیگری و ادبیات نمایشی آشنایی کامل داشته باشد و بتواند آنها را در عمل اجرا کند. صحنه تئاتر با کسی شوخی ندارد، اتفاقا به نظر من صحنه تئاتر می تواند محل آزمونی برای هر بازیگر باشد، توان و قدرت بازیگری توسط منتقدین، کارشناسان و مردم به حق ارزیابی شود. در تئاتر همه چیز به طور لانگ شات در مقابل چشم تماشاگر عریان است، صدا، بیان، نرمش بدنی ، استایل و حس ناب بازیگر همه در یک لانگ شات به تماشاگرعرضه می شود و جای هیچ تقلبی نیست. خالی از لطف نیست در همین رابطه مطلبی را عنوان کنم. یکی از دوستان که کارش را از سینما و تلویزیون شروع کرده بود و به اصطلاح سوپر استار هم شده بود توسط یکی از کارگردانان مطرح تئاتر برای بازی در یک نمایش دعوت شد و به روی صحنه رفت و مورد نقد شدید منتقدین قرار گرفت، در جمعی آن سوپراستار گفته بود" می گفتند تئاتر سخت است و بازی کردن روی صحنه جسارت و شهامت می‌خواهد، ما رفتیم و اینطور نبود". یکی از اساتید که در جمع حضور داشت به آن بازیگر گفت "آیا می دانید چرا بچه به راحتی و بدون ترس دستش را در پریز برق فرو می‌کند؟( پس از چند لحظه سکوت ادامه داد)، چون آگاه نیست دستش را کجا فرو می کند، از خطرات ناشی از این امر بی خبر است، وگرنه هرگز دستش را در پریز فرو نمی کند، شما هم اگر آگاه بودید که قرار است به کجا قدم بگذارید و در این صحنه چه ملاحظاتی بر سر راه شما وجود داد، هرگز بی محابا پا بر روی آن صحنه نمی گذاشتید". در هر صورت من مخالفتی با حضور بازیگران، تاکید می‌کنم، یعنی کسانی که به حق می توان آنها را بازیگر اطلاق کرد، ندارم.
505502
